 |
| Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Phương Thủy chủ trì Phiên họp toàn thể lần thứ 8 |
Nhiều hạn chế bộc lộ
Trình bày Tờ trình về dự thảo Nghị quyết, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng cho biết, sau hơn 05 năm thực hiện Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 (2016-2021), một số quy định của Nghị quyết đã bộc lộ hạn chế cần được sửa đổi, bổ sung, cụ thể: chưa quy định rõ tiêu chuẩn của đơn vị hành chính (ĐVHC) có yếu tố đặc thù vùng, miền và di sản văn hóa,…; chưa có quy định nhằm khắc phục việc các ĐVHC đô thị sau khi thành lập, nhập, điều chỉnh địa giới có diện tích tự nhiên lớn nhưng chưa bảo đảm về chất lượng đô thị; chưa làm rõ việc áp dụng tiêu chuẩn đối với từng trường hợp nhập, điều chỉnh địa giới ĐVH; chưa quy định rõ về việc xác định tiêu chuẩn quy mô dân số và cách tính điểm tăng thêm khi phân loại ĐVHC; chưa quy định về việc thực hiện trình tự, thủ tục đối với ĐVHC đang thực hiện tổ chức mô hình chính quyền đô thị (không tổ chức HĐND) theo các Nghị quyết của Quốc hội;...
Bên cạnh đó, trong quá trình thực hiện Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 đã có nhiều chủ trương mới của Đảng và quy định mới của pháp luật về tổ chức ĐVHC cần phải sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.
Do vậy, Thư trưởng Bộ Nội Vụ Nguyễn Duy Thăng nhấn mạnh, nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập nêu trên và để kịp thời thể chế hóa các chủ trương mới của Đảng và cụ thể hóa các quy định mới của pháp luật về tổ chức ĐVHC thì việc xây dựng Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 là cần thiết.
Việc sửa đổi, bổ sung trên cơ sở tiêu chuẩn của ĐVHC, đặc biệt là các ĐVHC có yếu tố đặc thù. Từ đó, đề xuất sửa đổi các quy định về áp dụng để việc thành lập, nhập, chia, điều chỉnh địa giới và sắp xếp ĐVHC đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội và quá trình đô thị hóa của đất nước; sửa đổi, bổ sung các quy định về cách xác định tiêu chuẩn, thời hạn và trình tự, thủ tục phân loại ĐVHC để phù hợp với quy định mới của pháp luật; tạo cơ sở pháp lý cho việc tiếp tục sắp xếp ĐVHC trong giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030.
 |
| Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng |
Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng cho biết, quan điểm sửa đổi lần này nhằm thể chế hóa các chủ trương của Đảng và cụ thể hóa các quy định của pháp luật về tổ chức ĐVHC và phát triển đô thị; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật; kế thừa các quy định của Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 đã được thực tiễn kiểm nghiệm là hợp lý; sửa đổi những quy định không còn phù hợp; đồng thời bổ sung những vấn đề mới đã rõ qua quá trình tổng kết thực tiễn.
Nội dung sửa đổi tập trung vào các nội dung về tiêu chuẩn của ĐVHC, phân loại ĐVHC và điều khoản áp dụng.
Cần thiết sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tế
Quan nghiên cứu, thẩm tra nội dung dự thảo Nghị quyết, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Pháp luật Lê Thanh Hoàn cho biết, Thường trực Ủy ban Pháp Luật cơ bản tán thành với sự cần thiết và phạm vi sửa đổi, bổ sung dự thảo Nghị quyết.
Qua tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 1211 cho thấy, về cơ bản Nghị quyết vẫn đã và đang phát huy giá trị tích cực, tạo cơ sở pháp lý cho việc phân loại, xác định tiêu chuẩn của các ĐVHC để làm cơ sở phân loại ĐVHC và sắp xếp ĐVHC. Tuy nhiên, để kịp thời thể chế hóa một số chủ trương, chỉ đạo mới trong Nghị quyết của Trung ương, Bộ Chính trị liên quan đến phát triển quản lý ĐVHC… Hồ sơ của dự thảo Nghị quyết bảo đảm đầy đủ, đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Sau khi nghiên cứu, đối chiếu các nội dung sửa đổi, bổ sung của dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 1211 với các yêu cầu tại Nghị quyết của Bộ Chính trị, kết luận của Chủ tịch Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với các nội dung về việc bổ sung một số trường hợp ĐVHC có yếu tố đặc thù để có thể được áp dụng mức thấp hơn của các tiêu chuẩn theo quy định, bảo đảm phù hợp với điều kiện thực tiễn của các địa phương; tiêu chuẩn số lượng ĐVHC trực thuộc của tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, huyện, quận; các quy định về áp dụng Nghị quyết; các nội dung sửa đổi, bổ sung liên quan đến phân loại ĐVHC;
Quy định điều khoản chuyển tiếp tại Điều 2 của dự thảo Nghị quyết; một số nội dung chỉnh lý về kỹ thuật để bảo đảm thống nhất với dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1210/2016/UBTVQH13 về phân loại đô thị và quy định của pháp luật có liên quan.
 |
| Ủy viên chuyên trách Ủy ban Pháp luật Lê Thanh Hoàn |
Tiếp tục nghiên cứu, rà soát để đảm bảo tính hiệu quả, chất lượng
Tuy nhiên, qua rà soát, nghiên cứu nội dung về tiêu chuẩn của ĐVHC có yếu tố đặc thù, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật thấy rằng, việc quy định các ĐVHC có yếu tố đặc thù để áp dụng các tiêu chuẩn như dự thảo Nghị quyết là cần thiết và phù hợp trong bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên, để xác định mức giảm các tiêu chuẩn đối với mỗi ĐVHC có yếu tố đặc thù, bảo đảm tính khả thi khi thực hiện và áp dụng có hiệu quả các tiêu chuẩn đối với ĐVHC có yếu tố đặc thù, đề nghị cơ quan soạn thảo giải trình rõ hơn căn cứ xác định mức giảm một số tiêu chuẩn từ 50%, 60%, 70% so với quy định đối với mỗi trường hợp đặc thù.
Có ý kiến cho rằng, đối với trường hợp ĐVHC nông thôn ở vùng Đồng bằng sông Hồng là nơi có điều kiện thuận lợi hơn các vùng khác để phát triển kinh tế - xã hội nếu áp dụng giảm tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên với lý do các ĐVHC ở vùng này có diện tích tự nhiên nhỏ nhưng quy mô dân số khá lớn thì chưa thực sự bình đẳng với các vùng kinh tế khác trong cả nước.
Về tiêu chí xác định các yếu tố đặc thù miền núi, vùng cao của các ĐVHC, Thường trực Ủy ban Pháp luật thấy rằng, Nghị quyết này không nên bổ sung nội dung giao Ủy ban Dân tộc trình Thủ tướng Chính phủ quy định tiêu chí, thẩm quyền, trình tự, thủ tục công nhận ĐVHC miền núi, vùng cao (Điều 31a). Trên cơ sở nhiệm vụ được giao tại các kết luận, nghị quyết nói trên, đề nghị Chính phủ khẩn trương chỉ đạo cơ quan có thẩm quyền xây dựng bộ tiêu chí phân định miền núi, vùng cao để việc triển khai thực hiện Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của ĐVHC và phân loại ĐVHC có hiệu quả.
Liên quan đến điều khoản chuyển tiếp, để bảo đảm chất lượng của các ĐVHC đô thị, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung nội dung đối với các hồ sơ Đề án thành lập, nhập, chia, điều chỉnh địa giới ĐVHC trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội từ khi Nghị quyết này và Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1210 có hiệu lực thi hành thì chỉ xét các báo cáo kết quả rà soát về trình độ phát triển cơ sở hạ tầng đô thị được thực hiện trong thời gian không quá 02 năm trước khi Nghị quyết này và Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1210 có hiệu lực.
 |
| Toàn cảnh Phiên họp |
Tại phiên họp, các đại biểu đã tập trung thảo luận cho ý kiến về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung hai Nghị quyết trên; phạm vi sửa đổi bổ sung; nội dung sửa đổi, bổ sung việc áp dụng phân loại đô thị theo vùng miền, yếu tố đặc thù; thủ tục lập, thẩm định báo cáo rà soát phân loại, đánh giá khu vực dự kiến thành lập quận hoặc phường đạt tiêu chuẩn về trình độ phát triển cơ sở hạ tầng đô thị; trách nhiệm quản lý, kiểm tra việc thực hiện phân loại đô thị; việc sửa đổi, bổ sung Phụ lục các tiêu chuẩn của các tiêu chí phân loại đô thị; tiêu chuẩn của đơn vị hành chính có yếu tố đặc thù; tiêu chí xác định các yếu tố đặc thù miền núi, vùng cao của các đơn vị hành chính…
Các ý kiến đại biểu cơ bản thống nhất với sự cần thiết và ý kiến thẩm tra của Thường trực Ủy ban Pháp luật; đánh giá cao sự chuẩn bị chu đáo của Bộ Nội vụ, tán thành với sự cần thiết của dự thảo Nghị quyết ở thời điểm hiện tại nhằm thể chế hóa các chủ trương, chỉ đạo mới trong Nghị quyết của Trung ương, Bộ Chính trị liên quan đến phát triển quản lý ĐVHC, phù hợp với thực tế sắp xếp ĐVHC trên cả nước…
 |
| Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Phương Thủy |
Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng, việc phân định các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương theo các vùng kinh tế - xã hội hiện đang được quy định một cách rải rác tại nhiều văn bản; do đó, đề nghị Chính phủ, trên cơ sở các quy định hiện có và thực tế quản lý nhà nước hiện nay, bổ sung 01 phụ lục kèm theo Nghị quyết này về danh sách các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương theo từng vùng kinh tế - xã hội tương ứng với nội dung quy định tại khoản 1 Điều 9 để tạo cơ sở cho việc thực hiện quy định của Nghị quyết một cách thuận lợi, thống nhất.
Phát biểu kết thúc nội dung phiên họp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Phương Thủy nhấn mạnh, việc sửa dự thảo Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 sẽ tạo cơ sở, đáp ứng yêu cầu về tính nhất quán trong việc thực hiện chủ trương của Đảng về sắp xếp các ĐVHC từ năm 2019 đến nay; đồng thời cho rằng hồ sơ của dự thảo Nghị quyết đã bảo đảm đầy đủ, đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét thông qua tại phiên họp trong tháng 9.
Riêng đối với những vấn đề chưa đủ cơ sở khoa học và thực tiễn, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Phương Thủy đề nghị Bộ Nội vụ tiếp tục nghiên cứu để phục vụ cho lần sửa đổi tiếp theo.
