Cần nhận diện và phân loại theo nhóm các hành vi bạo lực gia đình

Phân loại hành vi bạo lực gia đình

Dự thảo Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi) đã sửa đổi, bổ sung các hành vi bạo lực gia đình. Theo đó Điều 4 dự thảo Luật quy định các hành vi bạo lực có thể chia thành 4 nhóm: Một là, hành vi bạo lực về thể chất. Hai là, hành vi bạo lực về tinh thần. Ba là, hành vi bạo lực về kinh tế. Bốn là, hành vi bạo lực tình dục.

Đại biểu Trần Thị Kim Nhung – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh

Đề cập về hành vi bạo lực gia đình được đề cập trong dự thảo Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi), đại biểu Trần Thị Kim Nhung - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh nhất trí cao với một số ý kiến của cơ quan thẩm, cơ quan tham gia thẩm tra và của đại biểu Quốc hội thảo luận tại Tổ về việc cần nhận diện và phân loại theo nhóm các hành vi bạo lực gia đình.

Theo đại biểu Nhung việc phân loại này là nhằm có cơ sở cho việc áp dụng phù hợp đối với từng loại đối tượng cũng như sử dụng từng loại biện pháp phòng ngừa, hỗ trợ bảo vệ, xử lý vi phạm pháp luật trong phòng, chống bạo lực gia đình cho phù hợp và hiệu quả.

Về hành vi bạo lực gia đình đối với trẻ em, đại biểu Trần Thị Kim Nhung cho rằng, dự thảo luật đã cố gắng sửa đổi, bổ sung nhiều quy định để thể chế hóa chủ trương trong Chỉ thị 06 của Ban Bí thư là phải chú trọng đến đối tượng trẻ em. Tuy nhiên, trên thực tế có loại hành vi khá phổ biến nhưng rất khó để nhận biết phân biệt đó chính là bạo lực tinh thần dưới dạng mắng chửi, đe dọa, chì chiết đối với trẻ em hay còn gọi là bạo lực ngôn ngữ, loại hành vi này dễ bị hiểu nhầm là một cách dạy dỗ con.

Nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thấy, hậu quả khôn lường của việc cha mẹ quát mắng con cái, trong đó đã chỉ ra khi cha mẹ mắng chửi, chì chiết thì mức độ tổn thương về ngôn ngữ, tinh thần và thể xác của trẻ em là hoàn toàn như nhau, có thể dẫn đến thay đổi tiêu cực về cấu trúc của não bộ, ảnh hưởng đến trí nhớ của trẻ.

Những lời nói đay nghiến, đe dọa, chì chiết của cha mẹ khiến cho trẻ em cảm thấy tội lỗi, tự ti, dằn vặt bản thân và cho rằng mình là luôn là người kém cỏi, vô dụng. Hậu quả này có thể kéo dài cả đời và đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ em- những đối tượng còn non nớt chưa đủ khả năng để tự bảo vệ mình.

Đại biểu cho biết "một nhà nghiên cứu cũng đã từng nói kẻ giết người, hủy hoại cuộc đời của một đứa trẻ không phải là trò chơi mà chính là bạo lực ngôn ngữ của cha mẹ".

Theo số liệu gần đây của UNICEF, xét trong số các vụ bạo lực trẻ em thì có khoảng 11% các trường hợp sử dụng đòi dọn đòn roi, đánh đấm; 15,7% dưới hình thức đẩy ngã, ném đồ vật vào người con cái, còn khoảng 56,6 % bạo hành tinh thần dưới dạng đe dọa, mắng chửi, chì chiết. Vì vậy, đại biểu Trần Thị Kim Nhung đề nghị cần quy định cụ thể chỉ rõ để dễ nhận diện được những hành vi, các loại hành vi bạo lực tinh thần như nêu trên.

Hoàn thiện các quy định về cơ chế, cách thức xử lý phù hợp với từng loại hành vi bạo lực gia đình

Đại biểu Cao Mạnh Linh – Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa

Đại biểu Cao Mạnh Linh - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa cho rằng, các nhóm hành vi bạo lực như: bạo lực thể chất, bạo lực tinh thần, bạo lực về kinh tế, bạo lực tình dục có tính chất phương thức thực hiện, mức độ nhận diện hậu quả xảy ra rất khác nhau. Nên về nguyên tắc để phòng chống có hiệu quả, bảo đảm tính răn đe thì cần phải có cách thức xử lý, áp dụng các biện pháp phù hợp với từng nhóm hành vi cũng như mức độ nghiêm trọng của từng hành vi.

Đại biểu Cao Mạnh Linh chỉ rõ, về cơ chế xử lý xác minh, tin báo tố giác về bạo lực gia đình chưa thực sự phù hợp với tất cả các hành vi.

Theo đại biểu sẽ hiệu quả hơn nếu dùng thiết chế gia đình, xã hội để tham gia tư vấn giáo dục can thiệp bước đầu với số hành vi bạo lực mới được nhận diện về hình thức, hành vi mà không gắn với hậu quả cụ thể. Đồng thời các biện pháp xử lý cơ bản chưa được cụ thể hóa về căn cứ, điều kiện áp dụng sẽ rất khó khăn trong việc xử lý.

Mặt khác, đa số các biện pháp xử lý cơ bản chỉ phù hợp với việc phòng chống các hành vi bạo lực về thể chất chưa thật phù hợp để xử lý các hành vi bạo lực về kinh tế, tinh thần như biện pháp cấm tiếp xúc, bố trí nơi tạm lánh, chăm sóc người bị bạo lực. Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, đánh giá để hoàn thiện thêm quy định về các hành vi bạo lực về cơ chế, cách thức xử lý và các biện pháp xử lý cụ thể cho phù hợp với từng loại hành vi mức độ của hành vi.

Đại biểu cũng lưu ý bổ sung thêm cơ chế để gia đình, dòng họ, các mô hình xã hội hóa tham gia tích cực và công tác xử lý hành vi bạo lực gia đình, bảo đảm tính khả thi và hiệu quả trong thực tiễn. Có thể bổ sung việc người bị bạo lực có thể báo tin đến nhóm phòng chống bạo lực gia đình để tiếp nhận tư vấn xử lý; bước đầu bổ sung quyết định vai trò của Câu lạc bộ xây dựng gia đình phát triển bền vững trong công tác tư vấn, hòa giải giáo dục, chuyển đổi hành vi bạo lực.

Đại biểu đề nghị bổ sung trách nhiệm của thành viên gia đình trong việc tham gia giáo dục, các thành viên trong gia đình về phòng, chống bạo lực gia đình tham gia giám sát việc thực hiện các biện pháp bảo vệ, hỗ trợ người bị bạo lực. Đại biểu cũng tán thành dự thảo Luật đã có quy định về chính sách thu hút nguồn lực xã hội hóa, thể chế hóa một số mô hình xã hội hóa được thực hiện có hiệu quả thời gian qua. Đồng thời đề nghị rà soát, quy định cụ thể hơn vai trò, trách nhiệm, các điều kiện bảo đảm của các mô hình xã hội hóa, qua đó phát huy vai trò của cộng đồng trong phòng chống bạo lực gia đình.

Đảm bảo sự tương xứng giữa hành vi bạo lực gia đình với các biện pháp xử lý được quy định trong luật

Đại biểu Hà Thị Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp

Góp ý vào dự án Luật này, đại biểu Hà Thị Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu để đảm bảo tính bao quát của các hành vi bạo lực gia đình theo các dạng bạo lực về thể chất, về tinh thần, về tình dục, về kinh tế và bổ sung thêm các hành vi như là cưỡng ép hoặc ngăn cản việc sử dụng các biện pháp tránh thai trái ý muốn hay cưỡng ép sinh đẻ nhiều, cưỡng ép mang thai hộ trái luật hoặc là các hành vi gián tiếp như bao che, dung túng, cổ vũ hành vi bạo lực gia đình.

Đồng thời, đại biểu cũng đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát và xác định rõ hơn nhằm đảm bảo sự tương xứng giữa hành vi bạo lực gia đình với các biện pháp xử lý được quy định trong luật.

Ngoài ra, đại biểu cũng đồng tình với một số ý kiến phát biểu trước, đó là không nên để bỏ sót các trường hợp bạo lực gia đình, đặc biệt là đối với con riêng của vợ chồng hoặc những người đang chung sống với nhau như vợ chồng.

Đại biểu dẫn chứng kinh nghiệm quốc tế, luật mẫu về bạo lực gia đình của Ủy ban nhân quyền Liên hợp quốc khuyến khích các quốc gia đó là xác định mối quan hệ nảy sinh bạo lực gia đình càng rộng càng tốt. Vì vậy, đại biểu Hà Thị Nga đề nghị tại Khoản 2, Điều 4 dự thảo luật bổ sung thành viên gia đình của người đã ly hôn, người chung sống với nhau như vợ chồng cũ là đối tượng áp dụng quy định nếu có hành vi bạo lực gia đình. Nếu như chỉ quy định như dự thảo luật thì dường như chưa bao gồm những đối tượng này.

Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị cần nghiên cứu để đưa người gây bạo lực cũng là đối tượng của tư vấn, hỗ trợ tâm lý trong phòng, chống bạo lực gia đình và nếu luật chỉ quy định về xử phạt vi phạm cấm tiếp xúc mà chưa coi trọng, chưa coi người gây ra hành vi bạo lực gia đình là đối tượng cần được trợ giúp tư vấn thì khó có thể giải quyết được gốc, rễ vấn đề, như vậy hành vi bạo lực gia đình sẽ có nguy cơ tái diễn trong thực tế.

Đại biểu Hà Thị Nga cũng đề nghị cần phải quan tâm để đa dạng hóa các hình thức tư vấn phù hợp với tình hình thực tế. Có hai hình thức tư vấn đó là tư vấn ở cộng đồng và tư vấn tại cơ sở khám, chữa bệnh, cơ sở trợ giúp xã hội, trung tâm trợ giúp pháp lý, cơ sở phòng, chống bạo lực gia đình. Trong bối cảnh đang đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số, đại biểu đề nghị cần nghiên cứu để bổ sung các hình thức tư vấn gián tiếp như tư vấn qua điện thoại, qua thư điện tử để góp phần gia tăng hiệu quả của công tác tư vấn.

Bên cạnh việc Quốc hội bổ sung, hoàn thiện các quy định của luật, đại biểu đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương tiếp tục quan tâm tăng cường công tác lãnh chỉ đạo, tổ chức thực hiện của cấp ủy, chính quyền các cấp về công tác phòng, chống bạo lực gia đình. Đồng thời đề nghị Chính phủ nghiên cứu và nhân rộng mô hình cơ sở hỗ trợ nạn nhân bạo lực gia đình, nhà tạm lánh ở các địa phương./.