Thống nhất quy định điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện tại dự thảo Pháp lệnh

Toàn cảnh Phiên họp

Báo cáo tại phiên họp, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Du cho biết, dự thảo Pháp lệnh gồm 05 chương, 48 điều quy định về phạm vi điều chỉnh; nguyên tắc xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; thẩm quyền xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; kiểm sát việc xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; trách nhiệm của cá nhân, cơ quan, tổ chức trong việc xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; trách nhiệm quản lý công tác xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; chi phí, lệ phí xem xét, quyết định áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc.

Sau khi nghiên cứu các ý kiến góp ý đối với dự thảo Pháp lệnh, TANDTC đã tổ chức họp tiếp thu, chỉnh lý. Tuy nhiên, về nội dung quy định điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; tạm đình chỉ, miễn chấp hành phần thời gian đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc còn lại còn có một số quan điểm khác nhau.

Theo đó, quan điểm thứ nhất cho rằng, việc quy định điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, tạm đình chỉ, miễn chấp hành phần thời gian đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc còn lại trong Nghị định số 116/2021/NĐ-CP là vượt quá thẩm quyền, không phù hợp với quy định tại khoản 2 Điều 14 của Hiến pháp, đây là những vấn đề liên quan đến hạn chế quyền con người và cần được quy định bởi luật.

Quan điểm thứ hai cho rằng, nội dung này đã được quy định tại Điều 57 và Điều 58 Nghị định số 116/2021/NĐ-CP ngày 21/12/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Phòng, chống ma túy, Luật Xử lý vi phạm hành chính về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy. Dự thảo Pháp lệnh không cần quy định lại vấn đề này, chỉ cần dẫn chiếu đến Nghị định số 116/2021/NĐ-CP.

Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Du

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu rõ, đa số ý kiến của Uỷ ban Tư pháp và ý kiến của các cơ quan tham gia thẩm tra tán thành loại ý kiến thứ nhất của TANDTC. Theo đó, cần quy định đầy đủ các nội dung điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; tạm đình chỉ, miễn chấp hành phần thời gian đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc còn lại trong dự thảo Pháp lệnh này. Ngoài ra, Uỷ ban Tư pháp kiến nghị Chính phủ rà soát Nghị định số 1162021/NĐ-CP để sửa đổi, bổ sung, bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật; bảo đảm sự phù hợp của Nghị định số 1162021/NĐ-CP với dự thảo Pháp lệnh này sau khi được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thông qua.

Phát biểu về vấn đề TANDTC xin ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng cần quy định nội dung điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định,… ngay trong Pháp lệnh. Theo Chủ tịch Quốc hội, hiệu lực Nghị định không bằng Pháp lệnh, bên cạnh đó, Nghị định số 116/2021/NĐ-CP ngày 21/12/2021 quy định chi tiết một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính và Luật Phòng, chống ma túy, quy định cho cả hai loại đối tượng là: người trên 18 tuổi và người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi.

“Trong đó có quy định không phù hợp với đối tượng dưới 18 tuổi, đồng thời cũng chưa bao quát được hết các trường hợp trong thực tiễn như: Miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc cho người từ đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi trong thời gian họ được hoãn chấp hành quyết định mà bị Tòa án xử phạt tù nhưng không cho hưởng án treo (điểm c khoản 2 Điều 27 của dự thảo Pháp lệnh)…”, Chủ tịch Quốc hội cho biết.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy

Thảo luận tại phiên họp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy cho rằng, khi quy định trình tự, thủ tục đưa đối tượng vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, thì cũng cần quy định các điều kiện hoãn, miễn, tạm đình chỉ việc chấp hành ngay trong dự thảo Pháp lệnh. Quy định này phù hợp với thẩm quyền của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội tại khoản 5 Điều 33 của Luật Phòng, chống ma túy. Việc quy định như vậy cũng bảo đảm việc áp dụng pháp luật được kịp thời, thống nhất trong thực tiễn.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cũng lưu ý, trong trường hợp sau khi rà soát, cần đánh giá những nội dung, những điều kiện quy định ở trong Nghị định 116/2021/NĐ-CP phù hợp thì tiếp tục ghi nhận lại trong Pháp lệnh. Còn trường hợp thấy có những nội dung cần thiết nhưng chưa được quy định trong Nghị định 1162021/NĐ-CP thì phải bổ sung ở trong Pháp lệnh này để đảm bảo phù hợp với yêu cầu của tình hình thực tiễn.

Cũng tại Phiên họp, đa số ý kiến các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng tình với sự cần thiết ban hành Pháp lệnh. Một số ý kiến nhấn mạnh về đối tượng điều chỉnh của dự thảo Pháp lệnh là người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi, đây cũng không phải là biện pháp xử lý hành chính, do đó dự án Pháp lệnh cần thể hiện tính đặc thù này, quy định tại dự thảo phải toát lên thủ tục thân thiện, và hướng tới bảo đảm lợi ích tốt nhất cho người bị đề nghị.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới

Ngoài ra, các ý kiến phát biểu cũng thống nhất cao với quan điểm của cơ quan thẩm tra, đề nghị không nên đặt vấn đề quy định về thời hiệu xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

"Luật Phòng, chống ma túy quy định việc đưa người người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc không phải là biện pháp xử lý hành chính và không quy định thời hiệu về việc này. Ngoài ra, người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi được coi là người có bệnh và cần được chữa bệnh. Do đó, dự thảo Pháp lệnh không nên quy định thời hiệu đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là phù hợp,...", Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới nêu quan điểm.

Nhấn mạnh đây là đối tượng dễ bị tổn thương, các quy định cần thận trọng, kỹ lưỡng, các đại biểu cũng đề nghị, cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ lưỡng, đảm bảo tính thống nhất với Hiến pháp, các luật có liên quan như Luật Trẻ em, Luật Thanh niên, Luật Khám chữa bệnh,… cũng như các điều ước Quốc tế mà Việt Nam đã tham gia ký kết.

Đồng thời, có đánh giá tác động đầy đủ về đối tượng người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi sử dụng ma túy hiện nay, đánh giá về nguồn lực, khả năng tiếp nhận, đảm bảo khi Pháp lệnh ban hành có tính khả thi; Tiếp tục rà soát tổng thể để bổ sung thêm các quy định có tính chất đặc thù, phù hợp với đối tượng là người nghiện ma túy từ 12 đến 18 tuổi xem xét đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc,…/.