Quốc hội thảo luận trực tuyến về dự kiến quy hoạch sử dụng đất quốc gia

Toàn cảnh Quốc hội thảo luận trực tuyến về dự kiến quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021 - 2025)

Thống nhất sự cần thiết phê duyệt Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050

Tại phiên thảo luận toàn thể trực tuyến, đa số ý kiến nhất trí với sự cần thiết phê duyệt Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021-2025) quốc gia.

Phát biểu từ điểm cầu Nhà Quốc hội, đại biểu Mai Thị Phương Hoa - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nam Định và nhiều ý kiến đại biểu đánh giá cao kết quả thực hiện Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2011-2020, Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2011-2015 và 2016-2020) quốc gia. Các đại biểu nhận thấy, thời gian qua, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã phát huy vai trò quan trọng trong việc tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai; nguồn thu từ đất đai đóng góp quan trọng cho ngân sách nhà nước; phân bổ nguồn lực đất đai đã bước đầu đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng kết cấu hạ tầng, tạo việc làm mới, tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho Nhân dân, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Đáng chú ý, diện tích đất trồng lúa được bảo vệ, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, có dự trữ chiến lược và xuất khẩu; độ che phủ rừng được nâng từ 39,1% năm 2010 lên 42,01% năm 2020 góp phần bảo đảm yêu cầu bảo vệ môi trường sinh thái, giảm nhẹ thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Bên cạnh những kết quả đạt được, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình và nhiều đại biểu cũng chỉ rõ một số bất cập, hạn chế như việc đánh giá thực hiện các chỉ tiêu quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất thời gian qua, nhiều chỉ tiêu chỉ mới đề cập dưới dạng thống kê và phản ánh tình hình thực hiện, chưa đi sâu phân tích chất lượng của quy hoạch. Nhiều vấn đề tồn tại, yếu kém, bức xúc chưa được đề cập một cách đầy đủ, như vấn đề chất lượng quy hoạch, việc điều chỉnh quy hoạch nhiều lần, có những trường hợp điều chỉnh còn tùy tiện, theo lợi ích của nhà đầu tư; một số tỉnh, thành phố chậm trễ trong việc phê duyệt điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối (2016 - 2020).

Các đại biểu tham dự phiên họp toàn thể trực tuyến chiều 30/10 tại điểm cầu Nhà Quốc hội

Một số ý kiến đại biểu đề nghị phân tích rõ hơn nguyên nhân không đạt được chỉ tiêu để rút ra bài học kinh nghiệm, nhất là các chỉ tiêu đạt dưới 50% như: đất khu công nghiệp, đất xây dựng cơ sở thể dục, thể thao, đất có di tích lịch sử - văn hóa, danh thắng, đất bãi thải, xử lý chất thải.

Đề cập về Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021-2025) quốc gia, một số ý kiến đại biểu cho rằng, theo quy định tại Điều 6 của Luật Quy hoạch, Quy hoạch tổng thể quốc gia là cơ sở để lập quy hoạch sử dụng đất quốc gia nhưng hiện nay Quy hoạch tổng thể quốc gia chưa được phê duyệt, do vậy, có thể có sự không thống nhất, đồng bộ với Quy hoạch tổng thể quốc gia.

Các đại biểu đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát kỹ lưỡng hiện trạng sử dụng đất thực tế tại các địa phương, cập nhật để bảo đảm chính xác, phù hợp với thực tế, nghiên cứu thật kỹ lưỡng, khoa học, khách quan, bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ giữa Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021-2025) quốc gia với các quy hoạch có liên quan, hạn chế tối đa những chồng chéo, mâu thuẫn.

Nhiều đại biểu đề xuất kiến nghị liên quan đến các chỉ tiêu cụ thể

Về đất trồng lúa, để có cơ sở xem xét đề xuất cho phép quy hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng, các đại biểu đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội về tình hình chuyển đổi trở lại đất trồng lúa sau khi đã chuyển sang cây trồng khác giai đoạn 2011-2020, đồng thời cần xác định nguyên tắc, tiêu chí cho phép chuyển đổi, khu vực có thể chuyển đổi, khu vực không cho chuyển đổi.

Từ điểm cầu Nhà Quốc hội, đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng - Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Cần Thơ, đồng tình với việc giữ nguyên diện tích đất trồng lúa cho phù hợp, đảm bảo an ninh lương thực cho đất nước. Tuy nhiên để đạt các mục tiêu đến năm 2030, đại biểu nhận thấy, xu hướng công nghiệp hóa và phát triển đô thị để nâng cao hiệu quả sử dụng đất là tất yếu. Đồng thời, với sự phát triển của khoa học kỹ thuật giúp nâng cao năng suất của các ngành, trong đó có nông nghiệp, sự tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu thì việc quy hoạch sử dụng đất đai cần được nghiên cứu, đánh giá cụ thể, chi tiết và toàn diện hơn, nhất là với việc chuyển đổi đất nông nghiệp, đất trồng trọt sang đất đô thị, đất công nghiệp. Đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng cũng đề nghị các vấn đề này cần được dự báo và điều chỉnh linh hoạt, phục vụ tốt nhất cho phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Long An

Về chỉ tiêu “đất bãi thải, xử lý chất thải”, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Long An, nhận thấy, theo Tờ trình của Chính phủ, chỉ tiêu quy hoạch loại đất bãi thải, xử lý chất thải đến năm 2030 là 18,17 nghìn ha (tăng 10 nghìn ha so với năm 2020). Chỉ tiêu này có một số điểm bất hợp lý.

Địa biểu Nguyễn Tuấn Anh cho biết, trong thực tiễn, một số khu vực diện tích đất bãi thải lớn đã gây nhiều hệ lụy cho môi trường (như các bãi thải tro xỉ nhiệt điện than, bãi thải mỏ khai thác than…). Năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ thị không cấp phép mở rộng các bãi thải tro, xỉ.

Đại biểu băn khoăn, việc tăng chỉ tiêu này hiện không rõ là do tăng diện tích đất cho bãi thải hay diện tích đất cho xử lý chất thải. Trong khi đó, định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021-2030 là xây dựng nền kinh tế xanh, tuần hoàn, thân thiện với môi trường, đẩy mạnh ứng dụng KH&CN trong xử lý chất thải. Do vậy, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh đề nghị các chỉ tiêu liên quan trực tiếp đến môi trường cần phải bám sát định hướng này.

Đại biểu kiến nghị Chính phủ cần rà soát chỉ tiêu này theo hướng giảm diện tích đất bãi thải, bố trí quy hoạch đất cho xử lý chất thải (chất thải rắn, nước thải), quy hoạch các điểm trung chuyển rác thải tại các đô thị, khu vực nông thôn một cách hợp lý. Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh cũng đề nghị Quốc hội cần tăng cường giám sát về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý chất thải để làm rõ hơn nội dung này.

Về chỉ tiêu “đất khu công nghệ cao”, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh nhận thấy, theo báo cáo của Chính phủ, chỉ tiêu diện tích đất khu công nghệ cao được quy hoạch đến năm 2025 là 4,14 nghìn ha (chỉ tăng rất ít có 510 ha) so với năm 2020, chiếm 0,01% trong cơ cấu các loại đất) và không tăng trong giai đoạn 2025-2030. Đại biểu cho rằng chỉ tiêu này chưa phù hợp với cơ sở chính trị, căn cứ pháp lý đã nêu trong Tờ trình số 490/TTr-CP ngày 28/10/2021 của Chính phủ. Do đó, kiến nghị Chính phủ cân nhắc, điều chỉnh diện tích lớn hơn đối với chỉ tiêu đất khu công nghệ cao đáp ứng định hướng phát triển đất nước đến năm 2030.

Nhiều ý kiến đề xuất giải pháp tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất

Đề cập đến giải pháp tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, đại biểu Nguyễn Minh Tâm - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình, cho rằng, báo cáo đưa ra 6 giải pháp. Đối với nhóm giải pháp về nguồn lực, đại biểu đề nghị cần phải cụ thể hóa như việc huy động tổng hợp các nguồn vốn đầu tư phát triển từ ngân sách Trung ương đến địa phương; thực hiện cơ chế công - tư kết hợp dưới nhiều hình thức huy động nguồn vốn dầu tư từ doanh nghiệp, đón các làn sóng chuyển dịch đầu tư thời kỳ hậu Covid 19; nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tài chính, tín dụng, cải thiện môi trường kinh doanh thông qua cải cách chính quyền linh hoạt và chủ động hơn.

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm đề nghị trong quá trình triển khai sử dụng đất phải có sự liên thông, các căn cứ pháp luật liên quan đến đất đai. Để việc triển khai được thuận lơi, đề nghị các bộ ngành liên quan cần cập nhật đầy đủ nhu cầu của các ngành, địa phương để tránh việc không thống nhất nhu cầu sử dụng đất của địa phương.

Việc dự báo sử dụng đất chưa sát với nhu cầu làm cho việc phân bổ chỉ tiêu ảnh hưởng đến việc phát triển tiềm năng, lợi thế của từng địa phương, từng vùng trong việc phát triển kinh tế. Đối với quy hoạch đất rừng trồng, đại biểu đề nghị có sự điều chỉnh phù hợp, bởi thực tế cho thấy các đợt lũ những năm vừa qua chủ yếu xảy ra ở những khu vực rừng trồng. Vì vậy, cần quy hoạch phù hợp để tránh tình trạng mở rộng rừng trồng, kéo theo hệ lụy giảm khả năng thích ứng biến đổi khí hậu hiện nay.

Nhiều ý kiến đại biểu cũng đề nghị dự thảo Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021-2025) cần phân tích đánh giá đầy đủ, toàn diện tác động của biến đổi khí hậu đối với các ngành, vùng trọng điểm, dự báo sát tình hình biến động của các loại đất đai. Từ đó có phương án sử dụng đất linh hoạt, hiệu quả, vừa đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội, duy trì an ninh lương thực, vừa thích ứng tốt với biến đổi khí hậu, nhất là những vùng chịu ảnh hưởng, tác động lớn như đồng bằng sông Cửu Long./.