Thủ tướng: Phản ứng chính sách chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả trong bối cảnh nhiều biến động

Thủ tướng nhấn mạnh cần có quyết tâm cao hơn, nỗ lực lớn hơn để giải quyết nhiều vấn đề mà có thể trong bối cảnh bình thường chúng ta chưa chú ý đúng mức để thúc đẩy mạnh mẽ. - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Cùng tham dự cuộc thảo luận có Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương, một số chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước, đại diện một số tổ chức quốc tế.

Chính sách đúng, trúng trong bối cảnh nhiều khó khăn, thách thức

Sau khi nghe báo cáo đề dẫn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các chuyên gia trong và ngoài nước phát biểu ý kiến, thống nhất đánh giá tình hình thế giới đang biến động rất nhanh, phức tạp, khó lường, nhiều vấn đề chưa có tiền lệ, chưa dự báo được và tác động, ảnh hưởng sâu sắc trên nhiều phương diện đến kinh tế toàn cầu và từng quốc gia. Tình hình ngày càng khó khăn, thách thức nhiều hơn thuận lợi và thời cơ.

Thủ tướng khẳng định Chính phủ luôn cầu thị và mong muốn tiếp tục lắng nghe các ý kiến từ các chuyên gia, nhà khoa học, tổ chức quốc tế - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Trong đó nổi bật là xung đột Nga - Ukraine; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn; đại dịch COVID-19 kéo dài, ảnh hưởng lớn đến kinh tế toàn cầu, nhất là tăng giá dầu thô, hàng hóa cơ bản, thiết yếu và gián đoạn sản xuất, đứt gãy chuỗi cung ứng.

Lạm phát ở nhiều nước tăng cao kỷ lục kể từ 3-4 thập kỷ gần đây. Nhiều quốc gia, đối tác lớn thay đổi chính sách theo hướng tăng mạnh lãi suất, thắt chặt tiền tệ, tài khoá. Rủi ro về tài chính, tiền tệ, nợ công và nguy cơ suy thoái kinh tế tiếp tục xu hướng gia tăng.

Đại diện Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) đánh giá đánh giá kinh tế Việt Nam phục hồi rất mạnh mẽ và trên diện rộng, thành tích tiêm chủng xuất sắc giúp Việt Nam mở cửa trở lại các hoạt động - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

An ninh năng lượng và an ninh lương thực đang ở mức đáng báo động, các vấn đề an ninh phi truyền thống, thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu tiếp tục diễn biến phức tạp.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn, thách thức và áp lực rất lớn đối với công tác chỉ đạo, điều hành, nhất là về ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Độ mở của nền kinh tế Việt Nam lớn, quy mô còn khiêm tốn, tác động nhỏ bên ngoài cũng có thể ảnh hưởng lớn đến bên trong, trong khi khả năng chống chịu và sức cạnh tranh của nền kinh tế còn hạn chế.

Bà Dorsati Madani, chuyên gia kinh tế cao cấp của Ngân hàng Thế giới (WB)

Các chuyên gia bày tỏ ủng hộ các chính sách và giải pháp vừa qua của Chính phủ, rất chủ động, bình tĩnh nhưng không chủ quan, phản ứng chính sách kịp thời, có giải pháp đúng và trúng trong điều hành để đạt được mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát và phục hồi nhanh kinh tế sau đại dịch. Nhiều tổ chức quốc tế dự báo Việt Nam là một trong số ít các quốc gia phục hồi nhanh và tăng trưởng cao trong thời gian tới.

Bà Pauline Tamesis, Điều phối viên thường trú Liên Hợp Quốc tại Việt Nam tán thành với phát biểu của Thủ tướng là cần đặt việc làm, ổn định xã hội, bảo vệ các đối tượng dễ bị tổn thương nhất vào vị trí trọng tâm của chính sách phục hồi - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Các đại biểu đưa ra nhiều khuyến nghị chính sách với Việt Nam nhằm giải quyết các vấn đề trước mắt và lâu dài, trong đó, phải luôn sẵn sàng cho tình huống dịch bệnh COVID-19 có thể quay trở lại.

Bà Hà Thị Kim Nga, chuyên gia kinh tế cao cấp, đại diện Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) đánh giá kinh tế Việt Nam phục hồi rất mạnh mẽ và trên diện rộng, thành tích tiêm chủng xuất sắc giúp Việt Nam mở cửa trở lại các hoạt động.

Việt Nam cũng đã dự trữ ngoại hối khá đầy đủ để triển khai các chính sách vĩ mô. IMF đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2022 từ mức 6% trước đây lên 7%; đồng thời giữ nguyên mức dự báo lạm phát với Việt Nam trong năm 2022.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu tại cuộc họp - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Bà Dorsati Madani, chuyên gia kinh tế cao cấp của Ngân hàng Thế giới (WB) tán thành với nhận định của Chính phủ Việt Nam về tình hình kinh tế thế giới, khẳng định kinh tế và môi trường vĩ mô tại Việt Nam khá tốt, quá trình phục hồi đi đúng hướng, nhu cầu trong nước phục hồi, ngành sản xuất trong nước tăng trưởng tốt.

Bà cho rằng, thách thức hiện nay của Việt Nam là bảo đảm cân bằng giữa phục hồi kinh tế và kiểm soát lạm phát, đòi hỏi hết sức linh hoạt và nhanh nhạy khi điều phối chính sách tài chính và tiền tệ. "Với các giải pháp mà Việt Nam đã triển khai, tôi hiểu quý vị mong muốn bảo vệ người dân trước việc tăng giá xăng dầu và hàng hóa, trong bối cảnh cú sốc ngắn hạn trên toàn cầu", bà Dorsati Madani nói.

Bà bày tỏ kỳ vọng Việt Nam có thể tăng trưởng hơn 7%, lạm phát khoảng 3,8% trong năm 2022; tin rằng nền kinh tế Việt Nam còn nhiều dư địa phát triển, trong đó có việc thúc đẩy các gói hỗ trợ kinh tế, các dự án đầu tư công đang được triển khai – được đánh giá là rất phù hợp với kinh tế số, phát triển xanh, hướng tới mô hình phát triển mới bền vững hơn và mục tiêu trở thành đất nước phát triển trong vài chục năm tới.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng phát biểu - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Bà Pauline Tamesis, Điều phối viên thường trú Liên Hợp Quốc tại Việt Nam tán thành với phát biểu của Thủ tướng là cần đặt việc làm, ổn định xã hội, bảo vệ các đối tượng dễ bị tổn thương nhất vào vị trí trọng tâm của chính sách phục hồi.

Ông Andrew Jeffries, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cho biết triển vọng phát triển kinh tế và lạm phát tại châu Á đang trở nên tồi tệ hơn, nhưng các số liệu vẫn cho thấy Việt Nam có triển vọng phục hồi rất tốt; dự báo Việt Nam tăng trưởng 6,5% trong năm nay và 6,7% trong năm sau. Tương tự, ông Shimizu Akira, Trưởng đại diện Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) khẳng định, Việt Nam đang phục hồi rất nhanh và vững chắc sau dịch COVID-19 trong bối cảnh thế giới nhiều bất ổn.

Bà Nguyễn Thị Kim Phương, đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) chúc mừng Việt Nam về các nỗ lực và kết quả phòng, chống dịch, bao phủ vaccine để tự tin trở lại cuộc sống bình thường. Bà cho biết giữa phát triển kinh tế và bảo vệ sức khỏe người dân có sự phụ thuộc trực tiếp, hai chiều và bài phát biểu của Thủ tướng đã nhắc tới hai vấn đề mấu chốt là nâng cao năng lực y tế dự phòng và y tế cơ sở.

Các chuyên gia, tổ chức quốc tế tham dự cuộc họp - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Các chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành, Trần Đình Thiên, Nguyễn Đình Cung tán thành với quan điểm của Chính phủ nói chung và trong triển khai chương trình phục hồi, phát triển nói riêng là ưu tiên sử dụng chính sách tài khóa hơn là chính sách tiền tệ, trong đó có việc sử dụng chính sách tài khóa để hỗ trợ chính sách tiền tệ, như việc sử dụng 40.000 tỷ đồng để hỗ trợ lãi suất.

TS. Trần Đình Thiên cũng ủng hộ quan điểm được Thủ tướng nhiều lần nêu rõ là cần phản ứng chính sách một cách hết sức linh hoạt, để bảo đảm "cân bằng động" phù hợp tình hình. Trong khi đó, TS. Võ Trí Thành cho rằng Việt Nam có đủ nguồn lực, kinh nghiệm và công cụ để thực hiện cả 3 lựa chọn sáng tạo, phù hợp nhưng cũng đầy thách thức là "ổn định kinh tế vĩ mô, phục hồi tăng trưởng và gắn với phát triển bền vững".

Chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên phát biểu - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Nhiều chuyên gia trong và ngoài nước thống nhất cho rằng lạm phát tại Việt Nam chủ yếu là do chi phí đẩy, trong đó nguyên nhân chủ yếu do giá xăng dầu từ tác động trên thế giới. Đây là điểm cần lưu ý khi triển khai các giải pháp, với khuyến nghị cần kiểm soát chặt chẽ giá cả các mặt hàng liên quan tới giá xăng dầu, nhất là các mặt hàng giảm giá chậm so với giá xăng dầu.

Phát biểu tại cuộc thảo luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, bên cạnh những thành tựu và kết quả đạt được, tình hình kinh tế - xã hội còn nhiều tồn tại, hạn chế, khó khăn, thách thức.

Cụ thể, đà tăng trưởng tốt nhưng nền tảng để tăng trưởng ổn định và bền vững còn rất khó khăn. Sức ép lạm phát lớn và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Môi trường kinh doanh chưa có đột phá. Thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp và bất động sản tính minh bạch chưa cao, thiếu tính ổn định và bền vững. Nền kinh tế Việt Nam đang trong trạng thái chuyển đổi với những khó khăn nội tại.

Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành cho rằng Việt Nam có đủ nguồn lực, kinh nghiệm và công cụ để thực hiện cả 3 lựa chọn sáng tạo, phù hợp - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Những tồn tại và hạn chế này có nguyên nhân khách quan và chủ quan, trong đó Thủ tướng nhấn mạnh những hạn chế về nguồn nhân lực, bên cạnh những mặt được rất cơ bản. "Chúng ta xác định lấy con người là trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu, động lực, nguồn lực cho sự phát triển; phát huy tối đa trí tuệ, tài năng, phẩm chất, đạo đức của con người Việt Nam", Thủ tướng phát biểu.

Phân tích một số kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn, Thủ tướng nhấn mạnh cần hết sức bình tĩnh, bản lĩnh, giữ vững đoàn kết, phát huy sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, linh hoạt và sáng tạo với tầm nhìn và tư duy đột phá, trên cơ sở chấp hành nghiêm sự lãnh đạo của Đảng, sự đồng hành và giám sát của Quốc hội, cùng với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự ủng hộ của nhân dân, sự hỗ trợ của bạn bè quốc tế.

Thủ tướng khẳng định: Quan điểm định hướng chỉ đạo điều hành kinh tế vĩ mô trong thời gian tới là tuyệt đối không được chủ quan, nắm chắc diễn biến tình hình quốc tế, trong nước, tăng cường năng lực phân tích, dự báo và kỷ luật, kỷ cương trong chỉ đạo điều hành, sử dụng chủ động, linh hoạt và phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa các công cụ chính sách để thực hiện ưu tiên kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và bảo đảm các cân đối lớn, củng cố và phát triển các loại trường vốn, thị trường bất động sản một cách an toàn, lành mạnh, hiệu quả và bền vững, góp phần hỗ trợ, thúc đẩy phục hồi nhanh và phát triển bền vững, kiểm soát dịch bệnh, dự báo được rủi ro, nâng cao khả năng chống chịu và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Đây là một mục tiêu ưu tiên vừa mang tính cấp bách, vừa mang tầm chiến lược và cũng là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong thời gian còn lại của năm 2022 và những năm tiếp theo.

Thủ tướng nhấn mạnh: Muốn làm được điều này, chúng ta phải duy trì được các nền tảng hết sức quan trọng là bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm trật tự xã hội, an ninh, an toàn, an dân; thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, là bạn bè tốt, là đối tác tin cậy và là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế; xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ ngày càng cao gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.

Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương tổng hợp, chắt lọc, tiếp thu các ý kiến, hoàn thiện các báo cáo, tài liệu, đề xuất Chính phủ và cấp có thẩm quyền theo quy định - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, Thủ tướng nêu rõ, thực hiện chính sách tiền tệ thận trọng, chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả, phối hợp chặt chẽ, đồng bộ với chính sách tài khoá và các chính sách khác để kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh.

Tiếp tục thực hiện chính sách tài khoá mở rộng hợp lý, bảo đảm hiệu quả, tăng thu, tiết kiệm chi, điều chỉnh các công cụ chính sách một cách phù hợp để vừa hỗ trợ tổng cầu, thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, vừa góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo an toàn tài chính quốc gia.

Nhấn mạnh nguyên tắc chủ động, thận trọng, linh hoạt, sáng tạo, bình tĩnh, hiệu quả, sát tình hình và phù hợp điều kiện, hoàn cảnh đất nước, Thủ tướng lấy ví dụ: Trong điều kiện lạm phát chủ yếu do chi phi đẩy thì chính sách tiền tệ càng phải thận trọng, chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả; nếu thị trường thế giới thu hẹp thì phải đẩy mạnh thị trường trong nước, sử dụng phù hợp các công cụ tài khóa như thuế, phí, lệ phí, đầu tư công… Có những vấn đề cần tập trung trọng tâm, trọng điểm như đầu tư công, có vấn đề phải mở rộng như an sinh xã hội. Có những vấn đề trước mắt cần giải quyết như giá cả, có những vấn đề lâu dài như nhân lực, hạ tầng chiến lược…

Cùng với đó, tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát thị trường, giá cả, điều hành hết sức linh hoạt, nhất là đối với các mặt hàng chiến lược, thiết yếu cho sản xuất, đời sống, trong đó có xăng dầu, lương thực, thực phẩm và sắp tới là các mặt hàng, dịch vụ liên quan tới năm học mới sắp tới…; tăng cường phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại.

Đẩy mạnh phát triển thị trường nội địa, đồng thời đa dạng hóa các thị trường quốc tế, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu hàng Việt Nam, thúc đẩy xuất khẩu bền vững.

Tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách để khơi thông, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực thúc đẩy phục hồi nhanh và phát triển bền vững.

Thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh, đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, thích ứng biến đổi khí hậu, nâng cao sức cạnh tranh và khả năng chống chịu của nền kinh tế.

Nâng cao năng lực chỉ đạo điều hành, sự phối hợp và công tác điều phối chính sách kinh tế vĩ mô nhằm bảo đảm tính đồng bộ, hiệu quả, linh hoạt giữa các công cụ chính sách.

Tiếp tục thực hiện nhất quán chủ trương, chính sách về xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.

Chú trọng hơn nữa đến phát triển các lĩnh vực văn hóa, xã hội, bảo đảm an sinh xã hội, đời sống nhân dân, nhất là những người yếu thế, xác định văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc; tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền. Đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; tăng cường truyền thông khách quan, minh bạch, trung thực, kịp thời, truyền cảm hứng, tạo niềm tin cho xã hội.

Nhiều đại biểu cũng cho rằng "trong nguy có cơ", Thủ tướng nhấn mạnh cần có quyết tâm cao hơn, nỗ lực lớn hơn để giải quyết nhiều vấn đề mà có thể trong bối cảnh bình thường chúng ta chưa chú ý đúng mức để thúc đẩy mạnh mẽ.

Khẳng định Chính phủ luôn cầu thị và mong muốn tiếp tục lắng nghe các ý kiến từ các chuyên gia, nhà khoa học, tổ chức quốc tế, Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương tổng hợp, chắt lọc, tiếp thu các ý kiến, hoàn thiện các báo cáo, tài liệu, đề xuất Chính phủ và cấp có thẩm quyền theo quy định.