Hiệp hội Sữa Việt Nam khẳng định, nhu cầu về sữa tiệt trùng và sữa thanh trùng (sữa nước, sản xuất từ sữa tươi) ngày càng tăng cao do thay đổi nhận thức của người tiêu dùng đối với các sản phẩm bổ dưỡng. Đáng nói, trước những cái tên như sữa tươi, sữa tươi tiệt trùng, sữa tươi thanh trùng, sữa tiệt trùng, sữa thanh trùng, sữa hoàn nguyên, người tiêu dùng chưa hẳn đã hiểu bản chất của từng loại.
Nếu phân theo phương pháp chế biến, thị trường sẽ có 3 loại sữa là sữa tươi, sữa thanh trùng và sữa tiệt trùng. Còn nếu phân loại theo thành phần nguyên liệu thì khách hàng chỉ cần nhớ rằng họ có 2 sự lựa chọn: Sữa tươi và sữa hoàn nguyên.
Tuy nhiên, sự khác biệt về nguyên liệu, cách chế biến và giá thành sản xuất khiến nhiều nhà sản xuất tìm mọi cách để nhập nhèm giữa các loại sữa khiến người tiêu dùng nhầm lẫn. Cụ thể, thành phần chính của sữa tiệt trùng hoàn nguyên là sữa bột. Khi đưa vào quy trình sản xuất, sữa bột được hòa trộn với nước và một số thành phần khác như dưỡng chất bổ sung (DHA, Canxi, chất béo,…), đường, các loại phụ gia tạo màu, tạo vị như nước quả, cacao, cà phê… và được xử lý ở nhiệt độ cao trước khi đóng gói thành phẩm.
Quy trình sản xuất sữa hoàn nguyên tiệt trùng và sữa tươi tiệt trùng. Đồ họa TĐ
Do giá thành sản xuất của sữa tươi tiệt trùng cao hơn, giá bán cũng cao hơn tương ứng nên một số nhà sản xuất đã nhập nhèm giữa 2 khái niệm “sữa tươi tiệt trùng” và “sữa hoàn nguyên tiệt trùng” bằng cách gọi tắt sản phẩm của mình là “sữa tiệt trùng”.
Việc này khiến giữa năm 2017 Bộ Y tế phải ra quyết định “khai tử” khái niệm sữa tiệt trùng bằng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về sữa dạng lỏng (QCVN 5-1:2010/BYT) nhằm đảm bảo quyền lợi của khách hàng.
Thời điểm Bộ y tế ra quyết định trên, nhiều chuyên gia và người tiêu dùng đã vô cùng ủng hộ. Cụ thể, ông Nguyễn Đăng Vang, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam cho biết: Cho đến nay tới 70% sữa nguyên liệu của Việt Nam được nhập khẩu từ nước ngoài. Không tránh khỏi trường hợp các nhà sản xuất ham lợi nhuận nhập sữa bột giá rẻ về hoàn nguyên, chế ra sữa tiệt trùng. Làm như vậy giá rẻ hơn, nhanh hơn và doanh nghiệp được lợi hơn. Nếu nhập sữa nguyên liệu đảm bảo, chất lượng tốt thì rất đắt tiền. Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam cũng lưu ý, thành phần dinh dưỡng của sữa tươi tốt hơn sữa hoàn nguyên. Đối với sữa tiệt trùng làm từ sữa hoàn nguyên, chất dinh dưỡng đã mất đi rất nhiều.
Vậy nhưng không hiểu sao tới ngày 11/9/2017, Thứ trưởng Trương Quốc Cường lại bất ngờ ký Thông tư 36/2017/TT-BYT bãi bỏ Thông tư số 03/2017/TT-BYT về việc ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 5-1:2017/BYT. Đồng nghĩa việc loại trừ khái niệm sữa tiệt trùng cũng bị bãi bỏ.
Sữa hoàn nguyên làm từ sữa bột và nước. Ảnh minh họa
Đáng nói trước khi có Quy chuẩn 1 tháng, Vinamilk đã xong thủ tục để nhận 2 bản chứng nhận hợp quy cho 2 loại "sữa dinh dưỡng", tránh tên gọi mới "sữa hoàn nguyên" theo QCVN 5-1:2017/BYT: Ngày 6/2/2017, Cục An toàn thực phẩm ra văn bản số 4034/2017/ATTP-XNCB xác nhận công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm cho sản phẩm Sữa dinh dưỡng tiệt trùng có đường - Vinamilk ADM Gold - Học đường. Ngày 3/8/2017, Cục An toàn thực phẩm có văn bản số 26399/2017/ATTP-XCNB xác nhận công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm cho sản phẩm Sữa dinh dưỡng tiệt trùng không đường - Vinamilk ADM Gold - Học đường.
Thực tế, sữa tươi được chế biến hoàn toàn từ sữa tươi nguyên liệu, sữa hoàn nguyên là sữa bột pha lại, sữa hỗn hợp chế biến từ sữa bột pha lại có thêm sữa tươi nguyên liệu. Sản phẩm "Sữa dinh dưỡng tiệt trùng có đường - Vinamilkd ADM Gold - Học đường", "Sữa dinh dưỡng tiệt trùng không đường - Vinamilkd ADM Gold - Học đường" thuộc loại sữa hoàn nguyên với thành phần chính là nước, sữa bột và chất béo sữa. Nếu có thêm sữa tươi thì thành sữa hỗn hợp.
Vậy với tên gọi sữa dinh dưỡng, liệu mấy người có thể phân biệt được đó là sữa tươi hay sữa bột pha lại - sữa hoàn nguyên?
Hà An (Theo HHTH)
