| OCOP – Sức sống mới từ những giá trị quê hương Đưa OCOP lên sàn: Doanh nghiệp địa phương trước ngưỡng cửa chuyển đổi số Liên kết số, nâng tầm giá trị sản phẩm OCOP |
Du lịch làng nghề và sản phẩm OCOP
 |
| Hà Nội là địa phương sở hữu số lượng làng nghề lớn nhất với hơn 1.300 làng nghề. |
Làng nghề truyền thống – nơi lưu giữ những giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc – đang được hồi sinh mạnh mẽ nhờ sự kết hợp khéo léo giữa phát triển du lịch và chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP). Đây được xem là con đường hiệu quả để nâng cao giá trị kinh tế, đồng thời bảo tồn nét văn hóa đặc trưng của vùng nông thôn.
Hiện nay, Việt Nam có hơn 5.000 làng nghề và làng có nghề, trong đó Hà Nội là địa phương sở hữu số lượng làng nghề lớn nhất với hơn 1.300 làng nghề. Tuy nhiên, nhiều làng nghề vẫn đang gặp khó khăn về đầu ra sản phẩm, hạn chế đổi mới trong thiết kế và ứng dụng công nghệ, cũng như chưa tạo được sự liên kết chặt chẽ với thị trường tiêu thụ và hoạt động du lịch.
Để giải quyết những bất cập này, các địa phương đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, nổi bật là gắn kết chương trình OCOP với phát triển du lịch trải nghiệm tại các làng nghề truyền thống. Chương trình OCOP tại Hà Nội, khởi động từ năm 2019, đã trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực giúp nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm làng nghề. Các sản phẩm OCOP phải đạt tiêu chuẩn từ 3 đến 5 sao, đáp ứng nghiêm ngặt các tiêu chí về chất lượng, bao bì, truy xuất nguồn gốc và khả năng thương mại hóa.
Đến cuối năm 2024, Hà Nội đã có 3.317 sản phẩm được chứng nhận OCOP, chiếm gần 1/5 tổng số sản phẩm OCOP của cả nước. Nhiều sản phẩm sau khi được chứng nhận đã được phân phối rộng rãi trên hệ thống siêu thị, sàn thương mại điện tử và thậm chí xuất khẩu ra thị trường quốc tế.
Không thể không nhắc đến các làng nghề nổi tiếng như làng dệt lụa Vạn Phúc (quận Hà Đông), làng gốm Bát Tràng, làng cổ Đường Lâm (thị xã Sơn Tây) với các sản phẩm đặc trưng như nhà cổ truyền thống, gà Mía, bánh tẻ Phú Nhi, hay làng Hồng Vân (Thường Tín) với trà thảo mộc đạt 4 sao OCOP.
Hằng năm, Hà Nội tổ chức nhiều sự kiện như hội chợ, tuần hàng, hội thảo nhằm thúc đẩy quảng bá và phát triển sản phẩm OCOP. Thành phố cũng đã xây dựng 16 trung tâm sáng tạo, thiết kế và quảng bá sản phẩm OCOP, làng nghề, cùng với 110 điểm giới thiệu và bán sản phẩm, tạo điều kiện thuận lợi để người tiêu dùng tiếp cận sản phẩm.
Theo lãnh đạo Sở Công Thương Hà Nội, các trung tâm này góp phần tạo môi trường hỗ trợ các cơ sở sản xuất công nghiệp nông thôn, thúc đẩy hoạt động thiết kế sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và tiêu thụ sản phẩm OCOP cũng như làng nghề. Việc phát triển du lịch trải nghiệm gắn với làng nghề góp phần tái cấu trúc kinh tế nông thôn theo hướng hiện đại và bền vững, phù hợp với chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025.
Phát triển kinh tế từ du lịch làng nghề
 |
| Tại điểm du lịch xã Hồng Vân có nhiều sản phẩm du lịch độc đáo... |
Phát triển du lịch làng nghề không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn là cách quảng bá văn hóa bản địa hiệu quả. Nhiều mô hình du lịch cộng đồng kết hợp trải nghiệm nghề thủ công đã tạo được ấn tượng sâu sắc với du khách. Từ năm 2020, làng nghề sơn mài Hạ Thái được công nhận là điểm du lịch làng nghề của thành phố Hà Nội.
Sau đó, chính quyền địa phương đã đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng, xây dựng khu trưng bày sản phẩm, vận động các gia đình và xưởng sản xuất trang bị cơ sở vật chất, đồng thời tổ chức các khu vực trải nghiệm trực tiếp quy trình làm sơn mài cho khách tham quan. Hiện Hà Nội có 2 điểm du lịch đạt chuẩn OCOP 4 sao thuộc nhóm dịch vụ du lịch cộng đồng và điểm du lịch là làng quê Hồng Vân (Thường Tín) và khu sinh thái Phù Đổng Green Park (Gia Lâm).
Cả hai điểm đều mang đến trải nghiệm du lịch sinh thái, vui chơi, giải trí gần gũi với thiên nhiên. Khu sinh thái Phù Đổng Green Park đón khoảng 70.000 lượt khách mỗi năm, trong đó có 50.000 lượt học sinh, 15.000 khách theo đoàn doanh nghiệp và khách lẻ. Khu sinh thái này còn là nơi tổ chức nhiều sự kiện lớn dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Làng quê Hồng Vân được công nhận sản phẩm OCOP 4 sao vào năm 2022, thu hút trung bình 35.000 lượt khách hàng năm và mang về doanh thu trên 10 tỷ đồng. Từ khi được công nhận, điểm du lịch cộng đồng này tăng lượng khách đáng kể và tạo thêm nhiều việc làm cho người dân địa phương trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ và du lịch.
Xã Hồng Vân sở hữu hệ thống di tích phong phú với 16 di tích, trong đó có 1 di tích cấp quốc gia và 2 di tích cấp thành phố, cùng kho tàng văn hóa dân gian đa dạng. Ngày 24/9/2024, UBND TP. Hà Nội đã công nhận khu du lịch Hồng Vân là khu du lịch cấp Thành phố, mở ra cơ hội phát huy tiềm năng du lịch và nâng cao giá trị sản phẩm OCOP cũng như du lịch cộng đồng của địa phương.
Tuy nhiên, lượng khách chủ yếu vẫn đi du lịch trong ngày, số khách lưu trú qua đêm còn hạn chế khiến hiệu quả kinh tế chưa được tối ưu. Vì vậy, xã Hồng Vân kiến nghị Thành phố và huyện cho phép phát triển dịch vụ lưu trú tại vùng lõi quy hoạch, đồng thời tiếp tục đầu tư hạ tầng để thu hút khách lưu trú dài ngày. Có thể thấy, việc phát triển kinh tế làng nghề gắn với du lịch và sản phẩm OCOP là hướng đi quan trọng, góp phần xây dựng nông thôn mới hiện đại, giàu bản sắc văn hóa và phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập.
