Trung tâm Cứu hộ Gấu Việt Nam nằm tại Vườn quốc gia Tam Đảo (Vĩnh Phúc), được xây dựng trên diện tích gần 12ha. Trung tâm Cứu hộ Gấu Việt Nam là nơi đầu tiên có chức năng cứu hộ gấu mang tầm cỡ quốc tế tại Việt Nam, có đủ điều kiện chăm sóc suốt đời cho khoảng 200 - 250 cá thể gấu.
Tại Trung tâm Cứu hộ Gấu Việt Nam, mỗi con gấu được cứu hộ về đây có một cuộc đời, một số phận khác nhau, có khi bị giam cầm, bị hành hạ, có khi đang trên đường bị vận chuyển buôn bán, sắp bị giết thịt, lại có khi là gấu con đáng thương bị lạc mẹ.
 |
| Cá thể gấu thu giữ từ vụ án buôn bán động vật hoang dã tại Việt Nam. (Ảnh: Đỗ Doãn Hoàng) |
Phần lớn gấu được cứu hộ thuộc loài gấu ngựa, loài gấu đen có khoang cổ hình bán nguyệt màu vàng chanh. Gấu gựa có thể nặng tới 200kg, tuổi thọ trung bình khoảng 25 năm. Gấu rất giỏi leo trèo, thích bơi lội, có khứu giác rất tốt, và đặc biệt thích ăn các loại mật ong và hoa quả chín.
Ngoài ra, tại Trung tâm cũng có một số cá thể gấu chó, là loại gấu nhỏ hơn nhiều, có khoang cổ hình tròn được nhiều người ví von là biểu tượng của mặt trời lên. Gấu có cân nặng trung bình khoảng 70kg, đặc biệt có móng vuốt rất dài và sắc. Cũng giống như gấu ngựa, gấu chó thích ăn mật ong và các loại hoa quả chín. Ngoài tự nhiên, gấu chó là loài leo trèo rất giỏi và thường dành nhiều thời gian sống trên cây.
 |
| Nhân viên tại Trung tâm sẽ giấu thức ăn trong những ống nhựa như thế này để tăng khả năng vận động cho gấu. (Ảnh: Quỳnh Đinh) |
Qua trao đổi với chị Hằng - nhân viên tại phòng Giáo dục tại Trung tâm cứu hộ Gấu Việt Nam cho biết: Khi cho chúng ăn, chúng tôi sẽ giấu đồ ăn vào trong ống tre, ống nhựa dưới các tảng đá, hay treo lên cao để gấu tăng khả năng vận động tốt cho cơ thể. Nhiều cá thể gấu đã bị nhốt rất lâu trong chiếc cũi nhỏ nhiều năm, không có khả năng leo trèo, mất đi khứu giác, chúng tôi đã phải thay đổi thức ăn của chúng hàng ngày kích thích lại khứu giác của gấu.
Bên cạnh đó, chị Hằng còn chia sẻ thêm rằng: Hầu hết các con gấu bị nuôi nhốt được cứu hộ về đây đều mắc các bệnh như viêm túi mật, răng miệng, viêm gan, béo phì, viêm khớp… Sau khi được cứu hộ về Trung tâm, gấu sẽ được các chuyên gia thú y nước ngoài thường xuyên theo dõi sức khỏe và xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý với từng cá thể.
Không những thế, khi gấu được nuôi dưỡng tại Trung tâm mất sẽ được chôn cất và lập bia mộ dưới sự chứng kiến của lãnh đạo địa phương và kiểm lâm khu vực.
 |
| Khu mộ gấu. (Ảnh: Quỳnh Đinh) |
Chị Phan Thị Thùy Trinh - nhân viên truyền thông Trung tâm cứu hộ Gấu Việt Nam cũng chia sẻ thêm rằng: "Do gấu nằm trong danh mục 1B là nhóm động vật rừng đang bị đe dọa tuyệt chủng nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại, chính vì thế mỗi một con gấu khi về đây đều có hồ sơ và được gắn chíp dưới sự kiểm soát của kiểm lâm. Do vậy khi gấu có biến động về số lượng thì trung tâm đều phải thông báo lại với chính quyền địa phương và kiểm lâm trên địa bàn".
Nhằm mục đích tuyên truyền đến người dân không sử dụng mật gấu, tại Trung tâm cứu hộ gấu Việt Nam cũng nuôi trồng, phát triển một vườn thảo dược có tác dụng thay thế cho việc sử dụng mật gấu, giúp thay đổi nhận thức của người dân về vấn nạn hút mật gấu.
Được biết, vào mỗi tháng tại trung tâm sẽ mở cửa 2 ngày đón khách đến thăm quan và trải nghiệm miễn phí để người dân có thể tận mắt nhìn thấy các cá thể gấu hoạt động tự nhiên. Từ đó, giúp người dân nhận thức được sự cần thiết của việc chăm sóc và bảo tồn loài gấu.
Một trong những mục tiêu quan trọng khác của Trung tâm cứu hộ gấu Việt Nam là nâng cao ý thức cộng động về bảo tồn động vật hoang dã và môi trường tự nhiên nói chung cũng như bảo tồn loài gấu ở Việt Nam nói riêng. Mục tiêu này được lồng ghép với các hoạt động của Vườn về du lịch môi trường thân thiện, được tăng cường thông qua các đợt thăm quan trung tâm, giúp khách tham quan có thể tận mắt nhìn thấy các cá thể gấu trong hoạt động tự nhiên, nhận thức được sự cần thiết của việc chăm sóc và bảo tồn loài gấu, từ đó góp phần làm giảm nhu cầu đối với mật gấu, các sản phẩm từ gấu, cũng như các hoạt động liên quan đến việc bắt giữ gấu vì mục đích kinh tế.
