Chè Gò Loi một thời là đặc sản nức tiếng của Hoài Ân (tỉnh Bình Định), thế nhưng vì nhiều nguyên nhân, cây chè đã chìm vào quên lãng và đánh mất thương hiệu. Vài năm nay, người dân và chính quyền địa phương đã có nhiều nỗ lực để vực dậy danh tiếng chè này.
Trà Gò Loi đặc sản nổi tiếng một thời của huyện trung du và miền núi Hoài Ân
Năm 1979, trên vùng đất trung du và miền núi huyện Hoài Ân, nông trường chè Gò Loi được thành lập tại thôn Tân Thịnh, xã Ân Tường Tây. Sau gần 10 năm phát triển, với nhiều thăng trầm, đến năm 1998 nông trường giải thể, phần lớn diện tích cây chè bị phá để trồng các loại cây khác.
Nhưng giờ đây, với một quyết tâm, khao khát của người trồng chè, trà Gò Loi đã dần trở lại với thị trường. Mỗi năm người trồng chè Gò Loi ở xã Ân Tường Tây đưa ra thị trường khoảng 1 tấn sản phẩm trà khô với giá rất cao (300 - 500 ngàn đồng/kg), nhưng cũng không đủ cung cấp.
Việc khôi phục lại trà Gò Loi không những mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn tạo được việc làm cho người dân nơi đây
Theo các hộ sản xuất trà Gò Loi, tiêu chuẩn quan trọng để làm nên loại trà Gò Loi ngon nức tiếng là búp chè phải đạt 1 tôm 2 lá non. Chọn búp đinh (ngọn trên cùng của búp) ngắn, mập, chắc để khi sao xong sẽ cho đinh trà chắc, không bị vụn; nên hái vào buổi sáng sớm, khi vừa tan sương chưa có nắng để trà có hàm lượng dinh dưỡng cao nhất.
Trà Gò Loi chính hiệu phải là trà khi chế ra có màu vàng hơi đậm, vị chát tương đối dịu. Không đẹp hình như trà Thái Nguyên, cũng không đạt đến trình độ mốc cau- cánh đẹp như hoa cau và mốc trắng đều đặn như có tuyết bám vào, sắc nước cũng không vàng xanh bằng, nhưng vị đậm đà và độ ngọt của nước trà Gò Loi chính là đặc trưng làm cho nhiều người nhớ đến.
Trà Gò Loi đang được các hộ ở Hoài Ân chế biến bằng phương pháp thủ công và bằng máy
Huyện Hoài Ân đánh giá cây trà là một trong bảy loại cây trồng nằm trong cơ cấu phát triển để trở thành hàng hóa trong Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới của huyện. Theo đó, cây trà được xếp đầu bảng, kế đến là bơ sáp, bưởi da xanh, dừa xiêm, sầu riêng. Huyện Hoài Ân cũng đã hỗ trợ 100% về giống, 20% hệ thống tưới tiêu, điện nước và kỹ thuật cho các hộ dân trồng chè. Việc mở rộng vùng trồng chè nguyên liệu cũng không chỉ dừng ở xã Ân Tường Tây mà mở rộng ra nhiều xã.
Cây trà là một trong 7 loại cây trồng nằm trong cơ cấu phát triển trong Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới của huyện Hoài Ân
Để tiếp sức cho danh trà Gò Loi vang xa, mới đây Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ KH&CN vừa trao Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu cho sản phẩm trà Gò Loi và bưởi Hoài Ân cho huyện Hoài Ân, giúp cho thương hiệu trà Gò Loi phát triển, lan rộng vươn xa trong cả nước và xuất khẩu ra thế giới.
Với việc chè Gò Loi được công nhận nhãn hiệu tập thể, một quy trình trồng chè đủ tiêu chuẩn, hỗ trợ người dân kỹ thuật để nâng cao chất lượng sao chè cũng sẽ được huyện Hoài Ân tiếp tục triển khai. Đây sẽ là động lực để người trồng chè phải thay đổi cách đầu tư, chăm sóc để tạo ra những sản phẩm trà sạch, thơm ngon và bổ dưỡng.
Bên cạnh đó, trên cơ sở đánh thực tế sản xuất, huyện Hoài Ân sẽ tiếp tục hỗ trợ nhân dân về giống, hệ thống nước tưới, kinh phí chăm sóc, kỹ thuật canh tác để mở rộng sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá nhằm tạo thị trường ổn định, góp phần nâng cao thu nhập và tạo việc làm cho lao động địa phương.
Khánh Hòa