Giữ gìn di sản văn hóa – Chìa khóa phát triển bền vững

Việc bảo tồn di sản văn hóa không chỉ giữ gìn giá trị truyền thống mà còn tạo nền tảng phát triển bền vững. Sự tham gia chủ động của cộng đồng cùng chính sách hợp lý giúp cân bằng giữa bảo vệ di sản và phát triển kinh tế xã hội.
“Tiếp nối di sản” – Khám phá vẻ đẹp và mạch nguồn văn hóa phương Nam Việt Nam – UNESCO: Gắn kết vì di sản, phát triển vì cộng đồng Bảo tồn di sản sống – Nâng tầm Hoàng thành Thăng Long

Những thách thức mới đặt ra trong bảo tồn di sản

Giữ gìn di sản văn hóa – Chìa khóa phát triển bền vững
Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long.
Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong việc thúc đẩy giáo dục về di sản, nghiên cứu khoa học, bảo vệ môi trường và phục hồi hệ sinh thái. Đồng thời, việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của giá trị di sản văn hóa cũng góp phần giữ gìn bản sắc của các cộng đồng dân cư. Tuy nhiên, kể từ giữa thập niên 2000, các khu di sản thế giới ở nước ta phải đối mặt với nhiều khó khăn mới, điển hình là áp lực do sự thương mại hóa quá mức và du lịch phát triển ồ ạt. Bên cạnh đó, hệ thống cơ chế để đảm bảo sự tham gia thực chất của các bên liên quan và phân chia lợi ích một cách công bằng còn thiếu tính hiệu quả.

Từ góc nhìn của bà Phạm Thị Thanh Hường, đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam, các di sản gắn liền với cộng đồng cư dân sinh sống trong vùng lõi di sản thường đối mặt với xung đột ngày càng gia tăng giữa nhu cầu bảo tồn và phát triển. Việc tập trung bảo vệ giá trị nổi bật toàn cầu của di sản với cách tiếp cận chú trọng vào sự nguyên gốc của các thành tố vật thể có thể dẫn tới việc buộc phải di dời cư dân ra khỏi vùng lõi di sản. Điều này khiến vai trò và tiếng nói của cộng đồng dân cư địa phương bị xem nhẹ, trong khi họ là chủ thể văn hóa quan trọng trong việc truyền lại và duy trì giá trị di sản một cách bền vững.

Điều này đặc biệt phổ biến tại các khu di sản thiên nhiên, nơi mà các tiêu chí xác định giá trị nổi bật toàn cầu thường thiên về yếu tố tự nhiên hơn là con người và văn hóa. Thực trạng này đòi hỏi một cách nhìn nhận mới trong việc bảo tồn nhằm gắn kết quyền lợi và trách nhiệm của cộng đồng trong quá trình phát triển bền vững.

Việt Nam đã nỗ lực không ngừng trong việc điều chỉnh và hoàn thiện hệ thống pháp lý để phù hợp với các công ước quốc tế về di sản. Luật Di sản Văn hóa năm 2024, có hiệu lực từ 1/7/2025, đã làm rõ quyền và trách nhiệm của các chủ thể văn hóa, bao gồm cộng đồng, cá nhân và nhóm cá nhân. Theo bà Phạm Thị Thanh Hường, việc tạo điều kiện cho cộng đồng tham gia một cách thực chất vào quản lý di sản, dựa trên quyền văn hóa, vừa là đòi hỏi nhân văn vừa là yếu tố then chốt để bảo tồn di sản một cách bền vững.

Bà nhấn mạnh rằng trong bối cảnh hiện nay, nhiều di sản đang chịu áp lực từ phát triển du lịch, đô thị hóa và biến đổi xã hội thì quyền văn hóa phải được đặt vào trung tâm chiến lược bảo tồn. Đây không chỉ là giá trị cần được bảo vệ mà còn là nền tảng để cộng đồng tiếp tục giữ vai trò chủ thể trong việc duy trì các thực hành văn hóa và gia tăng giá trị di sản. Khi người dân nhận thức được di sản gắn liền mật thiết với sinh kế và bản sắc, họ sẽ chủ động tham gia và có trách nhiệm trong quản lý và bảo vệ di sản.

Tiếp cận cộng đồng và giải pháp toàn diện cho bảo tồn di sản

Giữ gìn di sản văn hóa – Chìa khóa phát triển bền vững
Khu vực bậc thềm rồng điện Kính Thiên ngày nay.

Chuyên gia trong lĩnh vực di sản đánh giá công tác quản lý và bảo tồn các khu di sản thế giới ở Việt Nam ngày càng đi vào chiều sâu thực chất, đảm bảo gìn giữ được các giá trị nổi bật toàn cầu và đóng góp vào phát triển bền vững. Thách thức lớn hiện nay là cân bằng hài hòa lợi ích giữa các bên liên quan thông qua hợp tác đa chiều, phân định rõ quyền hạn và trách nhiệm nhằm hướng tới mục tiêu chung bảo tồn di sản hiệu quả và bền vững.

Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia, PGS. TS. Đặng Văn Bài, cho rằng bảo tồn cần được triển khai theo hướng dựa vào cộng đồng, đúng tinh thần các công ước quốc tế có liên quan. Ông nhấn mạnh cộng đồng không chỉ là đối tượng bị quản lý mà là chủ thể đa dạng: là người sáng tạo ra văn hóa, là chủ sở hữu di sản, là người thực hành, truyền dạy, biểu diễn và thụ hưởng các giá trị văn hóa. Việc ghi nhận vai trò đa chiều này sẽ giúp cộng đồng phát huy tối đa khả năng bảo tồn và phát huy giá trị di sản.

PGS. TS. Đặng Văn Bài cũng chỉ ra rằng bảo tồn di sản phải gắn liền với phát triển bền vững, tức là không chỉ ngăn chặn những ảnh hưởng tiêu cực đến di sản mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế xã hội. Ông lấy ví dụ điển hình về sự hỗ trợ của UNESCO trong việc khôi phục không gian văn hóa tâm linh tại điện Kính Thiên thuộc Hoàng thành Thăng Long – di sản thế giới tại Hà Nội. Dự án này kết hợp hài hòa giữa bảo tồn di sản vật thể và phi vật thể, đồng thời đảm bảo quyền văn hóa của cộng đồng cư dân địa phương.

Để thúc đẩy tiếp cận dựa vào cộng đồng trong bảo tồn, cần một giải pháp đồng bộ và tổng thể. Trước hết, việc xây dựng chương trình giáo dục di sản là quan trọng nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về quyền văn hóa, đồng thời tạo điều kiện huy động các nguồn lực xã hội tham gia bảo tồn. Ngoài ra, cần phát triển các mô hình trao quyền đa dạng cho cộng đồng trong quản lý di sản, từ tự quản lý cộng đồng, sự hướng dẫn của nhà nước, đến hợp tác giữa nhà nước và tư nhân.

Đặc biệt, phát triển du lịch cộng đồng theo hướng bền vững là một động lực quan trọng nhằm huy động nguồn lực xã hội tham gia bảo tồn di sản văn hóa. Việc này giúp kết hợp hiệu quả giữa bảo tồn các giá trị truyền thống và ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại. PGS. TS. Đặng Văn Bài khẳng định cần luôn duy trì sự linh hoạt trong việc tìm kiếm sự cân bằng giữa việc bảo vệ tính nguyên gốc và giá trị nổi bật của di sản với nhu cầu phát triển của cộng đồng. Việc sử dụng công nghệ tiên tiến một cách phù hợp sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và bảo tồn.

Chùa Chuông Phố Hiến – Hành trình Xá lợi Phật về chốn thiêng Chùa Chuông Phố Hiến – Hành trình Xá lợi Phật về chốn thiêng
"Tiếng chuông Trấn Vũ" – Làn gió mới thổi vào du lịch đêm Hà thành
Hương vị mùa hè miền Tây – Trái cây và sông nước Hương vị mùa hè miền Tây – Trái cây và sông nước
Du lịch cộng đồng – nhịp cầu nối giữa truyền thống và phát triển Du lịch cộng đồng – nhịp cầu nối giữa truyền thống và phát triển
Thiếu điểm chạm văn hóa, du lịch Việt tự đánh rơi cơ hội Thiếu điểm chạm văn hóa, du lịch Việt tự đánh rơi cơ hội
Phát triển du lịch bền vững bằng bản sắc văn hóa Phát triển du lịch bền vững bằng bản sắc văn hóa
Bình An

Có thể bạn quan tâm

Cùng chuyên mục

Tin khác

Thể thao – Giải trí – Du lịch: Tam giác chiến lược nâng tầm thương hiệu điểm đến Việt Nam

Thể thao – Giải trí – Du lịch: Tam giác chiến lược nâng tầm thương hiệu điểm đến Việt Nam

Sự xuất hiện liên tiếp của các ngôi sao thể thao, nghệ sĩ quốc tế và doanh nhân hàng đầu thế giới tại Việt Nam đang mở ra một hướng đi mới cho ngành du lịch: kết hợp thể thao – giải trí – du lịch thành tam giác chiến lược, tạo bệ phóng cho thương hiệu điểm đến quốc gia.
Những đặc sản níu chân du khách khi đến Phú Yên

Những đặc sản níu chân du khách khi đến Phú Yên

Tân hoa hậu Việt Nam 2024 Hà Trúc Linh đến từ Phú Yên – vùng đất không chỉ nổi tiếng bởi cảnh đẹp yên bình mà còn níu chân du khách bằng những món đặc sản mang đậm hương vị miền biển.
Sun Group khởi công Tổ hợp nghỉ dưỡng khoáng nóng lớn nhất miền Bắc tại Hòa Bình

Sun Group khởi công Tổ hợp nghỉ dưỡng khoáng nóng lớn nhất miền Bắc tại Hòa Bình

Ngày 26/6, tại huyện Kim Bôi và Lạc Sơn (tỉnh Hòa Bình), Tập đoàn Sun Group phối hợp cùng chính quyền địa phương tổ chức Lễ khởi công Tổ hợp nghỉ dưỡng khoáng nóng lớn nhất miền Bắc với quy mô 584,73 ha, tổng mức đầu tư lên đến hơn 21.000 tỷ đồng.
Check-in đầm sen Bạch Thủy, thưởng trọn tinh hoa ẩm thực từ sen tại Vườn Vua Resort

Check-in đầm sen Bạch Thủy, thưởng trọn tinh hoa ẩm thực từ sen tại Vườn Vua Resort

Mỗi độ hè về, Vườn Vua Resort & Villas (Phú Thọ) lại khoác lên mình chiếc áo mùa hạ rực rỡ, khi những cánh sen Bạch Thủy bung nở, nhuộm hồng cả một vùng trời. Về đây mùa sen, du khách không chỉ được đắm mình giữa đầm hoa thơ mộng mà còn thưởng thức trọn vẹn những tinh hoa ẩm thực Việt từ sen – hành trình đánh thức cả thị giác, vị giác và xúc cảm.
Nem nướng Thanh Hóa – Đặc sản không nên bỏ lỡ

Nem nướng Thanh Hóa – Đặc sản không nên bỏ lỡ

Bên cạnh nem chua trứ danh, xứ Thanh còn có một đặc sản khác không kém phần hấp dẫn là nem nướng. Món ăn mang hương vị đặc trưng khiến thực khách ăn một lần là nhớ.
Đậm đà bản sắc Tây Bắc trong món “lam nhọ” của người Thái ở Lai Châu

Đậm đà bản sắc Tây Bắc trong món “lam nhọ” của người Thái ở Lai Châu

Lam nhọ gây ấn tượng bởi cách chế biến cầu kỳ, thịt được nướng, trộn gia vị rồi dằm nhuyễn trong ống tre, sau đó tiếp tục nướng đến khi mềm nhừ.
Vịt om hoa chuối – Hương vị đặc sản níu chân du khách ở Điện Biên

Vịt om hoa chuối – Hương vị đặc sản níu chân du khách ở Điện Biên

Không cầu kỳ hay hào nhoáng, vịt om hoa chuối vẫn khiến thực khách nhớ mãi bởi hương vị mộc mạc mà đậm đà của núi rừng Điện Biên.
Bánh tai Phú Thọ – món ăn sáng bình dị giữa lòng đất Tổ

Bánh tai Phú Thọ – món ăn sáng bình dị giữa lòng đất Tổ

Bánh tai là món ăn sáng dân dã của người Phú Thọ – tuy giản dị về hình thức nhưng lại khiến thực khách vấn vương bởi hương vị dẻo thơm, béo ngậy mà không ngán.
Bánh cuốn trứng – Đặc sản “ngon nhức nách” của xứ Lạng

Bánh cuốn trứng – Đặc sản “ngon nhức nách” của xứ Lạng

Không chỉ là món ăn sáng, bánh cuốn trứng Lạng Sơn còn là một món ăn đặc sản của người dân nơi đây và cũng là món ăn khiến du khách nhớ mãi không quên.
Bánh coóc mò – Hương vị truyền thống của người Tày, Nùng Thái Nguyên

Bánh coóc mò – Hương vị truyền thống của người Tày, Nùng Thái Nguyên

Bánh coóc mò là món ăn độc đáo của đồng bào Tày, Nùng ở Thái Nguyên, từ lâu đã trở thành phần không thể thiếu trong các dịp lễ mừng đầy tháng hay thôi nôi của trẻ em.
Đánh thức tiềm năng du lịch đêm Việt Nam

Đánh thức tiềm năng du lịch đêm Việt Nam

Dù sở hữu nhiều lợi thế tự nhiên và văn hóa, du lịch đêm tại Việt Nam vẫn thiếu sản phẩm đặc thù, đồng bộ và an toàn. Khi được đầu tư đúng hướng, đây có thể trở thành cú hích giúp kéo dài thời gian lưu trú và tăng chi tiêu của du khách.
Hoa kè nhồi thịt – hương vị độc đáo giữa núi rừng Tuyên Quang

Hoa kè nhồi thịt – hương vị độc đáo giữa núi rừng Tuyên Quang

Mộc mạc từ nguyên liệu đến hương vị, món hoa kè nhồi thịt của người Tày ở Tuyên Quang mang đến trải nghiệm ẩm thực khó quên với vị đắng nhẹ lúc đầu và hậu ngọt thanh lạ miệng.
Lạp sườn Cao Bằng – hương vị vùng cao níu chân du khách

Lạp sườn Cao Bằng – hương vị vùng cao níu chân du khách

Lạp sườn Cao Bằng là kết tinh của khí hậu, nguyên liệu bản địa và kỹ thuật hun khói truyền thống, tạo nên hương vị đậm đà khó quên.
Thanh Hóa: Cảng hàng không Thọ Xuân tăng cường kiểm soát sau sự cố thiết bị bay không người lái

Thanh Hóa: Cảng hàng không Thọ Xuân tăng cường kiểm soát sau sự cố thiết bị bay không người lái

Trước tình huống xuất hiện thiết bị bay không người lái tại khu vực Cảng hàng không Thọ Xuân (tỉnh Thanh Hóa), gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động hàng không dân dụng, Cục Hàng không Việt Nam đã ban hành văn bản hỏa tốc yêu cầu các đơn vị liên quan tăng cường phối hợp kiểm soát, xử lý tình huống và đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật nhằm bảo đảm tuyệt đối an toàn bay.
Lan tỏa hồn Việt qua sân khấu truyền thống

Lan tỏa hồn Việt qua sân khấu truyền thống

Trong làn sóng công nghệ và thị hiếu thay đổi chóng mặt, sân khấu truyền thống Việt Nam đang loay hoay giữa bảo tồn và thích nghi. Cần một chiến lược toàn diện để giúp nghệ thuật dân tộc không chỉ tồn tại mà còn phát triển bền vững.
Xôi xíu – Hương vị giản dị, tình quê đậm đà

Xôi xíu – Hương vị giản dị, tình quê đậm đà

Dẻo thơm nếp mới, đậm đà thịt, thêm chút hành phi giòn rụm. Món ăn xôi xíu giản dị níu lòng bao thế hệ, nhất là vào những sáng sớm se lạnh.
Từ tai nạn bay ở Ấn Độ, nhìn lại vai trò bảo hiểm du lịch

Từ tai nạn bay ở Ấn Độ, nhìn lại vai trò bảo hiểm du lịch

Vụ rơi máy bay tại Ấn Độ khiến hàng trăm người thiệt mạng không chỉ là lời cảnh báo về an toàn hàng không, mà còn đặt ra câu hỏi lớn: Liệu bảo hiểm du lịch đã thật sự được coi trọng đúng mức trong hành trình hiện đại?
Cơ hội mới cho du lịch hậu sáp nhập

Cơ hội mới cho du lịch hậu sáp nhập

Việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh không chỉ giúp tinh gọn bộ máy mà còn mở ra không gian phát triển chiến lược cho ngành du lịch. Đây là thời điểm để tái cấu trúc sản phẩm, nâng cao liên kết vùng và xây dựng bản sắc điểm đến bền vững.
Phú Thị – Làng bánh cuốn níu chân thực khách tại Hưng Yên

Phú Thị – Làng bánh cuốn níu chân thực khách tại Hưng Yên

Ẩm thực Hưng Yên có nhiều món ngon, nhưng bánh cuốn Phú Thị vẫn giữ vị trí đặc biệt nhờ lớp vỏ dày dặn, nhân thịt nóng hổi và nước chấm đậm đà.
Bánh mì cay Hải Phòng - Món ăn nhỏ mang hương vị lớn

Bánh mì cay Hải Phòng - Món ăn nhỏ mang hương vị lớn

Nhỏ gọn, giản dị nhưng đậm đà hương vị, bánh mì cay Hải Phòng từ lâu đã trở thành món ăn đường phố quen thuộc, gắn liền với đời sống ẩm thực của người dân nơi đây.
Sức hút mới của Việt Nam trên bản đồ du lịch thế giới

Sức hút mới của Việt Nam trên bản đồ du lịch thế giới

Lượng khách quốc tế đến Việt Nam trong tháng 5 vượt mốc 1,53 triệu lượt, cao nhất trong một thập kỷ. Xu hướng tăng trưởng giữa mùa thấp điểm cho thấy sức hút ngày càng lớn của Việt Nam trên bản đồ du lịch toàn cầu, đặc biệt với du khách châu Âu.
Đến Bukit Jalil xem bóng, thưởng ngay 5 đặc sản trứ danh

Đến Bukit Jalil xem bóng, thưởng ngay 5 đặc sản trứ danh

Việt Nam và Malaysia tranh vé dự Asian Cup 2027 tại sân Bukit Jalil sôi động. Bên cạnh trận cầu hấp dẫn, đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức 5 đặc sản Malaysia độc đáo, mang đến trải nghiệm ẩm thực khó quên cho mọi fan bóng đá khi đến đây.
Đến Quảng Ninh, đừng quên chả rươi Đông Triều

Đến Quảng Ninh, đừng quên chả rươi Đông Triều

Chỉ xuất hiện trong một mùa ngắn ngủi, rươi Đông Triều (Quảng Ninh) được ví như “lộc trời” ban tặng. Từ ấy, người dân nơi đây đã tạo nên món chả rươi trứ danh.
Bảo tồn di sản, tạo nền cho du lịch cất cánh

Bảo tồn di sản, tạo nền cho du lịch cất cánh

Lào Cai – vùng đất nơi 25 dân tộc cùng chung sống, đang biến kho tàng văn hóa truyền thống thành nguồn lực phát triển bền vững, song hành với những nỗ lực không ngừng để bảo tồn và lan tỏa giá trị di sản trong đời sống hiện đại.
Ốc Phù Lưu – Hương vị dân dã giữa lòng Kinh Bắc

Ốc Phù Lưu – Hương vị dân dã giữa lòng Kinh Bắc

Từ một món ăn dân dã nơi làng quê Bắc Ninh, ốc Phù Lưu đã trở thành đặc sản nức tiếng, níu chân thực khách bởi hương vị thơm nồng, giòn dai và đậm đà bản sắc.
Xem thêm

Tin đọc nhiều

Những sáng kiến đột phá giúp Tập đoàn TH được vinh danh “Nhà lãnh đạo kinh tế tuần hoàn”

Cà phê nội địa giảm sâu 3.800 đồng/kg, kỳ vọng bật lại nhờ thị trường quốc tế

Giá vàng trong nước ngược chiều thế giới, tỷ giá USD hạ nhiệt: Nhà đầu tư nên làm gì?

Xuất khẩu rau quả 2025: Dừa vươn lên thành điểm sáng, sầu riêng – thanh long hụt hơi

Giá tiêu hôm nay dao động quanh 140.000 đồng/kg, thị trường thế giới phân hóa nhẹ

Giá tiêu trong nước tăng mạnh, xuất khẩu Việt Nam vượt trội so với thế giới

Bông cải xanh: tốt cho sức khỏe nhưng đừng ăn quá nhiều

Giá cà phê trong nước đối mặt áp lực giảm mạnh do nguồn cung toàn cầu tăng vọt

Các “ông lớn” dược phẩm tự rút giấy công bố: Sức ép từ quy định hay chiến lược phòng ngừa khủng hoảng?

Nam Phi không áp thuế tự vệ với thép Việt: Ghi nhận vị thế xuất khẩu bền vững

Thanh Hóa: Tăng tốc kiểm soát thị trường – Kiến tạo môi trường kinh doanh minh bạch, lành mạnh

Giá heo hơi đồng loạt giảm: Áp lực kép bủa vây thị trường

Tập đoàn khai khoáng hàng đầu thế giới muốn mở rộng hợp tác chiến lược tại Việt Nam

Giải mã cách ăn thịt gà an toàn cho người mỡ máu cao

Người tiêu dùng xanh: Định hình cuộc chơi mới trên thị trường Việt

Thương hiệu nổi bật

eco-parl
cai-lan
vinamil
richy-nho
sun-group
logo-erowindow
partner-bivaco
partner-shb
partner-tan-hoang-minh-group
partner-hdbank
partner-vinacomin
partner-viglacera
partner-th
partner-bacabank
partner-danko-group
ttp
doji
nam-cuong
partner-vingroup
gleximco
meji
Phiên bản di động