| Giá cà phê trong nước và thế giới đồng loạt tăng Giá cà phê tăng đến 3.000 đồng/kg, xuất khẩu mang về hơn 1 tỉ USD Giá cà phê tăng mạnh, chính thức lập đỉnh mới |
Động lực to lớn để những người nông dân trồng cà phê
 |
| Công nhận tri thức trồng và chế biến cà phê của Đắk Lắk là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia" sẽ mở ra cơ hội phát triển du lịch, văn hóa và nông nghiệp của địa phương. |
Mới đây, Bộ VHTT&DL đã ban hành Quyết định số 548/QĐ-BVHTTDL về việc công bố chính thức tri thức trồng và chế biến cà phê Đắk Lắk được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Quyết định này được đưa ra sau quá trình khảo sát, nghiên cứu và đánh giá kỹ lưỡng, nhằm bảo tồn và phát huy những giá trị truyền thống gắn liền với nghề cà phê – ngành nghề đã tạo dựng nên bản sắc văn hóa của người dân Đắk Lắk qua nhiều thế hệ.
Tri thức trồng và chế biến cà phê được nhận diện ở hầu khắp các huyện trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Trong đó, khảo sát tập trung chủ yếu tại thành phố Buôn Ma Thuột, các huyện Cư M’gar, Krông Pắk, Ea H’leo, Cư Kuin và thị xã Buôn Hồ.
Chủ thể văn hóa của tri thức trồng và chế biến cà phê là những cá nhân, gia đình nắm giữ tri thức trồng và chế biến cà phê được trao truyền qua các thế hệ trong gia đình, cộng đồng, bao gồm hầu hết những người dân tộc tại chỗ như Ê Đê, M’Nông và cả những người nhập cư từ nơi khác đến đây sinh sống và trồng cà phê từ những năm 50 của thế kỷ XX. Đặc biệt, tri thức trồng và chế biến cà phê không ngừng được kế thừa, sáng tạo và phát triển theo thời gian.
Ông Nguyễn An Sơn (sinh năm 1964, trú tại thôn 6, xã Ea Kpam, huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk) cho biết, gia đình ông đã gắn bó với cây cà phê từ năm 1960. Khi đó, bố ông làm việc trong một đồn điền cà phê của Pháp và tích lũy được nhiều kinh nghiệm. Sau giải phóng, bố ông đã thực hiện làm vườn cà phê tiểu điền (2-3ha). Sau này, bố ông lớn tuổi không làm nổi nữa thì đã giao cho ông Sơn tiếp quản.
Theo ông Sơn, việc tái canh cà phê gặp nhiều thách thức do đất bạc màu sau hơn 30 năm canh tác. Để đảm bảo năng suất, gia đình ôn Sơn đã áp dụng các phương pháp khoa học tiên tiến, giúp điều chỉnh lượng phân bón phù hợp cho cây cà phê. Bên cạnh đó, công nghệ chế biến cà phê cũng có nhiều cải tiến đáng kể. Trước đây, cà phê được rang bằng củi thủ công, nhưng hiện nay đã có máy rang hiện đại, máy phân loại, máy bắn màu giúp nâng cao chất lượng sản phẩm.
Chia sẻ cảm xúc khi tri thức trồng và chế biến cà phê Đắk Lắk được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, ông Sơn cho rằng, đây không chỉ là niềm tự hào mà còn là động lực to lớn để những người nông dân như ông tiếp tục giữ gìn và phát huy giá trị của nghề trồng cà phê. Để bảo vệ và phát huy di sản này, người trồng cà phê phải có ý thức và trách nhiệm trong việc đảm bảo chất lượng sản phẩm, không chỉ đầu tư về trí tuệ mà còn phải ứng dụng khoa học kỹ thuật vào từng công đoạn sản xuất, từ khâu làm đất đến khi tạo ra những ly cà phê thơm ngon nhất.
Đặc biệt, người trồng còn hướng đến sản xuất xanh, sạch nhằm bảo vệ môi trường, bảo sức khỏe cho cả người trồng lẫn người tiêu dùng.Nếu không có tri thức thì không thể làm ra những sản phẩm chất lượng. Vì vậy, người trồng cà phê không ngừng học hỏi, ứng dụng khoa học công nghệ để nâng cao giá trị cây cà phê.
Góp phần tôn vinh, gia tăng giá trị cà phê
 |
| Đắk Lắk được xem là thủ phủ cà phê của Việt Nam. |
Đắk Lắk được xem là thủ phủ cà phê của Việt Nam bởi diện tích và sản lượng đứng đầu cả nước, chiếm khoảng 40% diện tích cả nước. Cà phê là sản phẩm nông nghiệp chủ lực trong cơ cấu nền kinh tế tỉnh, là sản phẩm chiếm tỉ trọng lớn trong tổng sản phẩm xã hội và kim ngạch xuất khẩu hàng năm của tỉnh. Cà phê cũng ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thu nhập của đại đa số người dân sinh sống trên địa bàn tỉnh.
Với diện tích cà phê hiện nay đạt 212.106 ha, sản lượng đạt trên 535.672 tấn/năm, cây cà phê không chỉ có ý nghĩa về mặt kinh tế - xã hội mà còn có ý nghĩa to lớn về văn hóa du lịch của tỉnh Đắk Lắk. Quá trình phát triển ngành cà phê kết hợp với phát triển du lịch sinh thái, văn hóa tại chỗ, đã thu hút ngày càng tăng lượng du khách đến thăm quan du lịch tại Đắk Lắk. Quy trình trồng và chế biến cà phê trải qua nhiều công đoạn khác nhau như: Ươm cây, trồng và chăm sóc cây cà phê, thu hoạch, chế biến, rang xay cà phê.
Theo ông Lại Đức Đại, Phó Giám đốc Sở VHTT&DL Đắk Lắk, việc công nhận tri thức trồng và chế biến cà phê Đắk Lắk là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia không chỉ ghi nhận giá trị truyền thống mà còn góp phần tạo nên giá trị gia tăng cho hạt cà phê, giúp người nông dân có cuộc sống ấm no và thúc đẩy sự phát triển của ngành cà phê. Đồng thời, đây cũng là cơ hội quảng bá mạnh mẽ hình ảnh Đắk Lắk đến với du khách trong và ngoài nước. Đắk Lắk không chỉ là điểm đến để trải nghiệm văn hóa, mà còn là nơi để thưởng thức, trải nghiệm các hoạt động trồng và chế biến cà phê.
Để phát huy giá trị di sản này, thời gian tới, Sở VHTT&DL Đắk Lắk sẽ có những kế hoạch cụ thể để khuyến khích các cơ quan chức năng, tổ chức địa phương và cộng đồng doanh nghiệp nông nghiệp tăng cường công tác nghiên cứu và truyền bá những giá trị văn hóa gắn liền với quá trình sản xuất cà phê, nhằm bảo vệ và phát huy trí thức dân gian.
Ông Lại Đức Đại cho biết: “Trong thời gian tới, Sở VHTT&DL sẽ tham mưu cho UBND tỉnh về kế hoạch gìn giữ phát huy giá trị của di sản tri thức trồng và chế biến cà phê. Đồng thời, sẽ xây dựng lộ trình đề xuất, công nhận các nghệ nhân trồng và chế biến cà phê, nhằm tôn vinh những người đã góp phần lưu giữ và phát triển tri thức quý báu. Đặc biệt, Sở sẽ là cơ quan tham mưu để phát huy giá trị của di sản này trong thời gian tới, đặc biệt là những tri thức hết sức quý báu của những nông dân trồng và chế biến cà phê của tỉnh Đắk Lắk”.
