| Diện mạo mới đẹp đến ngỡ ngàng tại chốn Cố đô Hoa Lư - Ninh Bình Khám phá động Am Tiên, “Tuyệt tình cốc” của cố đô Hoa Lư Kinh nghiệm du lịch Cố đô Hoa Lư – kinh đô đá với nét đẹp cổ kính, tráng lệ |
Cơm cháy Ninh Bình
 |
Người dân Ninh Bình, ai cũng thuộc câu "rượu ngon, cơm cháy, thịt dê" và đó thực sự là những đặc sản không thể bỏ qua của đất cố đô. Cơm cháy xuất hiện từ cuối thế kỷ 19 và sau một thời gian phát triển, đến nay đã trở thành món ăn không thể thiếu trong mỗi bữa cơm đãi khách phương xa của người Ninh Bình.
Cơm đúng tiêu chuẩn phải chọn gạo rất cầu kỳ, pha đúng tỷ lệ giữa các loại gạo nếp và gạo tám. Để tạo xém, phải dùng nồi gang dày và xoay tròn trong quá trình nấu để trắng đều và tự bong ra khỏi thành nồi. Sau khi nấu, xém được phơi hoặc sấy khô, bọc kín trong túi nilon để dùng dần. Khi ăn mới cho những miếng xém vào chảo dầu sôi chưng lên, rưới thêm chà bông thứ mùi vị không bị trộn lẫn ở bất cứ nơi đâu..
Món cơm cháy có thể chấm kèm nước tương, du khách thập phương ai cũng tấm tắc ngợi khen và mua về làm quà. Cơm cháy được bày bán rất nhiều nơi khắp mảnh đất Ninh Bình, từ các khu du lịch đến dọc đường quốc lộ, các nhà hàng với giá 30.000 - 50.000 đồng một gói.
Dê núi
 |
Các món ăn từ thịt dê là món đặc sản của Ninh Bình. Dê được nuôi trên dãy núi đá vôi, nguồn thức ăn lấy từ các loại lá cây thuốc như hoa cây móng bò, lá giò vàng, bách bộ, lá ô zô nên thịt dê săn chắc và thơm ngon hơn những nơi khác...
Từ thịt dê có thể chế biến hàng chục món khác nhau, nhưng ngon nhất vẫn là tái dê. Món tái dê được làm rất kỹ lưỡng từ khâu ủ thịt tươi vào lá sả hoặc lá cúc tần để mất mùi hôi đến các loại công đoạn phức tạp khác. Tái dê thường ăn kèm với chuối chát, khế, rau thơm, các loại lá và quan trọng nhất là món nước chấm tương gừng đặc biệt.
Gỏi cá nhệch, Kim Sơn
 |
Cá nhệch là loại cá bụng trắng vàng óng, lưng xanh cứ vào cữ mưa ngâu độ 2 tháng là mùa đi bắt cá nhệch. Cá nhệch cùng họ với lươn nhưng nhệch sống ở nơi nước hơi mặn (nhệch củ) và sống ở nước lợ (nhệch khét). Có lẽ bởi cá nhệch trơn và dữ tợn, đánh bắt không dễ dàng nên món cá nhệch đã trở thành đặc sản.
Cá nhệch có thể chế biến được nhiều món như kho, rán, nấu canh chua, om... Nhưng món gỏi cá nhệch là được ưa chuộng nhất. Công đoạn sơ chế rất kỳ công bởi cá nhệch nhiều nhớt, muốn làm sạch phải rửa qua tro bếp hoặc dùng nước vôi. Sau đó cá được lột da, tách xương lọc thịt. Sau đó, thịt cá tươi cắt thành lát có màu hồng giống màu thịt cá quả. Ngoài ra người ta còn chưng mẻ, thêm đường, muối ớt quấy đều tay, đun sôi bắc ra.
Thịt cá nhệch được trộn nhanh với thính được làm bằng gạo nếp rang, giã nhỏ mới có mùi thơm và bùi, còn da cá rán giòn để cuộn với gỏi. Khi ăn, mỗi người tùy theo khẩu vị để cuốn gỏi bằng da cá rán hoặc bằng các loại rau thơm, sung, khế làm tăng sự hài hòa cho món gỏi. Khi ăn bạn sẽ cảm nhận vị chua dịu, vị chát từ rau thơm, vị nồng từ bát mẻ rất đặc trưng, ăn một lần là nhớ mãi không quên.
Miến lươn
 |
Món miến lươn gia truyền ở Ninh Bình nổi bật, khác biệt bởi nước dùng từ xương lươn, những con lươn cốm, lưng màu nâu hồng được tẩm ướp tỉ mỉ đúng định lượng át mùi tanh. Bát miến lươn đầy ắp thịt lươn, cuộn chút miến rong dai thơm vị ngọt từ lươn rim khiến bất cứ ai cũng thèm thuồng. Giá bát miến lươn 30.000 đồng, có thể thưởng thức ở ngã tư Trần Hưng Đạo, trung tâm thành phố Ninh Bình.
Canh chua cá rô Tổng Trường
 |
Người xưa có câu: “Đi thì nhớ cậu cùng cô - Khi về lại nhớ cá rô Tổng Trường”. Đây là một đặc sản nổi tiếng của Ninh Bình. Cá rô ở đây có màu xanh xám, phần bụng sáng hơn phần lưng, thịt cá thơm ngon, rắn chắc do thức ăn chính của cá là rêu cỏ cùng các chất vô cơ, hữu cơ trong vùng đầm nước. Mùa hè được ăn món canh chua thanh của dưa quyện vị ngọt bùi của cá cùng mùi thơm của rau ngổ làm cho món ăn thêm đậm đà hơn.
Mắm tép Gia Viễn
 |
Món mắm tép Gia Viễn nổi tiếng thường được nhiều du khách chọn làm quà có nguồn gốc từ loại tép diu được chọn lựa kỹ lưỡng. Tép diu có thân tròn, nhỏ con, màu xanh lam và phải còn tươi được đem rửa sạch và làm khô. Sau đó lấy thính gạo rang vàng giã nhỏ, cùng với muối chộn đều với tép theo tỷ lệ, rồi bỏ vào hũ bịt kín trên một tháng mới đem nấu chín ăn.
Bát mắm tép được múc ra mầu đỏ tươi, có mùi thơm ngọt, thịt tép sền sệt rất hấp dẫn. Người ta có thể giang mắm tép với thịt ba chỉ. Ăn mắm tép Gia Viễn không cần cho thêm bột ngọt, vẫn có vị ngon, ngọt, đậm đà. Ngày nay mắm tép Gia Viễn đã trở thành món ăn đặc sản của các bữa tiệc khi có thêm đĩa rau ngon bên cạnh.
Nem chua Yên Mạc
 |
Số người có thể làm được loại nem đặc biệt này hiện nay không nhiều bởi ngoài bí quyết nhà nghề đòi hỏi phải có quy trình chế biến tuân thủ hết sức nghiêm ngặt. Ngoài việc chọn lọc và chế biến thịt cần cẩn thận thì khâu gói cũng rất quan trọng. Lớp lá trong cùng thường được dùng bằng lá ổi có vị bùi, chát thích hợp. Bên ngoài là lớp áo bằng lá chuối còn tươi, nem được gói thật chặt và kín để chóng lên men chua và để được lâu. Nem được ăn kèm với chút lá ổi, lá sung, cùng rau thơm cuộn lại, chấm với nước mắm chanh, tỏi thêm ớt hoặc hạt tiêu.
Rượu Kim Sơn
 |
Lúa nếp gặt về phơi khô, hong sạch cho vào chum bảo quản để nấu rượu. Để có men quý người ta cho vào đó một số dược liệu có tác dụng thông khí huyết, diệt khuẩn. Để có được rượu ngon người nấu phải có kinh nghiệm lâu năm, nhất là việc bảo quản ủ rượu trong các điều kiện thời tiết và môi trường khác nhau.
Những cô gái Phát Diệm, thị trấn Kim Sơn có làn da trắng ngần, mịn màng, với đôi mắt thẳm sâu mơ màng thường đi bán rượu rong khắp nơi. Tiếng mời chào của họ nồng đượm, ngọt ngào và ngân như chuông và không hiểu có phải từ đó mà hình thành câu thơ như một lời hẹn thề với rượu Kim Sơn: Còn trời, còn nước, con non/ Còn cô bán rượu, anh còn say sưa.
