Dấu ấn hồn Việt trên những chiếc nón lá làng Chuông

Từ xa xưa làng chuông đã nổi tiếng với nnghề làm nón lá

Cách trung tâm Hà Nội chừng 40km về phía Tây, làng Chuông (Thanh Oai, Hà Nội) từ hàng trăm năm nay đã nổi tiếng về nghề làm nón lá. Không quá nhộn nhịp như các làng nghề khác, làng Chuông vẫn dễ nhận thấy bởi không gian cổ truyền thống với những mảnh sân phơi đầy nón trắng hay nguyên liệu làm nón.

Chợ làng Chuông họp mỗi tháng 6 phiên vào các ngày 4, 10, 14, 20, 24, 30 âm lịch và chỉ bày bán một thứ hàng duy nhất là nón lá. Khi mặt trời vẫn còn đang say giấc, người làng Chuông đã đi chợ cho kịp phiên, bởi sau khoảng 3 giờ phiên chợ làng Chuông đã bắt đầu tàn. Phiên chợ tấp nập kẻ mua người bán từ những nguyên vật liệu làm nón, như lá cọ, vành nón, chỉ khâu,... đến những chồng nón trắng nõn nà.

Tương truyền, nón làng chuông xưa là món quà tiến hoàng hậu, công chúa trong cung cấm bởi vẻ đẹp rất riêng, được làm nên bởi những bàn tay tài hoa, khéo léo của các nghệ nhân làng nghề.

Làng Chuông với nghề làm nón giờ đã nổi tiếng khắp trong và ngoài nước. Ngôi làng nhỏ bé luôn tấp nập khách ra vào. Khách đến làng không chỉ để đặt hàng mà còn muốn tham quan, tận mắt chứng kiến công việc làm nón. Ngày nay, cùng với xu thế cách tân nữ phục truyền thống, chiếc nón cũng được đa dạng hóa thêm, thị trường nón cũng được mở ra một hướng khác. Bất cứ du khách nào tới Việt Nam đều yêu thích chiếc nón. Chính vì vậy, người làng Chuông làm những chiếc nón đủ kích cỡ, phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng của khắp mọi miền và ngay cả trên các sàn diễn trong và ngoài nước.

Làng chuông phục vụ cho đời sống hàng ngày

Để có nón đẹp người dân làng Chuông phải chọn loại lá cọ ở vùng núi Quảng Bình, Hà Tĩnh, Nghệ An. Lá phải sáng màu, xanh đều. Sau khi mua về, người ta vò lá trong cát cho mềm rồi phơi 2 - 3 nắng; sau đó dùng giẻ bọc lưỡi cày hơ trên than củi để là cho lá phẳng, mịn. Công đoạn này đòi hỏi sự cẩn thận, căn chỉnh nhiệt độ vừa phải để lá không bị cháy.

Nón làng chuông đặc biệt ở chỗ, nón có 16 lớp vòng, được làm bằng cật nứa vót nhỏ, đều, giúp nón có độ bền chắc nhưng vẫn mềm mại. Khâu nón là công đoạn khó nhất. Người thợ giỏi khi khâu phải bảo đảm lá không bị nát, lộ chân kim, đường kim mũi chỉ phải đều tăm tắp và chặt để khi soi lên mặt trời không thấy kẽ hở. Để tránh thấm nước, người ta phết phía ngoài lớp dầu thông mỏng. Tùy loại nón, người thợ sẽ phối màu phần buộc quai nón khác nhau. Cái tài của người thợ làng Chuông là mối nối sợi móc được giấu kín, khi nhìn vào chỉ thấy những mũi khâu mịn màng.

Nón lá Việt Nam trên sàn diễn múa đương đại

Bên những triền đê phơi lá lụi trắng xóa, bàn tay những người dân làng Chuông thoăn thoắt, từ em bé 7, 8 tuổi cho đến cụ già 70, 80 tuổi vẫn từng ngày gìn giữ vẻ đẹp cho một nghề truyền thống, giữ gìn một nét đẹp bình dị của người phụ nữ Việt Nam, góp thêm niềm tự hào của chúng ta với bạn bè quốc tế.

Ngày nay, các bậc cao niên ở làng Chuông vẫn luôn chú tâm truyền dạy nghề làm nón cho con cháu. Du khách có thể bắt gặp ở chợ nón hình ảnh những cô bé vừa phụ giúp mẹ bán nón vừa học cách khâu nón. Mỗi chiếc nón đong đầy tình cảm, đam mê của nhiều thế hệ dày công gìn giữ nghề của cha ông để lại.