Tiềm năng tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm
Tại Hội nghị tổng kết Đề án "Tăng cường năng lực hệ thống quản lý chất lượng phòng xét nghiệm y học giai đoạn 2016-2025" do Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) tổ chức ngày 29/9 tại TP.HCM, những con số ấn tượng đã được đưa ra.
Chi phí cho xét nghiệm, cận lâm sàng năm 2024 ước tính gần 30.000 tỷ đồng, chiếm 19,1% tổng chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT), chưa kể khoản đồng chi trả của người bệnh và chi phí dịch vụ tự nguyện.
 |
| Chi phí cho xét nghiệm, cận lâm sàng năm 2024 ước tính gần 30.000 tỷ đồng, chiếm 19,1% tổng chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT), chưa kể khoản đồng chi trả của người bệnh và chi phí dịch vụ tự nguyện. |
Theo TS.BS Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, sự phát triển của y học hiện đại dựa trên bằng chứng và cá thể hóa đã làm gia tăng nhu cầu chỉ định các kỹ thuật cận lâm sàng, dẫn đến chi phí ngày càng cao.
Tuy nhiên, một phần không nhỏ trong số này là do các xét nghiệm bị lặp lại không cần thiết khi bệnh nhân chuyển viện hoặc tái khám.
"Nếu làm tốt liên thông, chỉ cần tái sử dụng 1-2% số xét nghiệm cận lâm sàng thì có thể tiết kiệm được ít nhất từ 300 đến 600 tỷ đồng/năm. Nếu tỷ lệ này đạt 10% thì con số tiết kiệm có thể lên tới 3.000 tỷ đồng," TS.BS Hà Anh Đức nhấn mạnh. Đây là một nguồn lực khổng lồ có thể được tái đầu tư để nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.
Lợi ích đa chiều cho người bệnh và hệ thống y tế
Việc quản lý chất lượng chặt chẽ để liên thông kết quả xét nghiệm mang lại lợi ích to lớn và toàn diện:
Với người bệnh:
Giảm chi phí: Người bệnh không phải trả tiền làm lại các xét nghiệm (máu, nước tiểu, chẩn đoán hình ảnh...) khi chuyển tuyến hoặc tái khám.
Tiết kiệm thời gian và công sức: Giảm thời gian chờ đợi lấy mẫu, thực hiện xét nghiệm và chờ kết quả, giúp quá trình khám chữa bệnh nhanh chóng, thuận tiện hơn.
Giảm phiền hà, mệt mỏi: Đặc biệt có ý nghĩa với người cao tuổi, người bệnh nặng hoặc những người phải di chuyển xa để khám chữa bệnh.
Với hệ thống y tế:
Nâng cao hiệu quả điều trị: Bác sĩ có thể truy cập lịch sử xét nghiệm trọn đời của bệnh nhân qua Sổ sức khỏe điện tử, giúp theo dõi diễn biến bệnh và hiệu quả điều trị một cách liên tục.
 |
| Bác sĩ có thể truy cập lịch sử xét nghiệm trọn đời của bệnh nhân qua Sổ sức khỏe điện tử, giúp theo dõi diễn biến bệnh và hiệu quả điều trị một cách liên tục. |
Giảm tải cho bệnh viện: Giảm bớt các thủ tục không cần thiết, giúp các cơ sở y tế tập trung nguồn lực cho các ca bệnh phức tạp hơn.
Tiết kiệm cho Quỹ BHYT: Giảm chi trả cho các xét nghiệm trùng lặp, giúp quản lý và sử dụng quỹ hiệu quả hơn.
Nền tảng hạ tầng và những điển hình thành công
Để hiện thực hóa mục tiêu này, ngành y tế đã có những bước chuẩn bị vững chắc. Theo Quyết định 316 của Thủ tướng Chính phủ, đến hết năm 2025 phải liên thông kết quả xét nghiệm trên toàn quốc.
Bộ Y tế đã ban hành mã danh mục dùng chung cho gần 3.000 kỹ thuật xét nghiệm, tạo điều kiện kỹ thuật để các cơ sở y tế "nói chung một ngôn ngữ". Song song đó, việc triển khai bệnh án điện tử đang được đẩy mạnh với khoảng 1.000 bệnh viện đáp ứng yêu cầu tính đến cuối tháng 9/2025.
Trên thực tế, nhiều bệnh viện lớn đã đi đầu trong việc liên thông và tái sử dụng kết quả xét nghiệm:
Bệnh viện Từ Dũ (TP.HCM): Chấp nhận 100% kết quả xét nghiệm từ các cơ sở y tế bên ngoài đã được Sở Y tế cấp phép hoạt động.
Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM): Sử dụng lại tất cả kết quả xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh từ bệnh nhân chuyển tuyến.
Nhiều bệnh viện khác như Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Trung ương Huế, Bệnh viện Phụ sản Trung ương, Bệnh viện Nhi đồng 1... cũng đã triển khai hiệu quả, mang lại lợi ích thiết thực cho người bệnh.
Thách thức và định hướng trong thời gian tới
Mặc dù tiềm năng và lợi ích là rất lớn, quá trình triển khai vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức. Theo TS.BS Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, mạng lưới phòng xét nghiệm tham chiếu chưa hoàn thiện, khả năng tự chủ sản xuất mẫu kiểm chuẩn còn hạn chế.
Hiện cả nước có khoảng 3.000 phòng xét nghiệm nhưng mới chỉ có gần 500 phòng được chuẩn hóa, đánh giá và công nhận chất lượng – đây là điều kiện tiên quyết để được phép liên thông kết quả.
Bên cạnh đó, lãnh đạo một số đơn vị chưa thực sự quan tâm, nguồn lực đầu tư cho công tác đảm bảo chất lượng còn hạn chế, và một số Sở Y tế chưa cập nhật đầy đủ dữ liệu đánh giá.
Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tập trung hoàn thiện các quy định pháp lý, đẩy mạnh triển khai liên thông kết quả xét nghiệm gắn với bệnh án điện tử, đồng thời nâng cao năng lực cho các phòng xét nghiệm và trung tâm kiểm chuẩn.
Các hoạt động đào tạo, kiểm tra, đầu tư trang thiết bị và tăng cường hợp tác quốc tế, như chương trình hợp tác với CDC Hoa Kỳ, cũng sẽ được chú trọng để sớm hoàn thành mục tiêu liên thông kết quả xét nghiệm trên toàn quốc, mang lại lợi ích tối đa cho người dân.
