 |
| Xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam vào Trung Quốc đạt gần 2 tỉ USD. Ảnh Tâm An |
Hiệp hội Rau quả Việt Nam vừa dẫn số liệu từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc cho biết: Trong 10 tháng của năm 2023, Trung Quốc đã nhập khẩu gần 1,359 triệu tấn sầu riêng với tổng giá trị 6,373 tỉ USD; lượng tăng 88,3% và giá trị tăng 81% so với cùng kỳ năm 2022.
Việt Nam là nguồn cung sầu riêng lớn thứ 2 vào Trung Quốc nhưng đứng thứ nhất về tốc độ tăng trưởng. Sản lượng sầu riêng xuất khẩu vào Trung Quốc đạt gần 452.000 tấn, tăng 3.190%; giá trị đạt 1,94 tỉ USD, tăng 3.101% so với cùng kỳ năm trước.
Thái Lan vẫn là nguồn cung sầu riêng lớn nhất ở thị trường Trung Quốc với số lượng gấp đôi Việt Nam, đạt gần 904.000 tấn, tăng 27,7% và giá trị đạt 4,42 tỉ USD, tăng 27,7% so với cùng kỳ năm trước.
Ngoài Việt Nam và Thái Lan, Philippines cũng là nguồn cung sầu riêng cho Trung Quốc nhưng số lượng không đáng kể, chỉ đạt 3.333 tấn và giá trị gần 12 triệu USD.
Nếu so với dung lượng của thị trường Trung Quốc năm 2022 là trên 4 tỉ USD thì đến hết 10 tháng năm 2023, dung lượng thị trường sầu riêng nước này đã tăng thêm hơn 50%, tương đương 2,5 tỉ USD. Trong số đó có khoảng gần 2 tỉ USD là sầu riêng Việt Nam.
Nhận định về thị trường Trung Quốc, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho rằng con số 6,5 tỷ USD vẫn chưa thể hiện hết tiềm năng của thị trường này mà có thể đạt tới 10-20 tỷ USD trong vài năm tới.
Ông Nguyên cũng cho biết, hiện Việt Nam mới chỉ được cấp phép xuất khẩu chính ngạch sầu riêng tươi vào Trung Quốc còn Thái Lan có cả 3 mặt hàng là sầu riêng tươi, sầu riêng đông lạnh và chế biến. Sắp tới nếu Việt Nam được cấp phép xuất khẩu chính ngạch vào Trung Quốc cả sầu riêng đông lạnh, chế biến và các mặt hàng rau quả khác đang trong quá trình đàm phán đặc biệt dừa tươi, dừa chế biến… thì kim ngạch rau quả sẽ còn tăng mạnh hơn nữa.
Sầu riêng Việt Nam chủ yếu xuất sang Trung Quốc, chiếm 95% tổng trị giá xuất khẩu nhóm hàng này của cả nước.
“Người tiêu dùng phổ thông tại Trung Quốc có xu hướng mua những thùng sầu riêng mà bên trong có 6 quả, với cân nặng dao động từ 18 - 20kg/thùng. Chia trung bình, sầu riêng thành phẩm cần đạt khối lượng trung bình từ 3 - 3,5kg, thay vì mua lẻ từng quả”, ông Ngô Xuân Nam - Phó Giám đốc Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp quốc gia về vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật (Văn phòng SPS Việt Nam) - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - chia sẻ và cho biết, đó là điều mà một số quốc gia sản xuất sầu riêng lớn như Thái Lan đã làm được. Họ đáp ứng gần như trọn vẹn thị hiếu của Trung Quốc.
Tuy nhiên, vấn đề này hiện là thách thức với người nông dân Việt Nam. Trong quá trình chăm sóc, nước ta có xu hướng tăng cường sử dụng phân bón để kích thích quả lớn. Khảo sát một số vùng trồng lớn tại tỉnh Đắk Lắk cho thấy, tỷ lệ sầu riêng có khối lượng từ 3,5 - 5kg của Việt Nam khá lớn.
Nếu đóng gói 6 quả lớn như vậy, khối lượng thùng sầu riêng có thể lên tới 25kg. Điều ấy không phù hợp với quy cách mà Trung Quốc mong muốn. Ngay cả khi xuất khẩu sang nước bạn, người tiêu dùng cũng không sẵn sàng trả nhiều tiền hơn cho phần hàng họ cho là vượt quá nhu cầu sử dụng.
“Để đưa sầu riêng vào sâu hơn, tiếp cận nhiều hơn với khách hàng Trung Quốc nhà vườn lưu ý tới độ đồng đều của thành phẩm khi thu hoạch, làm thế nào để xếp vừa 6 quả một thùng 20kg”, ông Ngô Xuân Nam khuyến cáo
Một vấn đề nữa được đầu mối thông tin về SPS tại Việt Nam đưa ra, là việc kiểm soát hình thức, mẫu mã sầu riêng sau thu hoạch.
 |
| Sầu riêng Ri6 có hương vị cuốn hút, mê hoặc. |
Tại các vựa sầu riêng hiện nay, đa phần người dân thu hoạch bằng cách cắt rồi hứng sầu riêng bằng bao tải. Cộng thêm những rủi ro liên quan tới đóng gói, vận chuyển, gai sầu riêng có thể bị dập. Việc này dẫn đến lớp biểu bì của sầu riêng bị phá vỡ, dẫn tới hơi ẩm, vi sinh vật có thể xâm nhập vào. Nhẹ thì sẽ dẫn đến mất hương vị tươi ngon của sầu riêng. Nặng hơn thì có thể gây thối và làm hỏng quả nếu để lâu.
Cuối cùng, là về thời điểm thu hoạch sầu riêng. Theo tính toán, thời gian sầu riêng từ lúc ra hoa đến lúc cho thu hoạch quả là khoảng 100 ngày. Sầu riêng chín cây được cắt vào khoảng ngày thứ 90 – 92. Do sầu riêng chín dần từ dưới lên, nếu thu hoạch thì sầu riêng chỉ nặng cân mà không đảm bảo hương vị tốt nhất, thậm chí không chín khi tới tay người tiêu dùng. Nếu thu hoạch muộn hơn, sầu riêng có thể bị chín dọc đường, dẫn đến hiện tượng nứt vỏ.
Là loại quả nhạy cảm với thời tiết, sầu riêng còn có thể bị “sượng cơm” nếu gặp mưa. Ông Ngô Xuân Nam khuyến cáo, bên cạnh các biện pháp kiểm soát hiện tượng “sượng cơm” như bón phân bón vừa đủ, trồng sầu riêng bằng phương pháp nhân giống vô tính, quản lý lượng nước chặt chẽ, không để đất bị thừa nước, độ ẩm quá cao, nhà vườn cần lưu ý thêm vào lúc thu hoạch. Nếu gặp mưa, người dân cần để thời gian thu hoạch chậm lại vài ngày để quả sinh trưởng trở lại bình thường. Bằng không, sẽ ảnh hưởng tới chất lượng sản phẩm.
Ngoài việc tuân thủ những điều khoản trong Nghị định thư, người dân, HTX, doanh nghiệp và toàn bộ ngành hàng sầu riêng cần đặc biệt quan tâm tới thị hiếu của thị trường xuất khẩu. Có như vậy, chúng ta mới có thể phát triển bền vững.
Đối với sầu riêng, thị hiếu của thị trường Trung Quốc nói riêng và các quốc gia nói chung là ưa chuộng các quả có hình dáng tròn đều, bất kể to hay nhỏ. Với những quả như vậy, người tiêu dùng luôn tin tưởng là sẽ có nhiều "cơm" (phần ăn được). Ngoài ra, quả có nhiều múi, với các múi nổi rõ bên ngoài cũng là một điểm cộng.
Về màu sắc, cần tính toán để khi sang đến thị trường tiêu thụ, sầu riêng có vỏ màu xanh vàng, thể hiện là quả sắp chín, độ ngọt vừa đạt. Nếu để vỏ có màu vàng rực, nghĩa là quá chín; hoặc vỏ toàn màu xanh, chứng tỏ chưa chín, người tiêu dùng sẽ không lựa chọn.
 Giá sầu riêng nghịch vụ tiếp tục tăng mạnh |
 Trung Quốc tăng mua, xuất khẩu sầu riêng vượt 2 tỷ USD |
 Giá sầu riêng tăng cao từ vườn đến chợ |
