Xôi xíu – Hương vị giản dị, tình quê đậm đà

Xôi xíu là đặc sản truyền thống của Nam Định – địa phương vừa được Quốc hội thông qua chủ trương sáp nhập cùng Ninh Bình và Hà Nam thành một đơn vị hành chính mới. Với người dân nơi đây, xôi xíu không chỉ là món ăn sáng quen thuộc mà còn là một phần ký ức tuổi thơ, một nét văn hóa ẩm thực khó phai.

Xôi xíu không chỉ là món ăn sáng quen thuộc mà còn là một phần ký ức tuổi thơ.

Món xôi thịt xá xíu giờ đây không chỉ hiện diện trên những góc phố nhỏ mà còn trở thành một phần không thể thiếu trong nhịp sống thường ngày của cư dân khu vực sáp nhập. Hương vị của xôi xíu vẫn vậy: mềm dẻo, đậm đà, thơm lừng – như một mạch ngầm ký ức khó phai trong lòng người xa xứ.

Xôi xíu là một món ăn truyền thống được kết hợp giữa hạt nếp dẻo thơm và thịt xíu tẩm ướp gia vị đậm đà. Khi thưởng thức món ăn này, bạn sẽ cảm nhận được sự hòa quyện hài hòa giữa vị ngọt tự nhiên của gạo nếp và hương vị thơm ngon của thịt xíu. Món ăn thường được ăn kèm cùng với đồ chua và hành phi giòn rụm để cân bằng hương vị và tạo nên sự tươi mới trong mỗi lần thưởng thức.

Ngay từ sáng sớm, những quán xôi xíu hai bên đường đã tấp nập người đến ăn và mua về. Khách mua đủ mọi thành phần và lứa tuổi: công nhân, xe ôm, học sinh… Thế mới thấy món ăn này có sức hút thế nào với người dân địa phương.

Một suất xôi có giá chỉ từ 15.000 đồng nhưng đầy ắp thịt, củ cải chua – giúp nạp đủ năng lượng cho ngày mới. Với hương vị cuốn hút, nhiều người ăn hàng ngày mà không hề thấy ngán. Những buổi sáng se lạnh, cầm hộp xôi xíu nghi ngút khói cũng đủ ấm lòng.

Ban đầu cái tên xôi xíu nghe có vẻ lạ, nhưng chỉ cần thử một lần, hương vị mằn mặn, ngọt ngọt của thịt quyện cùng nếp dẻo bóng bẩy sẽ khiến thực khách khó quên. Món ăn chứa đựng cả tinh hoa lẫn tình cảm của người dân nơi đây, hấp dẫn không chỉ với người bản xứ mà cả du khách phương xa.

Xôi xíu còn phản ánh nét tinh tế trong văn hóa ẩm thực địa phương.

Xôi xíu còn phản ánh nét tinh tế trong văn hóa ẩm thực địa phương. Khác với xôi trắng hay xôi màu phổ biến ở nhiều vùng khác, xôi xíu được bài trí cầu kỳ hơn: thịt thái mỏng, sắp gọn gàng trên lớp xôi, rắc thêm hành phi, tiêu, đôi khi cả ớt tươi – tạo nên vẻ đẹp hài hòa cả về màu sắc lẫn hương vị.

Để có món xôi ngon, khâu chọn nguyên liệu là rất quan trọng. Gạo nếp phải là nếp Hải Hậu đầu mùa, hạt mẩy, không pha gạo tẻ. Thịt nên chọn ba chỉ hoặc thăn, không quá nhiều mỡ. Nếp sau khi vo sạch được ngâm và đồ trong chõ hoặc nồi gang đun củi để giữ nguyên mùi “oi khói” đặc trưng.

Thịt xíu được thái dài mỏng, ướp cùng gia vị và rau mùi băm nhuyễn trong khoảng 8 tiếng. Sau đó, rán sơ rồi rim nhỏ lửa với phần nước ướp và chút nước lọc cho đến khi nước sánh lại.

Một đĩa xôi đúng điệu phải có thịt xíu xếp đều, thêm mỡ hành, hành phi, tiêu, ớt theo khẩu vị. Nước sốt rim thịt được chan đều để thấm vào từng hạt xôi. Xúc một miếng xôi kèm thịt và đồ chua, người ăn sẽ cảm nhận rõ độ mềm béo, đậm đà lan tỏa trong miệng – đủ để ăn mãi không ngán.

Ngày nay, nhiều người dân địa phương vẫn bắt đầu buổi sáng bằng một suất xôi xíu nóng hổi. Các quán xôi xuất hiện ở khắp nơi, từ phố lớn đến ngõ nhỏ, trở thành phần không thể thiếu trong đời sống ẩm thực hàng ngày.

Sau khi dạo phố, lang thang qua các con ngõ, không khó để bắt gặp những quán xôi xíu lâu năm – có nơi đã tồn tại gần nửa thế kỷ. Những hàng quán ấy vẫn giữ nguyên công thức truyền thống từ thế hệ này sang thế hệ khác, như một minh chứng sống động cho sự bền bỉ và sức sống của một món ăn bình dị này.

Lẩu mắm U Minh – “Bản giao hưởng” hương vị từ rừng ngập mặn Cà Mau

Hương thơm ngàn năm từ món chè kho Tứ Yên

Ốc Phù Lưu – Hương vị dân dã giữa lòng Kinh Bắc