Vé tàu Tết 2026: Sức mua chậm hay thói quen tiêu dùng đã thay đổi?

Việc ngành đường sắt mở bán vé tàu Tết Bính Ngọ từ rất sớm nhưng ghi nhận tốc độ bán ra chậm hơn cùng kỳ năm ngoái đã dấy lên một câu hỏi lớn.

Sau một tháng chính thức mở bán, chỉ có 64.200 vé tàu Tết 2026 được bán ra, bằng 73% so với cùng kỳ năm trước. Con số này, thoạt nhìn, có thể gây lo ngại về một mùa Tết kém sôi động. Tuy nhiên, nếu phân tích sâu hơn, bức tranh thị trường vận tải và tâm lý người tiêu dùng hiện đại lại hiện ra với nhiều gam màu phức tạp và thú vị hơn, cho thấy đây không chỉ đơn thuần là câu chuyện của những tấm vé.

Thị trường vận tải Tết: Cuộc cạnh tranh khốc liệt và áp lực kinh tế

Nguyên nhân đầu tiên và rõ ràng nhất được đại diện ngành đường sắt đưa ra là do vé được mở bán từ tháng 9, trong khi Tết Bính Ngọ lại rơi vào tháng 2/2026, tạo ra một khoảng thời gian chờ đợi khá dài. Lý giải này hợp lý, nhưng chưa đủ để phản ánh toàn bộ cục diện. Thực tế, sự "chậm lại" của vé tàu còn đến từ cuộc cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các phương thức vận tải khác.

Hàng không giá rẻ đã không còn là một lựa chọn xa xỉ. Với các chương trình khuyến mãi liên tục và thời gian di chuyển vượt trội, máy bay đang trở thành đối thủ đáng gờm, đặc biệt với những người trẻ và những chặng đường dài Bắc - Nam. Song song đó, các hãng xe khách chất lượng cao cũng không ngừng nâng cấp dịch vụ với xe limousine, xe giường nằm cabin riêng, mang lại trải nghiệm tiện nghi và linh hoạt hơn. Người tiêu dùng giờ đây có quá nhiều lựa chọn trong tay, họ không còn bị động mà chủ động so sánh giá cả, thời gian và dịch vụ để đưa ra quyết định tối ưu nhất.

Bên cạnh đó, yếu tố kinh tế cũng đóng vai trò quan trọng. Trong bối cảnh kinh tế chung còn nhiều biến động, không ít người lao động có xu hướng thắt chặt chi tiêu. Việc bỏ ra một khoản tiền lớn để mua vé tàu trước 4-5 tháng có thể là một quyết định cần cân nhắc kỹ lưỡng. Nhiều người chọn cách chờ đợi đến gần Tết hơn, khi các khoản lương, thưởng cuối năm đã chắc chắn, để có thể lên kế hoạch tài chính một cách an toàn. Tâm lý "chờ xem" này góp phần không nhỏ vào việc làm giảm nhiệt thị trường vé tàu trong giai đoạn đầu mở bán.

Một nghịch lý thú vị là dù tổng thể sức mua chậm, các vé cho những ngày cao điểm (từ 23 đến 27 tháng Chạp) trên các "chặng vàng" như Sài Gòn đi Vinh, Hà Nội vẫn gần như cạn kiệt. Điều này cho thấy đường sắt vẫn có một lượng khách hàng trung thành, những người xác định tàu hỏa là phương tiện tối ưu nhất cho nhu cầu của mình (về quê đông người, mang nhiều hành lý, muốn ngắm cảnh...). Phân khúc khách hàng này vẫn giữ thói quen mua vé sớm để đảm bảo có được chỗ tốt nhất trong những ngày cao điểm nhất.

Hành vi người tiêu dùng thời số hóa: Sự trỗi dậy của khách hàng "phút chót"

Nếu cạnh tranh và kinh tế là những yếu tố bên ngoài, thì sự thay đổi trong chính hành vi của người tiêu dùng lại là một yếu tố nội tại mang tính quyết định. Con số 66% vé Tết được bán qua các kênh trực tuyến là một minh chứng hùng hồn cho sự thành công trong nỗ lực chuyển đổi số của ngành đường sắt. Nhưng chính sự tiện lợi này cũng vô tình tạo ra một thói quen tiêu dùng mới: sự trỗi dậy của khách hàng "phút chót" (last-minute consumers).

Trong quá khứ, việc mua vé tàu Tết đồng nghĩa với những dòng người xếp hàng dài tại nhà ga, tạo ra một áp lực tâm lý buộc mọi người phải lên kế hoạch từ rất sớm. Ngày nay, với vài cú nhấp chuột trên website dsvn.vn hay các ứng dụng di động, hành khách có thể kiểm tra tình trạng vé và đặt mua bất cứ lúc nào, bất cứ nơi đâu. Sự dễ dàng trong tiếp cận thông tin này đã làm giảm tính cấp bách của việc phải mua vé ngay lập tức. Người tiêu dùng biết rằng họ có thể theo dõi lượng vé còn lại và đưa ra quyết định vào thời điểm họ cho là phù hợp nhất, thay vì phải mua trong "sợ hãi" vì sợ hết vé.

Hơn nữa, người tiêu dùng hiện đại được trang bị đầy đủ thông tin. Họ có thể dễ dàng sử dụng các công cụ so sánh giá vé máy bay, xe khách và tàu hỏa trong cùng một thời điểm. Quá trình ra quyết định mua hàng không còn đơn giản mà đã trở thành một bài toán tối ưu hóa giữa chi phí, thời gian và sự tiện lợi. Họ sẵn sàng chờ đợi, "săn" khuyến mãi và chỉ chốt đơn khi tìm được lựa chọn tốt nhất.

Việc sức mua vé tàu Tết 2026 có phần chậm hơn không hoàn toàn là một tín hiệu tiêu cực. Nó phản ánh sự vận động tự nhiên của một thị trường ngày càng cạnh tranh và sự trưởng thành của người tiêu dùng trong kỷ nguyên số. Thay vì lo lắng, đây có thể được xem là một dữ liệu quan trọng để ngành đường sắt tiếp tục cải tiến, không chỉ ở việc số hóa quy trình bán vé mà còn ở việc xây dựng các sản phẩm, dịch vụ và chiến lược giá linh hoạt hơn để chinh phục nhóm khách hàng ngày càng thông thái và khó tính.

Vé tàu Tết Bính Ngọ 2026 mở bán từ 20/9

Đường sắt mở bán vé tàu Tết Bính Ngọ 2026, giá cao nhất hơn 3,7 triệu đồng