| OCOP Bắc Giang chuyển mình trong dòng chảy xúc tiến hiện đại OCOP – Sức sống mới từ những giá trị quê hương Đưa OCOP lên sàn: Doanh nghiệp địa phương trước ngưỡng cửa chuyển đổi số |
Kho báu từ làng nghề truyền thống
 |
| Sản xuất hương đen tại làng nghề Xà Cầu, xã Quảng Phú Cầu (huyện Ứng Hòa). |
Hà Nội hiện có khoảng 1.350 làng nghề và làng có nghề, tập trung tới 47/52 nhóm nghề truyền thống cả nước. Đây được ví như “kho báu văn hóa” quý giá, đồng thời là lợi thế lớn để thành phố phát triển chương trình OCOP theo hướng sáng tạo, bền vững, gắn với bảo tồn giá trị bản địa.
Tại làng Xà Cầu (xã Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hòa), nghề làm hương truyền thống đã ăn sâu bén rễ qua nhiều thế hệ. Trong làn khói trầm lặng lẽ, những nén hương được tạo nên bằng bàn tay cần mẫn của người thợ vẫn âm thầm lan tỏa hương thơm tới muôn nơi. Giữ gìn nghề cha ông, bà Phạm Thị Đông – Giám đốc Công ty TNHH Tinh hoa Làng Hương Việt – đã đầu tư hàng tỷ đồng cho hệ thống sản xuất hiện đại. Bên cạnh dây chuyền mới, bà vẫn duy trì các sản phẩm truyền thống như hương đen, hương thuốc Bắc, hương quế, hương bài… vốn được người tiêu dùng ưa chuộng nhờ mùi thơm đặc trưng và độ bền hương.
“Năm nay tôi đăng ký đánh giá, xếp hạng OCOP cho ba dòng sản phẩm là hương đen, hương bài và hương quế. Đây đều là sản phẩm giữ được bản sắc riêng và phù hợp thị hiếu khách hàng”, bà Đông cho biết.
Cách làm bài bản của bà Đông cùng nhiều hộ làm hương khác ở Xà Cầu đang dần nâng tầm sản phẩm làng nghề, mở rộng thị trường, đồng thời tạo việc làm ổn định cho hàng chục lao động địa phương. Câu chuyện ở Xà Cầu cũng đang lặp lại ở hàng trăm làng nghề khác trên địa bàn thành phố – những nơi đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP của riêng mình.
Ông Ngọ Văn Ngôn - Phó Chánh Văn phòng chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới Hà Nội đánh giá, với hệ thống làng nghề phong phú, Hà Nội không chỉ là nơi “giữ hồn” văn hóa truyền thống mà còn sở hữu tiềm lực mạnh để phát triển kinh tế nông thôn thông qua OCOP. Từ năm 2019 đến nay, thành phố đã đánh giá và phân hạng được 3.317 sản phẩm OCOP. Trong đó, có 6 sản phẩm đạt hạng 5 sao, 22 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 1.571 sản phẩm 4 sao và 1.718 sản phẩm 3 sao. Hà Nội hiện đang là địa phương dẫn đầu cả nước về số lượng sản phẩm OCOP.
Đáng chú ý, trong số các sản phẩm OCOP được công nhận, khoảng 25% đến từ các làng nghề và làng nghề truyền thống. Nhờ vào quy trình đánh giá kỹ lưỡng, tập trung cả vào chất lượng, thiết kế bao bì lẫn câu chuyện sản phẩm, các mặt hàng OCOP làng nghề ngày càng chiếm được lòng tin của người tiêu dùng. Giá trị sản phẩm sau khi được công nhận thường tăng lên rõ rệt, đồng thời mở rộng thị trường và cải thiện thu nhập cho người sản xuất.
Định hướng chuyên nghiệp cho làng nghề OCOP
 |
| Để khai thác hiệu quả lợi thế từ làng nghề, nhiều chuyên gia cho rằng, Hà Nội cần xây dựng chiến lược đồng bộ và dài hạn hơn. |
Dù đạt được những bước tiến đáng ghi nhận, nhưng theo Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội, việc phát triển OCOP từ làng nghề vẫn tồn tại một số rào cản. Trên thực tế, sản phẩm đang tăng nhanh về số lượng, song chất lượng chưa đồng đều, một số sản phẩm còn thiếu sự khác biệt, thiếu sức cạnh tranh.
Nguyên nhân chủ yếu là do nguồn nhân lực chất lượng cao trong các làng nghề còn hạn chế. Phần lớn cơ sở sản xuất vẫn hoạt động theo mô hình hộ gia đình, thiếu chuyên môn trong xây dựng thương hiệu và quản lý doanh nghiệp. Các yếu tố như thiết kế bao bì, truyền thông sản phẩm hay kết nối thị trường vẫn chưa được đầu tư tương xứng.
Không chỉ vậy, ở một số địa phương, Chương trình OCOP chưa nhận được sự hưởng ứng tích cực từ phía doanh nghiệp, hợp tác xã và các hộ sản xuất. Việc triển khai hỗ trợ còn ít, công tác xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường cho sản phẩm OCOP vẫn còn nhiều hạn chế.
Để khai thác hiệu quả lợi thế từ làng nghề, nhiều chuyên gia cho rằng, Hà Nội cần xây dựng chiến lược đồng bộ và dài hạn hơn. Trước hết, cần rà soát, bảo tồn, nâng tầm các nghề truyền thống, coi đó là nguyên liệu văn hóa đặc sắc cho phát triển sản phẩm OCOP. Cùng với đó, tăng cường tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng cho chủ thể OCOP, tập trung vào các nội dung như phát triển thương hiệu, thiết kế bao bì, xây dựng câu chuyện sản phẩm và ứng dụng công nghệ số trong thương mại điện tử.
Ngoài ra, có thể thử nghiệm các mô hình liên kết vùng, liên kết chuỗi giá trị giữa các làng nghề với doanh nghiệp, hợp tác xã để nâng cao năng lực cạnh tranh. Phát triển OCOP không chỉ là công nhận sản phẩm đạt chuẩn mà cần mở rộng sang thiết kế hệ sinh thái OCOP hoàn chỉnh – từ khâu sản xuất, trưng bày, truyền thông, đến tiêu thụ.
Chính quyền địa phương cũng đóng vai trò không thể thiếu trong quá trình này, khi vừa là người kiến tạo môi trường thuận lợi, vừa là cầu nối thúc đẩy hoạt động xúc tiến thương mại, tìm kiếm cơ hội xuất khẩu cho sản phẩm OCOP làng nghề. Đồng thời, công tác truyền thông, hướng dẫn người dân tiếp cận, hiểu đúng và tham gia chương trình cần được đẩy mạnh hơn nữa.
Mỗi sản phẩm OCOP từ làng nghề, nếu được đầu tư bài bản, không chỉ đơn thuần là hàng hóa có giá trị kinh tế, mà còn mang sứ mệnh quảng bá văn hóa Thăng Long – Hà Nội tới bạn bè trong và ngoài nước. Đó chính là sự kết nối giữa truyền thống và hiện đại, từ ngôi làng nhỏ vươn ra thị trường toàn cầu.
