 |
Xương rồng lê gai là loại cây gì?
Xương rồng lê gai trong tiếng Anh có tên là Nopal hay Prickly Pear Cactus (quả lê có gai). Chúng thuộc giống xương rồng dạng phiến, nằm trong nhóm loài Opuntia species, phân bố chủ yếu ở miền Tây Nam nước Mỹ và miền Bắc Mexico.
Loại xương rồng này cao trung bình từ 40 - 50cm, dưới điều kiện tốt có thể cao lên tới hơn 1 mét. Ở khu vực Trung Mỹ nói riêng và nhiều nơi trên thế giới nói chung, quả xương rồng lê gai được dùng như một loại thực phẩm, dược phẩm và mỹ phẩm quý.
Chính vì vậy, ở các nước châu Phi, Ấn Độ, miền Tây Nam nước Mỹ hay miền Bắc Mexico, loại cây này được xem như một loại trái cây cao cấp. Chúng chứa rất nhiều nước nên có tác dụng giải khát tuyệt vời. Với giá trị dinh dưỡng cao, chúng còn là loại trái cây đã cứu đói rất nhiều người ở châu Phi.
 |
Ở Việt Nam, cây xương rồng lê gai hay còn có tên gọi khác là xương rồng tai thỏ (vì có phiến lá giống tai của con thỏ) thường mọc hoang nhiều ở vùng đất cát Ninh Thuận, Bình Thuận. Chúng thường mọc dại hoặc được trồng để làm hàng rào.
Quả của cây xương rồng lê gai gần như chỉ có người địa phương ở các vùng quanh Ninh Thuận và Bình Thuận mới ăn. Một phần là vì loại cây này không mọc phổ biến tại những nơi khác, phần khác là do lớp gai khá nguy hiểm bao quanh quả khiến nhiều người phải e dè.
Thậm chí, nhiều người coi loại quả này là một “thách thức” bởi vỏ của chúng rất nhiều gai, phải bóc thật cẩn thận để tay hoặc miệng không bị gai đâm vào.
 |
Quả của cây xương rồng lê gai thường mọc ở rìa lá gai. Từ khi kết trái tới khi chín, loại quả này sẽ có đủ sắc thái, màu cam đỏ hoặc tím. Khi chín nhất thì trái sẽ chuyển sang màu tím đậm. Loại quả này khi chín có phần ruột rất mát và ngọt, hương vị cảm giác giống như quả thanh long hoặc trái kiwi.
Vì là quả xương rồng nên chúng có rất nhiều gai, các bạn cần phải làm sạch lớp gai nhỏ xíu bên ngoài vì nuốt phải sẽ ảnh hưởng không tốt cho dạ dày. Khi đã loại bỏ được lớp lông trên vỏ quả, bạn hãy cắt bỏ lớp vỏ dày tại 2 đầu, cắt đôi quả theo chiều dọc, sau đó lách mũi dao nạy lớp vỏ lên và bóc ra. Phần thị bên trong quả có thể ăn trực tiếp. Hoặc bạn có thể ép nước, làm mứt, thạch, kem... Bạn có thể ăn cả hạt hoặc bỏ hạt.
 |
Dù ở trong nước, không nhiều người dùng loại trái cây này nhưng tại các quốc gia khác, xương rồng lê gai ngày càng được ưu chuộng, trở thành món ăn lạ miệng, sành điệu và lành mạnh. Thậm chí, chúng còn được trồng để bán vào các siêu thị. Theo Amazon, giá trung bình cho hộp 6 quả là 13 USD (khoảng 300.000 đồng).
Ở Mexico, Trung Quốc và các quốc gia châu Mỹ, các món ăn từ loại xương rồng này rất phổ biến và thường có mặt trong thực đơn thường ngày của mọi gia đình.
Ở một số bang của Mỹ, xương rồng được xem là một loại thực phẩm kỳ lạ, rất bổ dưỡng và chỉ dành riêng cho những người sành ăn. Với người Tây Ban Nha, xương rồng lê gai là một loại thực phẩm rất giàu chất sắt, vitamin B và C.
Tại châu Phi, Ấn Độ, loại quả này là nguồn giải khát cho người dân trong các mùa nắng nóng.
 |
Ngoài phần quả, xương rồng lê gai còn có thể sử dụng lá và hoa để làm dược liệu và thực phẩm. Có thể đem luộc hoặc nướng chúng, trộn lẫn với các nguyên liệu khác, thêm gia vị là có một món ăn độc lạ. Lá xương rồng đã chế biến có hương vị giống như đậu xanh và kết cấu tương tự như đậu bắp.
Hạt xương rồng lê gai được chế biến thành dầu dưỡng da. 1 tấn hạt xương rồng lê gai sản xuất ra 1 lít dầu xương rồng lê gai với giá 2000 euro (55 triệu đồng) khi xuất khẩu sang châu Âu.
Tác dụng của quả xương rồng lê gai đối với sức khoẻ
Theo Cơ sở dữ liệu dinh dưỡng quốc gia Hoa Kỳ (USDA), xương rồng lê gai được chứng minh là chứa rất nhiều chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe con người.
Tăng cường miễn dịch
 |
Nghiên cứu của Luisa Tesoriere et al. được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng lâm sàng Hoa Kỳ nhấn mạnh rằng ăn quả xương rồng lê gai có liên quan tích cực đến việc loại bỏ độc tố và hoạt động chống oxy hóa do hàm lượng vitamin C và E cao.
Vitamin C đóng vai trò chính trong việc tăng cường hệ thống miễn dịch, kích thích sản xuất tế bào bạch cầu và hoạt động như một chất chống oxy hóa trong cơ thể. Hơn nữa, vitamin C là một thành phần quan trọng của các quá trình chuyển hóa và enzyme khác nhau, bao gồm cả việc tạo ra các mô xương và cơ.
Tăng cưng sức khoẻ xương và răng
Canxi đóng vai trò không thể thiếu trong việc tạo ra mô xương và quả này có chứa một lượng đáng kể trong mỗi khẩu phần. Bằng cách đảm bảo bạn có đủ canxi trong cơ thể, bạn có thể ngăn ngừa các vấn đề răng miệng khác nhau cũng như các rối loạn xương liên quan đến tuổi tác như loãng xương .
Hỗ trợ tiêu hóa
 |
Quả xương rồng lê gai có một lượng chất xơ đáng kể như hầu hết các loại trái cây và rau quả vì vậy loại quả này có thể giúp bạn điều chỉnh quá trình tiêu hóa của bạn.
Loại quả này sẽ giúp loại bỏ táo bón, đầy hơi và những vấn đề tiêu hoá nghiêm trọng hơn như loét dạ dày.
Bảo vệ sức khỏe tim mạch
Có một số thành phần của quả lê gai làm cho loại quả này rất tốt cho sức khỏe của tim . Trước hết, mức độ chất xơ trong trái cây có thể giúp giảm mức độ LDL (xấu) cholesterol trong cơ thể. Thứ hai, nồng độ kali đáng kể có thể giúp giảm huyết áp , bằng cách thư giãn các mạch máu và giảm căng thẳng cho hệ thống tim mạch .
Cuối cùng, các betalain được tìm thấy trong quả này, đã được kết nối trực tiếp để củng cố các bức tường nội mô của các mạch máu, do đó làm giảm cơ hội làm suy yếu hệ thống tuần hoàn. Nhìn chung, quả xương rồng có thể ngăn ngừa xơ vữa động mạch , bệnh tim mạch vành và đột quỵ.
Tiềm năng chống ung thư
 |
Theo Tạp chí Dinh dưỡng lâm sàng Hoa Kỳ (2004), quả xương rồng lê gai có hàm lượng flavonoid, polyphenol và betalain cao. Chúng hoạt động như các hợp chất chống oxy hóa và vô hiệu hóa các gốc tự do trước khi chúng làm cho các tế bào khỏe mạnh bị đột biến và gây ra ung thư.
Tiềm năng chống oxy hóa
Các chất chống oxy hóa trong quả lê gai bảo vệ da, giảm nguy cơ lão hóa sớm, cải thiện thị lực, ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng và tăng sức mạnh và chức năng của não.
Giảm cân
 |
Với mật độ chất xơ và chất dinh dưỡng cao, lượng calo thấp và chất béo bão hòa, ăn nhiều quả này cũng không làm bạn tăng cân. Ngoài ra, chất xơ và carbohydrate ngăn bạn ăn quá nhiều!
Giảm viêm
Trong y học cổ truyền, quả xương rồng đã được nghiền nát và bôi tại chỗ cho các bộ phận của cơ thể bị viêm. Khi được tiêu thụ, các chất chống oxy hóa và khoáng chất trong quả lê gai có thể làm giảm viêm, đặc biệt trong các tình trạng như viêm khớp, bệnh gút hoặc căng cơ.
Một số lưu ý khi sử dụng quả xương rồng lê gai
 |
Quả xương rồng lê gai thường an toàn đối với mọi người nếu đã được chế biến đúng cách. Tuy nhiên, nếu bạn ăn quá nhiều, bạn có thể gặp một số vấn đề về tiêu hóa như tiêu chảy, đầy hơi, nôn… Tình trạng táo bón cũng có thể gặp ở một số trường hợp.
Những phụ nữ có thai và đang cho con bú nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ dinh dưỡng trước khi sử dụng loại quả này.
Lưu ý trên bề mặt quả xương rồng lê gai có nhiều gai nhỏ. Do đó, cần làm sạch trước khi ăn để tránh tổn thương niêm mạc của cơ quan tiêu hóa.
Bạn có thể ăn trực tiếp loại quả ngon ngọt này hoặc làm mứt, ép lấy nước uống, làm cocktail hoặc thêm vào các món ăn khác như salad.
