Từ bản sắc địa phương đến nền tảng phát triển
 |
| Chủ thể OCOP chế biến sản phẩm từ nguyên liệu bản địa, góp phần nâng cao thu nhập, tạo việc làm và phát triển kinh tế nông thôn bền vững. |
Với hơn 16.000 sản phẩm OCOP được xếp hạng từ 1 đến 5 sao, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” của Việt Nam đang tạo ra động lực mới trong chuyển đổi nông nghiệp và phát triển nông thôn dựa trên giá trị bản địa. Trong số đó, 72,8% sản phẩm đạt 3 sao, 26,7% đạt 4 sao và 126 sản phẩm đạt mức 5 sao – nhóm sản phẩm có khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Chính phủ Việt Nam đang định hướng nâng cấp chất lượng các sản phẩm OCOP, tập trung tiêu chuẩn hóa để đưa nhiều sản phẩm đạt mức 5 sao, qua đó nâng tầm thương hiệu quốc gia và đóng góp cho chương trình giảm nghèo bền vững. Các sản phẩm OCOP hiện đã đáp ứng những yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng, an toàn thực phẩm, có bao bì mẫu mã đa dạng, thân thiện với môi trường và phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng.
Đặc biệt, hiệu quả kinh tế của OCOP được thể hiện rõ qua con số: hơn 60% chủ thể OCOP ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu trung bình 18% mỗi năm. Chương trình không chỉ tạo việc làm cho hàng triệu người dân nông thôn, mà còn giúp nâng cao thu nhập, cải thiện chất lượng sống và thúc đẩy tiến trình xây dựng nông thôn mới ở nhiều vùng.
Trong mô hình phát triển OCOP, người nông dân vẫn giữ vai trò trung tâm. Không chỉ là lực lượng sản xuất, họ còn là chủ thể sáng tạo, chủ động phát triển sản phẩm gắn với lợi thế văn hóa, sinh thái địa phương. Từ đó, nhiều vùng nông thôn đã hình thành mô hình phát triển kinh tế du lịch dựa trên nông nghiệp, góp phần đa dạng hóa sinh kế và bảo tồn di sản bản địa.
Định hình hợp tác Nam Nam từ thực tiễn OCOP
 |
| Sản phẩm OCOP được giới thiệu tại sự kiện xúc tiến thương mại quốc tế, tạo cơ hội mở rộng thị trường và nâng tầm thương hiệu nông sản Việt. |
Việt Nam không chỉ thành công với chương trình OCOP trong nước, mà còn đang trở thành điểm sáng toàn cầu trong việc kết nối các quốc gia đang phát triển cùng chia sẻ kinh nghiệm về phát triển nông thôn. Đây là một hình thức hợp tác mang tên “Nam – Nam” – tức là các nước có điều kiện tương đồng học hỏi lẫn nhau, cùng khai thác thực tiễn, công nghệ và mô hình chính sách phù hợp.
Thông qua Sáng kiến “Mỗi quốc gia một sản phẩm ưu tiên” – phiên bản quốc tế của OCOP do Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) triển khai, 56 sản phẩm nông nghiệp đặc trưng đang được thúc đẩy phát triển. Đây là hướng đi nhằm nâng cao sinh kế cho người dân, khai thác giá trị văn hóa địa phương và tối ưu tiềm năng nông nghiệp từng quốc gia.
Chính FAO đánh giá cao sáng kiến OCOP của Việt Nam. Theo Phó Tổng Giám đốc FAO Beth Bechdol, chương trình không chỉ hỗ trợ tăng trưởng kinh tế địa phương mà còn là nền tảng chiến lược cho phát triển nông nghiệp bền vững. Việc đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp, nâng cao chất lượng, tiêu chuẩn hóa và mở rộng thị trường đã góp phần định hình một mô hình phát triển toàn diện mà các quốc gia khác có thể học hỏi và áp dụng.
Đặc biệt, tại Diễn đàn Cấp cao liên khu vực về mô hình OCOP do Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp cùng FAO tổ chức, các bộ trưởng và quan chức cấp cao từ 17 quốc gia châu Á và châu Phi đã cùng thống nhất xây dựng sáng kiến chung, thúc đẩy hợp tác quốc tế trong phát triển sản phẩm nông nghiệp ưu tiên.
Tại cuộc tiếp các đoàn đại biểu tham dự diễn đàn, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà khẳng định Việt Nam sẵn sàng chia sẻ nguồn lực, nhân lực và khoa học công nghệ với các quốc gia có điều kiện tương đồng về khí hậu, thổ nhưỡng nhằm phát triển chương trình OCOP và nền nông nghiệp bền vững.
Tiếp nối quan điểm này, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam đã đề xuất xây dựng một mạng lưới chia sẻ chính sách, công nghệ và thị trường giữa các quốc gia đang phát triển. Đồng thời, ông cũng khuyến nghị triển khai thí điểm mô hình hợp tác công – tư – cộng đồng để huy động nguồn lực tài chính, kỹ thuật và tri thức bản địa phục vụ phát triển nông thôn bền vững.
Với những kết quả và cam kết thực tiễn, FAO cho biết sẽ tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam trong việc mở rộng đối thoại, tăng cường hợp tác và từng bước đưa OCOP trở thành một sáng kiến toàn cầu – đóng góp cho một nền nông nghiệp đổi mới, nhân văn và bền vững hơn trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Từ nền tảng địa phương, chương trình OCOP của Việt Nam đang mở rộng ảnh hưởng vượt khỏi biên giới, trở thành cầu nối chiến lược trong hợp tác phát triển nông nghiệp giữa các quốc gia đang phát triển. Không chỉ tạo ra sản phẩm, OCOP đang khẳng định vai trò dẫn dắt của Việt Nam trong đổi mới tư duy phát triển nông thôn, lan tỏa giá trị bản địa trong bối cảnh toàn cầu ngày càng đề cao tính bền vững và hòa nhập.
