| Thuế đối ứng từ Mỹ: Nông sản Việt trước sức ép cạnh tranh ngày càng lớn Gõ cửa thị trường Halal: Nông sản Việt đã sẵn sàng? Nông sản Việt bứt phá thị phần tại Nhật Bản |
 |
| Quy trình đóng gói và kiểm định chất lượng nghiêm ngặt tại nhà máy, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm nông sản xuất khẩu của Việt Nam. |
Nhiều tín hiệu khả quan nhưng cũng không ít lo ngại
Theo báo cáo tại Hội nghị thúc đẩy xuất khẩu nông, lâm, thủy sản năm 2025 do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, tổng giá trị xuất khẩu ngành trong 7 tháng đầu năm đạt khoảng 39,68 tỷ USD, tăng 14,7% so với cùng kỳ năm 2024. Nhiều mặt hàng chủ lực như cà phê, cao su, hồ tiêu, hạt điều, sản phẩm từ sắn, thủy sản, gỗ và các sản phẩm chế biến từ gỗ đều duy trì đà tăng trưởng ổn định.
Đặc biệt, các thị trường trọng điểm như Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Trung Đông và châu Phi ghi nhận mức tăng trưởng xuất khẩu ấn tượng. Một số ngành hàng đã nhanh chóng tận dụng cơ hội, đẩy mạnh đơn hàng sang các thị trường truyền thống đồng thời mở rộng sang các khu vực mới nổi. Ví dụ, nhóm hàng gỗ, thủy sản, cà phê, hồ tiêu và hạt điều không chỉ tăng trưởng ở Mỹ và EU mà còn mở rộng sang Trung Đông và châu Phi.
Tuy vậy, không phải mặt hàng nào cũng thuận lợi. Gạo – vốn là thế mạnh của Việt Nam – lại giảm 16,3% giá trị so với cùng kỳ, còn 2,8 tỷ USD. Rau quả cũng giảm nhẹ 1,1% với giá trị 3,84 tỷ USD. Chè bắt đầu xu hướng giảm từ tháng 6/2025 với mức giảm 12,3%. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ biến động kinh tế toàn cầu, nhu cầu tiêu dùng giảm sút và sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt.
Dự báo từ các tổ chức quốc tế như WTO, OECD và IMF cho thấy kinh tế thế giới trong những tháng cuối năm 2025 vẫn đối mặt với rủi ro địa chính trị, chính sách tiền tệ thắt chặt và xu hướng chuyển đổi số ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu. Bên cạnh đó, rào cản thương mại tại các thị trường lớn ngày càng gia tăng, đặc biệt là các yêu cầu về kiểm dịch thực vật (SPS), hàng rào kỹ thuật (TBT), truy xuất nguồn gốc và an toàn thực phẩm. Chuyên gia thương mại quốc tế cảnh báo, nếu không chủ động ứng phó, xu hướng giảm cầu tiêu dùng có thể khiến giá trị xuất khẩu nhiều mặt hàng trọng yếu như gạo và rau quả tiếp tục suy giảm.
Giải pháp mở rộng thị trường và nâng cao chất lượng sản phẩm
 |
| Các công đoạn sản xuất, thu hoạch và chế biến nông sản đang được đầu tư hiện đại nhằm duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu. |
Trước những áp lực từ thị trường, các chuyên gia khuyến nghị ngành nông nghiệp và doanh nghiệp cần đồng thời thực hiện hai hướng đi chiến lược: duy trì thị phần ở các thị trường truyền thống và mở rộng khai thác các thị trường mới đầy tiềm năng. Việt Nam đang sở hữu lợi thế với các sản phẩm đã có thương hiệu uy tín và chất lượng ổn định như hạt điều, hồ tiêu, cá tra, tôm đông lạnh. Đây là nhóm hàng có chuỗi giá trị hoàn chỉnh, khả năng chế biến sâu và chi phí cạnh tranh.
Xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cHiệp định thương mạiầu đang tạo điều kiện thuận lợi cho các nền kinh tế mới nổi, trong đó có Việt Nam, gia tăng vai trò cung ứng nguyên liệu và sản phẩm. Nếu nông sản Việt đáp ứng được các tiêu chuẩn sản xuất bền vững, giảm phát thải carbon và minh bạch truy xuất nguồn gốc, uy tín với các nhà nhập khẩu sẽ được củng cố vững chắc hơn. Ngoài ra, 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) đã có hiệu lực mở ra lợi thế về thuế quan và cơ hội thâm nhập thêm nhiều thị trường.
Ngoài việc giữ vững thị trường Mỹ, EU, Nhật Bản, Trung Quốc, ngành nông nghiệp còn có thể khai thác thêm thị trường Trung Đông, châu Phi và ASEAN – những khu vực có nhu cầu nhập khẩu thực phẩm ngày càng tăng cao. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đặt mục tiêu xuất khẩu nông sản năm 2025 đạt 65 tỷ USD, tăng gần 4% so với năm 2024. Với kết quả đạt 39,2 tỷ USD sau 7 tháng, ngành cần đạt thêm hơn 25 tỷ USD trong 5 tháng cuối năm để hoàn thành mục tiêu.
Để hiện thực hóa mục tiêu này, Bộ sẽ tập trung thúc đẩy đàm phán nghị định thư mở cửa thị trường, hỗ trợ doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật và đẩy mạnh xúc tiến thương mại tại các khu vực tiềm năng. Các hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp cũng được khuyến khích đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao giá trị gia tăng thay vì chỉ xuất khẩu nguyên liệu thô.
Song song với xuất khẩu, thị trường nội địa cũng cần được quan tâm, đặc biệt với các sản phẩm nông nghiệp chế biến. Các chuyên gia nhận định, để nông sản Việt giữ vững vị thế trên trường quốc tế, người sản xuất và doanh nghiệp phải coi chất lượng sản phẩm, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc là “tấm hộ chiếu” không thể thiếu. Chỉ khi đáp ứng chuẩn quốc tế, sản phẩm mới dễ dàng vượt qua các rào cản kỹ thuật và mở rộng cơ hội gia tăng kim ngạch xuất khẩu một cách bền vững.
