Từ sản phẩm OCOP 5 sao
Xã Bản Liền - nơi sản sinh ra loại chè Bản Liền nức danh nằm cách trung tâm huyện Bắc Hà (tỉnh Lào Cai) gần 30 km. Nơi đây được thiên nhiên ban tặng khí hậu mát mẻ, thổ nhưỡng thích hợp để phát triển cây chè. Không người dân Bản Liền nào nhớ được cây chè Shan tuyết có ở mảnh đất này từ bao giờ. Nhiều gốc chè Bản Liền tuổi đời lên tới hàng trăm năm, mọc cheo leo trên sườn núi dốc.
Trước đây, việc tiêu thụ sản phẩm chè gặp không ít khó khăn, nhiều hộ ở Bản Liền gần như bỏ hoang nương chè cho cỏ dại xâm lấn. Hằng năm người dân chỉ đến thu hái, mang về uống tươi, sao khô làm quà biếu khách quý.
Thu hái chè tươi tại Bản Liền
Từ khi xác định chè là cây có giá trị hàng hóa, có triển vọng nâng cao thu nhập cho người dân, huyện Bắc Hà đã thành lập Hợp tác xã Chè Bản Liền, đứng ra bao tiêu toàn bộ sản phẩm chè cho người dân trên địa bàn. Hợp tác xã được thành lập, người dân đã thay đổi nhận thức và quan tâm phát triển cây chè. Từ hơn 100 thành viên ban đầu, đến nay xã đã có hơn 300 hộ liên kết trồng chè và bán chè búp tươi cho Hợp tác xã Chè Bản Liền.
Mới đây, Chè hữu cơ Bản Liền được Hội đồng OCOP tỉnh và huyện đánh giá đạt 5 sao theo tiêu chuẩn OCOP. Theo Hội đồng, chè Bản Liền là sản phẩm triển vọng, bởi chủ thể quản lý đã rất tích cực, đi đầu trong việc xây dựng phương án kinh doanh, bao tiêu sản phẩm và mở rộng thị trường xuất nhập khẩu, có liên doanh liên kết. Cùng với đó, sản phẩm đầu vào 100% là nguyên liệu địa phương, người đứng ra quản lý, điều hành việc hỗ trợ sản phẩm lại là người bản địa. Đây đều là những tiêu chí rất quan trọng trong xây dựng các sản phẩm OCOP.
Vươn ra thị trường thế giới
Không dừng lại ở sản phẩm OCOP 5 sao của tỉnh Lào Cai, người dân đã chú trọng phát triển các vùng chè sạch, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu. Hiện trong số trên 500 ha chè Shan ở Bản Liền, có tới 400 ha được công nhận chè hữu cơ với 310 hộ nông dân tham gia liên kết, sản xuất. Cuối năm 2017, sản phẩm chè Shan Bắc Hà đã được Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu và bảo hộ.
Điểm đặc biệt của chè Bản Liền là người dân tham gia Hợp tác xã phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về chăm sóc, thu hái, vận hành dây chuyền chế biến và phân loại chè thành phẩm. Chè được trồng hoàn toàn tự nhiên nên trung bình mỗi tháng người dân chỉ thu hái một lần.
Chè hữu cơ Bản Liền được xuất khẩu đi nhiều thị trường lớn
Giám đốc Hợp tác xã Chè Bản Liền chia sẻ: Người dân tham gia Hợp tác xã phải tuân thủ đầy đủ 25 tiêu chuẩn ngặt nghèo do các tổ chức quốc tế quy định. Về cơ bản, sản phẩm chè Bản Liền được canh tác tự nhiên, không sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật. Hợp tác xã cấp giấy chứng nhận cho 310 hộ tham gia sản xuất chè. Mỗi hộ trồng chè đều có mã số, sổ sách ghi chép và Hợp tác xã kiểm tra ngẫu nhiên hằng năm, lấy mẫu đất của đồi chè bất kỳ để làm các xét nghiệm. Nếu hộ nào vi phạm sẽ tước giấy chứng nhận, không thu mua chè búp tươi.
Nhờ những nỗ lực từ Hợp tác xã, người dân và chính quyền địa phương mà sản phẩm chè Bản Liền đã đạt Chứng nhận hữu cơ theo tiêu chuẩn châu Âu; tiêu chuẩn Canada và Mỹ; Chứng nhận Fairtrade Certificate - Ban Lien Organic Tea Cooperative (Chè hữu cơ thương mại bình đẳng).
Mỗi năm Hợp tác xã Chè Bản Liền thu mua khoảng 400 tấn chè búp tươi. Sau đó, chế biến thành các sản phẩm: hồng trà, trà sấy, trà đen, trà trắng, trà bánh… xuất khoảng 100 tấn khô sang 10 nước ở châu Âu, châu Mỹ.
Hà Linh