 |
| Rau thối là loại cây dây leo, lá kép màu xanh thẫm |
Trên khắp các vùng miền của Việt Nam, có rất nhiều đặc sản trời ban không phải ai cũng có cơ hội thưởng thức. Thế nhưnng, bên cạnh những món đặc sản "hoa thơm của lạ" đó, cũng có những món chỉ cần nghe tên thôi cũng khiến không ít người lắc đầu, bịt mũi.
Một trong số những thứ đó mà chúng tôi muốn nhắc đến ở đây là món rau thối, đặc sản của Tây Bắc.
Rau thối còn có tên tiếng Thái là pắc nam. Đây là loại cây dây leo, lá kép màu xanh thẫm, mọc đối xứng nhau. Thân cây và cành lá có rất nhiều gai nhọn. Lá rau thối gần giống như lá cây phượng nhưng nhỏ hơn. Những chồi lá non tơ hướng thẳng lên cao.
Loại rau này thường mọc hoang trong nhiều cánh rừng với thân cây vươn dài, quấn quanh vào bất cứ loài thực vật nào sống bên cạnh, như một loại tầm gửi. Cây rau thối phân bố nhiều ở các tỉnh vùng núi Tây Bắc như Sơn La, Điện Biên…
Vào độ tháng 3, tháng 4 là thời điểm cây rau pắc nam cho nhiều lá non và ngon nhất. Mặc dù cây khá dài nhưng không phải toàn bộ cây đều ăn được. Phần ngon nhất của cây là chồi non.
 |
| Chồi non được bà con thu hái về chế biến các món ăn |
Chồi non của cây rau thối có rất nhiều phiến lá nhỏ, dài, cụp vào nhau. Và đây cũng là phần được bà con thu hái về chế biến các món ăn.
Loại rau này có mùi khá khó chịu, đứng xa cả mét vẫn dễ dàng nhận ra bởi mùi thối nồng nặc. Theo chia sẻ của một chủ homestay tại Tuyên Quang, trong một xóm có khoảng từ 7-10 nhà sống gần nhau, chỉ cần một nhà hái lá rau hôi tươi là cả xóm ngửi thấy, mùi lá tươi rất khó chịu.
Nhiều người cho rằng, rau thối có mùi khá giống với sầu riêng. Nếu ai không ngửi được thì sẽ thấy có chịu, còn những ai thích thì sẽ thấy nó vô cùng hấp dẫn, ăn một lần sẽ thành nghiền.
Chị Hoàng Trang - một đầu mối chuyên đổ buôn rau rừng ở khu vực Hoàng Mai (Hà Nội) thừa nhận, dù có mùi không hề dễ ngửi, song loại rau thối này lại rất hút khách Thủ đô.
Rau có mùi hôi, ngai ngái, không ăn quen thì ngửi mùi rất khó chịu, giống như những người không ăn được mắm tôm hay sầu riêng mà phải ngửi mùi của những món ăn này. Còn khi ăn quen rồi lại thành nghiện.
Chị Trang là mối chuyên gom mua các loại rau rừng như ngót rừng, bò khai và mùa này thì gom mua thêm rau thối ở trên vùng Điện Biên, Sơn La, Tuyên Quang để về đổ buôn cho các nhà hàng, mối sỉ ở Hà Nội này.
Năm trước, dân Hà thành chưa biết ăn rau thối nên đa phần chị chỉ gom bò khai và ngót rừng là chủ yếu. Còn năm nay, lượng rau thối gom về đổ sỉ lên tới hàng tạ mỗi ngày, có những ngày không đủ hàng để trả đơn sỉ khách đặt, chị chia sẻ.
 |
| Rau thối xào rất hấp dẫn |
Chị Anh ở Cầu Giấy- Hà Nội chia sẻ, vào hè, gia đình chị thường mua về xào thịt bò, thịt trâu, xào tỏi, băm nhỏ rán với trứng hay nấu canh cá,... Rau ăn giòn, vị bùi, ngầy ngậy lại có tác dụng giải nhiệt rất tốt.
“Với những gia đình đã quen thì rau tươi sẽ ngon hơn, còn gia đình nào chưa ăn quen, để rau héo đi sẽ bớt mùi hôi nhưng khi đó rau không còn giòn và độ ngon cũng giảm bớt đôi phần” chị Anh cho biết thêm.
Theo y học cổ truyền, cây pắc nam còn là một vị thuốc quý để dùng chữa các bệnh về dạ dày, gan, thận, giải nhiệt rất tốt. Chính vì lẽ đó, người dân vùng cao đặc biệt thích loại rau này.
Trong mấy năm gần đây, người dân ở khu vực thành thị ưa chuộng, đặc biệt vào dịp hè. Giá bán của loại rau này tại Hà Nội rơi vào khoảng 65.000 - 90.000 đồng/kg và thường được bó thành từng mớ nhỏ, giá 15.000 đồng/bó. Dù đắt đỏ nhưng loại rau này không phải lúc nào cũng có sẵn, nhiều người muốn thưởng thức phải đặt hàng trước mới có.
