 |
Chè tôm (tiếng tày gọi là Líang xìa) là món chè khá phổ biến tại những phiên chợ vùng cao tại vùng đất đông bắc nhất là 2 tỉnh Lạng Sơn và Cao Bằng. Món ăn này có xuất xứ từ Trung Quốc nhưng khi du nhập vào Việt Nam và qua bàn tay khéo léo của người dân nơi đây món ăn được chế biến để hợp với khẩu vị hơn.
Đến với huyện Tràng Định vào những ngày đầu tháng 6, trời đang đổ mưa rất to, nhưng tại quán chè ở chợ Thất Khê, vẫn có rất đông người dân đội mưa mua những cốc chè tôm về nhà để thưởng thức.
Chị Đàm Thị Minh Huệ, Khu 4 thị trấn Thất Khê cho biết: Tôi bán chè cũng được gần 10 năm, món chè này là do bố mẹ chồng tôi hướng dẫn, truyền dạy lại. Mỗi công đoạn nấu chè lại đòi hỏi độ tỉ mỉ riêng, gạo để làm chè phải là gạo bao thai, gạo ngâm với hoa hòe, nước vôi trong phải theo tỉ lệ nhất định vì bản thân hoa hòe có vị đắng nên phải canh liều lượng để không bị đắng. Gia đình tôi bán chè từ đầu tháng 4 đến hết tháng 11 dương lịch, thời điểm đông khách nhất là vào khoảng từ tháng 5 đến tháng 7 dương lịch, có thời điểm 1 ngày tôi bán được hơn 50 kg gạo nấu chè tôm.
Để làm ra món chè tôm lạnh, người bán hàng rửa sạch nụ hoa hòe khô ngâm nước, gạo cũng được ngâm với nước để qua đêm, sau đó đem gạo xay mịn với hoa hòe. Khi gạo xay thành bột mịn sẽ được cho vào nồi để chuẩn bị khuấy với nước vôi trong thành một hỗn hợp đặc sệt, khi khuấy phải thật đều tay để không bị cháy hoặc vón cục. Hỗn hợp này được để nguội, cho hỗn hợp vào khuôn vào bắt đầu ép. Khi hỗn hợp bột gặp nước lạnh sẽ tạo thành các sợi chè nhỏ hình dáng như con tôm. Thông thường chè có thể để được thời gian khoảng 2 ngày thậm chí lâu hơn nếu để trong tủ lạnh. Nếu bạn muốn ăn chè đậm hay nhạt sẽ tùy cách bạn điều chỉnh lượng đường, cho thêm 1 chút dầu chuối, dừa khô, lạc rang để tăng thêm độ thơm ngon.
Anh Nguyễn Hoàng Anh, Cầu Giấy, Hà Nội cho biết: Ngày còn đi học tôi được chị khóa trên người Lạng Sơn cho ăn thử chè tôm lạnh, từ đó mỗi dịp hè đến tôi đều nhờ bạn gửi chè từ Lạng Sơn xuống Hà Nội để thưởng thức, xoa dịu ngày hè nắng nóng. Đặc biệt, tôi cũng đã thử qua chè tôm lạnh của người Hoa tại thành phố Hồ Chí Minh nhưng tôi vẫn thấy vị chè tôm lạnh của Lạng Sơn thơm mùi hoa hòe và thanh mát hơn.
Được biết, khi nhắc đến các món ăn làm từ hoa hòe, dù đồ mặn hay đồ ngọt đều có công dụng bồi bổ, dưỡng nhan, nên món chè tôm lạnh này rất tốt cho phụ nữ. Ngoài ra, chè tôm lạnh còn có tác dụng nhuận tràng (nhuận trường), hỗ trợ giảm huyết áp, điều hòa thân nhiệt… dù là trẻ con hay người già đều có thể ăn được món chè tôm này, nhưng theo đông y hoa hòe có tính bình (nghĩa là không nóng cũng không lạnh) nên người bụng dạ yếu hoặc đang nhiễm lạnh thì không nên ăn.
 |
Dù hình thức ở mỗi cửa hàng bán chè tôm lạnh có khác nhau đôi chút nhưng về cơ bản sợi chè khi ăn vẫn có cảm nhận được sự thanh mát của hoa hòe và mềm mịn từ gạo. Giá 1 cốc chè tôm lạnh cũng hết sức bình dân, chỉ 10.000 đồng đã giúp bạn xua tan cái nóng ngày hè.
Với sự độc đáo, mới lạ trong ẩm thực đã tạo nên nét thu hút rất riêng của Lạng Sơn đối với du khách gần xa. Và còn chần trừ gì nữa hãy đến với Xứ Lạng thưởng 1 cốc chè tôm lạnh và tận hưởng khí hậu mát mẻ dễ chịu, sơn thủy hữu tình của nơi đây.
Cách chế biến chè tôm lạnh
Nguyên liệu: Gạo tẻ, hoa hòe, dầu chuối
Cách thực hiện: Rửa sạch hoa hòe và vò kĩ gạo bằng nước sạch. Gạo tẻ bạn nên vò kĩ và ngâm trong nước ấm khi xay xát cho bột mịn. Sau đó trộn hoa hòe và gạo theo tỉ lệ nhất định để tránh khi làm chè hoa hòe quá nhiều chè sẽ bị đắng. Khi ngâm gạo và hoa đủ thời gian sẽ đem đi xát hỗn hợp này thành bột, ngày xưa chưa có máy chạy bằng điện họ thường xay bằng cối xay đá để bột mịn.
Sau khi đã xay bột họ sẽ cho vào nồi để chuẩn bị khuấy thành một hỗn hợp đặc sền sệt, khi khuấy phải thật đều tay để không bị cháy hoặc vón cục. Hỗn hợp này sẽ để nguội và chuẩn bị khuôn, một chậu nước đun sôi để nguội, khuôn sẽ được bắc trên chậu nước, cho hỗn hợp bột vào khuôn vào bắt đầu ép hỗn hợp bột xuống, khi gặp nước thì sẽ tạo thành các sợi chè nhỏ hình dáng như con tôm.
 Loại hạt bé tẹo nhưng là "kho" dưỡng chất, giải nhiệt cực tốt |
 Chôm chôm chế biển được vô số món ăn hấp dẫn thanh nhiệt ngày hè |
 Nước mía - thức uống giải khát ngày hè nhưng không phải ai cũng nên uống |
