4 món ngon “níu chân” du khách của người Thái bên dòng Nậm Bai

Ẩm thực truyền thống của người Thái.

Ẩn mình giữa khung cảnh núi rừng Tây Bắc hùng vĩ, dòng Nậm Bai như dải lụa mềm mại vắt ngang qua bản làng người Thái – nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc. Được thiên nhiên ban tặng, đồng bào Thái nơi đây không chỉ tận hưởng cuộc sống bình dị, chan hòa mà còn sở hữu kho tàng ẩm thực dân gian đa dạng, đậm đà hương vị núi rừng.

Bốn món ngon bên dòng Nậm Bai không đơn thuần là thức ăn, mà còn kể lại câu chuyện về con người, phong tục và nét sinh hoạt của đồng bào Thái. Mỗi món được chế biến từ nguyên liệu tươi sạch, theo công thức truyền thống được truyền nối qua nhiều thế hệ. Ẩm thực nơi đây là sự hòa quyện tinh tế giữa thiên nhiên và bàn tay tài hoa, mang đến cho thực khách những trải nghiệm vị giác sâu sắc, khó phai.

Không chỉ làm thỏa mãn khẩu vị, những món ăn này còn là cầu nối đưa người phương xa gần hơn với đời sống tinh thần của người bản địa – nơi sự chân thành, mộc mạc và đậm đà tình người luôn hiện hữu. Chính vì thế, mỗi chuyến hành trình đến Nậm Bai không chỉ là dịp khám phá vẻ đẹp thiên nhiên mà còn là cơ hội thưởng thức tinh hoa ẩm thực, để rồi lưu luyến và mong muốn trở lại, cảm nhận trọn vẹn nét duyên dáng của núi rừng Tây Bắc.

Cá nướng bên dòng Nậm Bai

Người Thái khéo léo ướp cá cùng các loại gia vị thảo mộc bản địa như mắc khén, hạt dổi, gừng và muối hồng, sau đó dùng lá chuối bọc lại, nướng trên than hồng rực đỏ.

Cá nướng là món ăn quen thuộc, nhưng cá nướng bên dòng Nậm Bai lại mang một hương vị rất riêng. Cá được đánh bắt trực tiếp từ dòng sông trong lành, sạch sẽ, chủ yếu là cá suối nhỏ, thịt chắc và ngọt. Người Thái khéo léo ướp cá cùng các loại gia vị thảo mộc bản địa như mắc khén, hạt dổi, gừng và muối hồng, sau đó dùng lá chuối bọc lại, nướng trên than hồng rực đỏ.

Mùi thơm từ những miếng cá vàng ươm, da giòn rụm lan tỏa khiến ai cũng khó lòng cưỡng lại. Thịt cá mềm, ngọt, đậm đà vị núi rừng, hòa quyện cùng vị cay thơm đặc trưng của mắc khén tạo nên một hương vị đặc biệt khó quên. Trong ánh nắng chiều tà bên dòng Nậm Bai, thưởng thức cá nướng nóng hổi, lắng nghe tiếng suối róc rách, khiến trải nghiệm trở nên trọn vẹn và sâu lắng hơn.

Theo thông tin từ Tây Bắc Green, món cá nướng này không chỉ đơn thuần là món ăn, mà còn là một phần không thể thiếu trong mâm cỗ của người Thái, thể hiện sự hiếu khách và lòng mến khách đối với du khách. Việc chế biến món cá nướng này đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ, từ khâu chọn cá, sơ chế đến ướp gia vị và nướng trên than hồng, tất cả đều nhằm mục đích mang đến hương vị thơm ngon, đậm đà.

Hoa pó píp xào

Hoa pó píp đặc sản được nhiều người tìm mua.

Ở vùng núi Tây Bắc, có một loài hoa rừng rất đặc biệt mà người Thái luôn trân quý – đó chính là hoa pó píp. Hoa nhỏ xinh, thường mang sắc trắng hoặc vàng nhạt. Tuy thoạt nhìn giản dị, nhưng lại ẩn chứa vị đắng nhẹ rất riêng. Khi được chế biến, vị đắng ấy hòa quyện thành hương vị độc đáo, khiến ai đã thử một lần đều nhớ mãi.

Chị Thùng Thị Lâm, chủ một homestay nhỏ ở Nà Sự, chia sẻ rằng người Thái từ lâu đã coi hoa pó píp là món ăn quen thuộc trong bữa cơm hàng ngày. Họ không hái hoa khi còn trên cây, mà đợi đến khi hoa rụng – lúc ấy mới là thời điểm lý tưởng để thu hoạch, bởi theo quan niệm của người Thái, hoa rụng là khi đã “chín”, ngon nhất.

Vào mùa hoa, từ đầu tháng 2 đến cuối tháng 3, những cánh hoa vàng cam trải dài khắp triền núi, nhuộm vàng cả góc rừng. Người dân thường xào hoa với tỏi, ớt và một ít mỡ lợn, giữ nguyên vị thanh ngọt tự nhiên nhưng thêm chút béo thơm, cay cay, dậy lên hương vị đắng nhẹ đặc trưng. Món hoa pó píp xào không chỉ bắt mắt mà còn rất đưa cơm, ăn kèm cơm trắng hay xôi nếp đều tuyệt hảo.

Ngoài xào, hoa pó píp còn được dùng để trộn nộm với hoa ban, xào măng, xào thịt bò hoặc nhồi thịt rồi rán, nướng – mỗi cách chế biến lại mang đến một trải nghiệm ẩm thực mới lạ. Người Thái cũng tin rằng món ăn từ hoa pó píp không chỉ ngon mà còn có tác dụng mát gan, tốt cho sức khỏe. Với nhiều du khách, thưởng thức hoa pó píp là một trải nghiệm không thể bỏ qua, vừa khám phá ẩm thực độc đáo, vừa cảm nhận sự mộc mạc, thân thiện của người dân nơi đây.

Hoa núc nác nhồi thịt

Món hoa núc nác nhồi thịt nướng là lựa chọn hàng đầu.

Hoa núc nác, còn gọi là hoa gạo, không chỉ là biểu tượng mùa xuân của đồng bào Thái mà còn là nguyên liệu để chế biến những món ăn đặc sắc. Hoa có cánh đỏ rực rỡ, hương thơm nhẹ và vị hơi chát. Người Thái thường chọn những bông hoa tươi, lành để làm món nhồi thịt – một món ăn cầu kỳ và hấp dẫn.

Phần nhân làm từ thịt lợn rừng băm nhuyễn, ướp cùng hành tím, tiêu, nước mắm, chút muối và không thể thiếu mắc khén – gia vị đặc trưng của núi rừng. Hỗn hợp nhân được nhồi vào từng bông hoa, sau đó đem hấp hoặc nướng nhẹ để giữ trọn hương vị. Khi thưởng thức, vị béo ngậy của thịt hòa quyện với vị thanh mát, hơi chát và mùi thơm của hoa, tạo nên một món ăn tinh tế, đầy cảm xúc.

Cuối xuân, đầu hạ là mùa hoa núc nác nở rộ – cũng là lúc người dân vào rừng nhặt hoa rụng để chế biến. Vì hoa dễ hỏng và khó bảo quản, nên món này chỉ có mặt trong thời gian ngắn, càng làm tăng giá trị đặc biệt của nó. Món hoa núc nác nhồi thịt nướng là lựa chọn hàng đầu.

Hoa được rửa sạch, nhân thịt ba chỉ băm nhuyễn, ướp gia vị rồi nhồi đầy, đem nướng trên than hồng đến khi hoa sém vàng, thơm lừng. Vị ngọt của thịt quyện cùng hương thơm của mắc khén, cay nhẹ của ớt và vị đắng nhẹ của hoa tạo nên hương vị đậm đà khó quên. Theo kinh nghiệm dân gian, vị đắng của hoa núc nác còn có tác dụng hỗ trợ điều trị đau dạ dày. Ngoài ra, hoa còn được ăn sống kèm chẩm chéo, hoặc nhồi thịt hấp, tuy nhiên hương vị khi nướng vẫn là đậm đà nhất.

Món nước chấm "thần thánh"

Chẩm chéo – loại nước chấm truyền thống của người Thái.

Bên cạnh những món ăn độc đáo, nước chấm được xem là linh hồn trong ẩm thực Thái bên dòng Nậm Bai. Mỗi gia đình, mỗi bản làng đều có bí quyết pha chế riêng, nhưng điểm chung là sự hòa quyện giữa các nguyên liệu tự nhiên như nước mắm, tỏi, ớt, mắc khén và hạt dổi – những gia vị đặc trưng của núi rừng.

Nước chấm có vị cay nồng, thơm lừng, chua nhẹ; khi kết hợp với cá nướng, hoa núc nác hay rau rừng, món ăn như được “nâng tầm”, trở nên hấp dẫn gấp bội. Người Thái rất coi trọng khâu pha nước chấm, bởi theo họ, đó chính là yếu tố quyết định “hồn” của món ăn – khiến thực khách dù đã no vẫn muốn ăn thêm.

Ở Điện Biên, chẩm chéo – loại nước chấm truyền thống của người Thái – xuất hiện ở hầu hết các bữa ăn. Chẩm chéo được dùng để chấm hoa pó píp, hoa núc nác, măng đắng luộc, thịt gà, thịt trâu khô hay xôi lá cẩm... Mỗi món đi kèm một kiểu chấm, nhưng đều xoay quanh hương vị đậm đà, quyến rũ của chẩm chéo.

Theo ông Thùng Văn Quân – Trưởng bản Nà Sự, công thức làm chẩm chéo rất đơn giản. Thành phần gồm muối, bột ngọt, mắc khén giã cùng các loại rau thơm như mùi tàu, rau mùi, thêm hành khô, phần gốc hành hoa, tỏi, ớt… tất cả được giã nhuyễn, sau đó vắt thêm chanh. Nếu có lá tỏi non, người ta sẽ chọn lá bánh tẻ để giã cùng – tạo nên vị cay nồng, chua nhẹ, thơm đặc trưng. Như cách nói vui của người Thái: “Chấm chéo là thứ có thể chấm cả thế giới”.

Củ hũ dừa – Đặc sản trắng nõn từ đọt non xứ dừa

Từ biển đến siêu thị – đặc sản Hải Phòng vươn xa khắp nơi

Lẩu tôm Biên Hòa – đậm đà hương vị miền Đông

Quả tai chua – Đặc sản rừng sâu “gây thương nhớ” giữa phố thị

Cà phê Việt chinh phục thế giới: Bắt đầu từ chính vùng đất và con người