Việt Nam vững bước với cà phê xanh

Cà phê Việt Nam không chỉ chứng minh được năng lực cạnh tranh nhờ sản lượng và giá trị xuất khẩu kỷ lục, mà còn khẳng định vai trò tiên phong trong chuyển đổi xanh.

Tái thiết từ gốc rễ: Hành trình sản xuất có trách nhiệm

Từng gắn bó hơn 20 năm với cây cà phê, ông Nguyễn Văn Lực ở xã Nậm Nung (Đắk Nông) là minh chứng sống động cho sự chuyển mình từ mô hình canh tác truyền thống sang nông nghiệp có trách nhiệm. Trước năm 2022, ông và nhiều nông dân khác chủ yếu phun thuốc diệt cỏ, bón phân liên tục để chạy theo năng suất, khiến đất bạc màu, cây yếu, chi phí cao nhưng lợi nhuận giảm.

Bước ngoặt đến khi ông tham gia lớp tập huấn trong khuôn khổ “Sáng kiến hành động tập thể sử dụng vật tư nông nghiệp có trách nhiệm trong ngành cà phê” (CAI) do Diễn đàn Cà phê Toàn cầu (GCP) khởi xướng. “Cỏ giữ lại giúp giữ ẩm đất, giun sống lại, đỡ tưới nước, phân cũng giảm nhiều, cây khỏe hơn, năng suất từ 4 lên 6 tấn, chi phí phân bón giảm gần 40%”, ông Lực chia sẻ.

Không chỉ là một cá nhân điển hình, sáng kiến CAI sau 5 năm triển khai (2020–2025) tại 5 tỉnh Tây Nguyên đã đồng hành cùng hàng ngàn nông dân, giúp họ thay đổi tư duy sản xuất, giảm phụ thuộc vào hóa chất, nâng cao năng suất và chất lượng. Đặc biệt, tỷ lệ cà phê chứa dư lượng glyphosate – hoạt chất bị kiểm soát gắt gao tại châu Âu – giảm mạnh từ 56% xuống còn 1,2% (năm 2023), đáp ứng tốt các tiêu chuẩn xuất khẩu khắt khe.

Tại lễ tổng kết sáng kiến, ông Nguyễn Quý Dương – Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật – nhấn mạnh: “Thay đổi tư duy là nền tảng của phát triển bền vững. Mô hình hợp tác công – tư, kết nối nông dân – doanh nghiệp – cơ quan quản lý – tổ chức quốc tế chính là nền tảng để nhân rộng sản xuất xanh và tuần hoàn”.

TS Lê Quốc Doanh, nguyên Thứ trưởng Bộ NN&PTNT, cũng khẳng định: “Cà phê Việt Nam cần vượt khỏi lối mòn sản xuất theo sản lượng, thay vào đó là chuỗi giá trị khép kín – từ vật tư đầu vào, canh tác, chế biến đến truy xuất nguồn gốc – với trách nhiệm và tính minh bạch”.

Lợi thế xanh giữa vòng xoáy toàn cầu

Trong 5 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cà phê của Việt Nam đạt hơn 4,7 tỷ USD, tăng 65,7% về kim ngạch và 64,3% về giá so với cùng kỳ năm 2024.

Trong 5 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cà phê của Việt Nam đạt hơn 4,7 tỷ USD, tăng 65,7% về kim ngạch và 64,3% về giá so với cùng kỳ năm 2024 – mức cao kỷ lục trong lịch sử. Giá bình quân đạt 5.709 USD/tấn, phản ánh rõ xu hướng thị trường trả giá cao hơn cho chất lượng và tính bền vững.

Không chỉ tăng trưởng về kim ngạch, Việt Nam còn giữ vững thị phần tại các thị trường chủ lực như EU (chiếm 44% tổng kim ngạch), Mỹ (gần 299 triệu USD) và mở rộng đến các thị trường mới nổi như Mexico, Algeria và Nam Phi. Đặc biệt, Liên minh châu Âu đã xếp Việt Nam vào nhóm "rủi ro thấp" trong Quy định chống phá rừng (EUDR), mang lại lợi thế vượt trội so với các đối thủ như Brazil hay Indonesia – những quốc gia bị xếp vào nhóm "rủi ro tiêu chuẩn".

Phân loại “rủi ro thấp” giúp cà phê Việt Nam được kiểm soát đơn giản hơn khi xuất khẩu sang EU – thị trường khó tính nhất thế giới. Đây không chỉ là lợi thế thương mại, mà còn là minh chứng cho cam kết sản xuất xanh, nâng tầm giá trị thương hiệu nông sản Việt trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, ngành cà phê Việt Nam vẫn đang đối mặt với những thách thức lớn: giá cà phê trong nước giảm mạnh từ mức 130.000 đồng/kg đầu tháng 5 xuống khoảng 112.000 đồng/kg vào giữa tháng 6/2025, cùng với xu hướng giảm giá robusta và arabica trên sàn quốc tế do nguồn cung toàn cầu dồi dào từ Brazil, Indonesia, Honduras…

Căng thẳng địa chính trị tại Trung Đông, đặc biệt là sau vụ tấn công của Israel vào cơ sở hạt nhân Iran, cùng với nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng qua eo biển Hormuz và ảnh hưởng từ nhóm Houthi cũng tạo áp lực lên chi phí logistics và tâm lý thị trường.

Bên cạnh đó, việc các ngân hàng trung ương lớn như Fed, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản, Trung Quốc, Anh giữ nguyên lãi suất cũng ảnh hưởng đến dòng vốn và giá hàng hóa, trong đó có cà phê.

Tuy nhiên, với vị thế “xanh” đã được củng cố, cùng tinh thần hợp tác giữa các bên trong chuỗi giá trị, ngành cà phê Việt Nam được kỳ vọng sẽ vượt qua giai đoạn biến động, từng bước hiện thực hóa mục tiêu 7 tỷ USD xuất khẩu trong năm 2025.

Cà phê Việt Nam đang đi đúng hướng khi xác định phát triển bền vững là chiến lược cốt lõi. Những thành tựu từ sáng kiến CAI, sự đồng thuận giữa nhà nông – doanh nghiệp – nhà nước, cùng với nỗ lực chinh phục các tiêu chuẩn quốc tế, đang đặt nền móng cho một nền sản xuất cà phê xanh, có trách nhiệm và đầy triển vọng. Trong vòng xoáy của thị trường toàn cầu, chính sự kiên định với con đường này sẽ là chìa khóa giúp Việt Nam vững vàng khẳng định vị thế cường quốc cà phê chất lượng cao trong tương lai.

Giá cà phê giảm mạnh do áp lực nguồn cung từ Brazil và Việt Nam

Giá cà phê giảm mạnh, thị trường toàn cầu đối mặt nhiều biến động

Giá cà phê thế giới bật tăng, trong nước tiệm cận 114.000 đồng/kg