 |
| Nhiều người dân ở Phú Yên và Đắk Lắk đã mở rộng mô hình trồng cây lá é để bán ra thị trường |
Lá é là lá của cây é hay còn có tên gọi khác là é trắng, hương thảo, húng lông, tiến thực, trà tiên. Cây é sống quanh năm, lá mọc hình chữ thập đối chéo, có cuống dài, phiến lá hình mũi mác thuôn dài, có lông ở cả hai mặt, mặt trên xanh đậm hơn mặt dưới. Hoa Mọc thành xim màu trắng, ở kẽ lá hay đầu cành. Toàn cây có hương thơm. Lá é được trồng nhiều trên đất cát ở miền Trung nhiều nắng và đất khô cằn, nhất là Phú yên.
 |
Lá é và húng quế là 2 loài hoàn toàn khác nhau mặc dù chúng cùng một họ, có nhiều đặc điểm chung từ hình dáng đến tên gọi, mùi vị. Vì thế chị em nội trợ rất hay nhầm lẫn giữ hai loại rau gia vị này, cần phải tỉnh táo để phân biệt được lá é như thân màu trắng/xanh, có lông.
Xưa lá é được coi là một loại rau gia vị thơm ngon, dùng để tiến vua nên mới gọi là cây “cây tiến thực”. Ngày nay loại rau này trở thành đặc sản được chị em nội trợ săn lùng về chế biến thành món ăn hảo hạng như lẩu lá é.
 |
| Cây lá é rất dễ trồng, không cần chăm sóc cầu kỳ vẫn cho thu hoạch quanh năm |
Lá é thơm ngon, mùi vị cay cay nhưng không dễ mua. Ở Hà Nội, rất hiếm khi lá é được bày bán ở ngoài chợ. Do đó chị em nội trợ muốn mua về ăn phải đến các cửa hàng nông sản sạch hoặc mua online trên các sàn thương mại điện tử với 50.000 – 70.000 đồng/kg.
 |
Nhắc tới lá é là nhắc tói lẩu gà lá é vì đây là món ăn gắn liền với lá é, được mọi người chế biến nhiều nhất. Món ăn gợi nhớ đến hương vị dân giã, mang đầy đủ hương vị quê hương cho gia đình. Gà vùng đồi với độ dai, săn chắc cùng lá é trắng mọc trên đất cát nóng tảo ra hương vị cay nồng đặc trưng.
Thịt gà vừa chín tới vẫn còn mềm, còn chút dư vị của đồi núi quyện với mùi thơm nồng nàn của lá é và cay nhẹ của ớt xanh. Sự kết hợp này đã mang đến cho món ăn sự hấp dẫn, gọi nhớ những tình cảm về miền Trung trù phú sản vật.
 |
Ngoài ra nó còn được người dân miền Trung dùng để làm muối. Theo đó với người trong miền Trung, muối é trắng rất quen thuộc, dùng để chấm gà, cá biển, cá sông.
Không chỉ là rau gia vị, lá é còn là một vị thuốc dân gian chữa được nhiều bệnh. Thân và lá được sử dụng như một thành phần trong các bài thuốc dân gian hoặc chiết xuất tinh dầu.
 |
| Cây é mọc quanh năm, cao khoảng 50cm, hoa màu trắng, thân và lá có màu xanh lục nhạt |
Thân và lá có vị cay, mùi thơm, tính ấm, có tác dụng giải biểu, lợi thấp, khu phong, phát hãn, tán ứ, chỉ thống nên thường được dùng chữa đâu bụng, đầy bụng, khó tiêu, nôn mửa, sốt, cảm lạnh, cúm, nhứa đầu, viêm lợi cúm, nhức đầu, viêm lợi, chảy máu lợi, tưa miệng, đi tiểu nhiều lần, tiểu buốt, viêm bàng quang,….
