| Phát huy hào khí Cố đô, xây dựng Ninh Bình phát triển bền vững Diện mạo mới đẹp đến ngỡ ngàng tại chốn Cố đô Hoa Lư - Ninh Bình Khám phá động Am Tiên, “Tuyệt tình cốc” của cố đô Hoa Lư |
Cố đô Hoa Lư – mảnh đất lịch sử hào hùng từ ngàn năm tại Ninh Bình
 |
| Nét đẹp cổ kính, trang nghiêm của Cố đô Hoa Lư. |
Cách Hà Nội gần 100km, Hoa Lư Ninh Bình không chỉ được biết đến là cố đô với nhiều di tích lịch sử có giá trị mà còn là điểm đến với nhiều thắng cảnh hấp dẫn chờ đón bạn khám phá. Với bề dày lịch sử hơn 1000 năm, Cố đô đã trải qua biết bao thăng trầm, lưu giữ các di tích lịch sử ở nhiều thời đại từ ngàn đời. Đó là những bức tường thành vững chãi, là hai ngôi đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng và vua Lê Đại Hành uy nghiêm, tráng lệ.
Năm 968 khi Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi, Kinh đô Hoa Lư được chọn là kinh đô đầu tiên của nhà nước phong kiến tập quyền và sau này cũng là kinh đô của hai triều đại phong kiến lớn của nước Việt là Nhà Tiền Lê và Nhà Lý. Dù chỉ tồn tại trong 42 năm ngắn ngủi, những nơi đây đã từng diễn ra rất nhiều sự kiện quan trọng gắn liền với vận mệnh và lịch sử dân tộc ta.
Kinh thành Hoa Lư gồm có 2 vòng thành nằm cạnh nhau và một vùng núi kề sát. Ba vòng gọi thành là thành Đông, thành Tây và thành Nam, tạo thành hình số 80 hướng về phía Đông. Trong đó thành Nam nằm ở khu vực căn cứ quân sự hiểm trở, phòng thủ mặt sau nên được đặt tên là Tràng An. Hai vòng còn lại là nơi đặt cung điện nên gọi là Hoa Lư.
Sau sự kiện vua Lý Thái Tổ dời đô về Thăng Long (Hà Nội), nơi đây được gọi với một cái tên khác là Cố Đô Hoa Lư, đóng vai trò là căn cứ quân sự quan trọng của quân và dân Đại Việt dưới triều Lý – Trần – Lê – Mạc – Tây Sơn. Cố Đô Hoa Lư ngày nay không còn nguyên vẹn mà đền thờ Vua Đinh, vua Lê uy nghiêm chỉ được xây dựng theo mô phỏng của kinh đô Hoa Lư xưa. Dù kiến trúc trong quần thể Cố Đô Hoa Lư đều mang một nét rất riêng biệt, nhưng lại chứa đựng chung những dấu tích của thời gian. Tất cả làm nên một vẻ đẹp cổ kính, hào hùng của dân tộc.
Hiện nay, Cố đô Hoa Lư là một quần thể kiến trúc đặc sắc được UNESCO công nhận là một trong 4 vùng lõi thuộc quần thể di sản Thế giới Tràng An. Bên cạnh đó nơi đây còn được nhà nước xếp hạng là quần thể kiến trúc, di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt quan trọng, cần được hết sức gìn giữ.
Thời điểm để chiêm ngưỡng nét đẹp của Kinh đô Hoa Lư
 |
| Du khách có thể ghé thăm Cố Đô Hoa Lư vào bất cứ mùa nào trong năm tuy nhiên mùa xuân có lẽ là thời điểm lý tưởng nhất. |
Du khách có thể ghé thăm Cố Đô Hoa Lư vào bất cứ mùa nào trong năm tuy nhiên mùa xuân có lẽ là thời điểm lý tưởng nhất. Vì lúc này Cố Đô đang diễn ra rất nhiều lễ hội truyền thống đặc sắc nhằm tưởng niệm các vị vua đã có công xây dựng đất nước điển hình như lễ hội Đền La, lễ hội Đền Thái Vi, lễ hội đền Thánh Nguyễn,… Cụ thể là những thời điểm dưới đây:
Du lịch cố đô Hoa Lư vào dịp đầu xuân: Sau Tết âm lịch, người dân cố đô Hoa Lư Ninh Bình sẽ tổ chức vô vàn các lễ hội truyền thống đặc sắc mà bạn không nên bỏ lỡ, điển hình như lễ hội Báo Bản Nộn Khê, lễ hội Đền La,......
Ngoài ra Ninh Bình vào tháng 5: Thời điểm tháng 3 – 5 là lúc các tỉnh miền Bắc đang vào mùa khô thời tiết đẹp để đi du lịch trước khi bước vào mùa mưa. Du lịch vào thời điểm này là mùa lúa chín ở Ninh Bình, chính vì thế nên đi Cố đô Hoa Lư kết hợp với các địa điểm khác như Hang Múa, Tam Cốc – Bích Động để có thể khám phá vẻ đẹp mê hồ của những cánh đồng lúa đang vào mùa chín vàng hay những đầm sen đầm súng thi nhau đua sắc.
Đối với những bạn trẻ yêu thích sự ồn ào của lễ hội thì bạn hãy đến với Hoa Lư vào tháng 3 là thời điểm diễn ra lễ hội Trường Yên hay gọi là lễ hội Cờ Lau đây là lễ hội truyền thống ở cố đô diễn ra từ ngày 8-10 tháng 3 âm lịch hằng năm.
Phương tiện di chuyển đến Cố Đô Hoa Lư?
Từ Hà Nội đến Ninh Bình
 |
| Xe máy là phương tiện yêu thích của các phượt thủ thích chinh phục mọi cung đường. |
Do vị trí địa lý không quá xa Hà Nội, du khách có thể lựa chọn một trong các phương tiện dưới đây tùy theo điều kiện của mình để chuyến đi được trọn vẹn nhất:
Xe máy cá nhân: Đây có lẽ là phương tiện yêu thích của các phượt thủ thích chinh phục mọi cung đường. Bên cạnh đó phương tiện này cũng rất được ưa chuộng vì sự thuận tiện trong mỗi chuyến du lịch. Để di chuyển bằng xe máy từ Hà Nội về Ninh Bình bạn có thể đi thẳng theo đường quốc lộ 1A với thời gian khoảng 3 giờ đồng hồ.
Tàu hỏa: Một phương tiện khác cho chuyến du lịch Ninh Bình đó là tàu hỏa. Với điểm xuất phát từ Hà Nội bạn có thể mua vé các tuyến SE7 , SE5 , SE9 , SE3 , SE19 với giá vé khoảng 124.000 đồng dành cho ghế cứng nằm điều hòa đến khoảng 219.000 đồng dành cho giường nằm. Lưu ý giá vé có thể thay đổi theo thời gian và tùy vào chương trình ưu đãi của nhà cung cấp.
Xe khách: Với phương tiện là xe khách thì bạn thể mua vé xe tại bến xe Giáp Bát hoặc Mỹ Đình để tới thành phố Ninh Bình với mức giá 80.000VNĐ – 150.000VNĐ.
Xe taxi đường dài hoặc xe limousine: Sẽ phù hợp với các đối tượng là gia đình nhỏ hoặc nhóm bạn ít người muốn thuận tiện di chuyển khi đi du lịch Cố Đô Hoa Lư. Bởi vì xe có cung cấp dịch vụ đưa đón tận nơi tới những điểm tham quan cụ thể với giá vé khoảng 150.000 – 350.000 đồng tùy hãng.
Từ Ninh Bình di chuyển đến Hoa Lư
 |
| Bảng chỉ dẫn từ Tràng An đến cố đô Hoa Lư |
Nếu đã tới được thành phố Ninh Bình, để di chuyển tới Cố Đô Hoa Lư, bạn cần di chuyển theo hướng thành phố rẽ trái rồi đi men theo đường Tràng An. Sau đó bạn đi theo đường chỉ dẫn đến khu du lịch Tràng An Ninh Bình. Đi thêm khoảng 200m là tới Cố Đô Hoa Lư.
Đến Cố đô Hoa Lư nên tham quan những địa điểm nào?
Trải qua hơn 1000 năm lịch sử, Cố Đô dù không còn được giữ lại nguyên vẹn như xưa nhưng sự cổ kính và những dấu tích thời gian tại nơi đây vẫn có một sức hút đặc biệt với du khách gần xa. Dưới đây là một số điểm du lịch nổi tiếng tại Hoa Lư mà du khách không thể bỏ qua.
Đền vua Đinh Tiên Hoàng
 |
| Toàn cảnh đền vua Đinh Tiên Hoàng nhìn từ trên cao. |
Sau khi dẹp loạn 12 sứ quân, Đinh Bộ Lĩnh ( Đinh Tiên Hoàng) lên ngôi hoàng đế đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đóng đô tại Hoa Lư. Ông cũng là vị hoàng đế đầu tiên của nước ta sau thời kì Bắc Thuộc.
Ngày nay, đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng là một trong những di tích quan trọng thuộc vùng bảo vệ của quần thể di sản Cố Đô. Đền được đặt tại xã Trường Yên, Hoa Lư, Ninh Bình thuộc trung tâm thành Đông của kinh đô Hoa Lư xưa. Đây là nơi duy nhất của Việt Nam thờ đồng thời vua Đinh Tiên Hoàng cùng cha mẹ và các con trai của ông.
Đền sở hữu lối kiến trúc cổ kính với những bức tượng tinh xảo tạc bằng đá xanh, cùng khuôn viên rộng lớn, mặt tiền hướng dãy núi Mã Yên hùng vĩ, phía trên là lăng mộ vua Đinh Tiên Hoàng. Nếu là một người yêu lịch sử, thích khám phá trải nghiệm thì đây chắc chắn là một trong những địa điểm du lịch mà bạn không thể bỏ qua khi ghé thăm Cố Đô.
Đền vua Lê Đại Hành
 |
Đền thờ vua Lê Đại Hành sẽ là điểm đến tiếp theo mà bạn nên ghé thăm trong chuyến du lịch tại Cố Đô của mình. Lê Hoàn được tôn là một trong 14 vị anh hùng tiêu biểu của dân tộc ta với chiến công đánh thắng quân Tống xâm lược. Sau khi lên ngôi vua ông đổi tên thành Lê Đại Hành sáng lập nhà Tiền Lê, trị vì nước Đại Cồ Việt trong 24 năm.
Đền thờ vua Lê Đại Hành, thái hậu Dương Vân Nga, Lê Long Đĩnh cùng bài vị của công chúa Lê Thị Phất Ngân và tướng Phạm Cự Lượng. Đền thờ vua Lê nằm cách đền thờ vua Đinh khoảng 300m, mặt trước đối diện với quảng trường trung tâm Hoa Lư, mặt sau là hào nước giữ vai trò như một tuyến phòng thủ cho Cố Đô.
Hoa Lư tứ trấn
 |
| Hoa Lư tứ trấn là nơi thờ cúng các vị thần thành hoàng trấn giữ 3 vòng thành của Cố Đô. |
Hoa Lư tứ trấn là nơi thờ cúng các vị thần thành hoàng trấn giữ 3 vòng thành của Cố Đô và tưởng nhớ các vị anh hùng có công dựng nước và giữ nước. Tứ trấn bao gồm:
Trấn Đông: Thờ Thần Thiên Tôn
Đây là vị thần được vua Đinh tế lễ trước khi đi dẹp loạn 12 sứ quân với mong muốn được thần giúp đỡ. Tương truyền Thần Thiên Tôn là vị thiên thần, nguyên là hoàng tử, do hoàng hậu nằm mộng thấy nuốt mặt trời, mang thai và sinh ra. Khi lớn lên hoàng tử sở hữu sức mạnh dũng mãnh hơn người vang danh khắp thiên hạ.
Sau 42 năm tu luyện tại núi Dũng Dương (Hoa Lư) thì đắc đạo, được Ngọc Hoàng ban cho thanh kiếm Tam thai thất tinh và phong làm Bắc phương Trấn Vũ đại tướng quân với khả năng bay lượn, biến hóa, trừ tà ma quỷ quái.
Thiên Tôn là vùng đất “Tú Thủy Kỳ Sơn”, với địa thế núi sông hòa phối, công thủ vững vàng, do vậy sau khi lên ngôi, vua Đinh Tiên Hoàng đã chọn đóng đô tại Hoa Lư và cho xây cất nhà Tiền Tế và Kính Thiên Đài làm nơi đón tiếp sứ thần nước ngoài.
Trấn Tây: Thần Cao Sơn
Đền thờ Thần Cao Sơn thuộc khu du lịch tâm linh núi chùa Bái Đính. Theo như thần tích, Thần Cao Sơn là người con thứ 17 của vua Lạc Long Quân. Ông là người có công trong việc giúp đỡ dân an cư lập nghiệp, chống lại những thế lực phá hoại, được phong Lạc tướng Vũ Lâm và lập đền thờ từ hướng tây trên núi Đính.
Trong thời gian đi tuần từ vùng Nam Lĩnh đến vùng Thiên Dưỡng, Cao Sơn Đại Vương cũng là người có công tìm ra một loại cây quý mà bột của thân cây có thể dùng làm bánh thay thế bột gạo và ông đã lấy tên mình đặt tên cây là Quang Lang.
Trấn Nam: Thần Quý Minh
Ngày nay là đền Trần hay còn có tên gọi khác là đền Nội Lâm. Truyền thuyết kể lại rằng Đức Thánh Quý Minh Đại Vương là vị thủy thần có công trong việc trấn giữ vùng chiêm trũng ải Sơn Nam, bảo vệ non sông bờ cõi dưới thời vua Hùng thứ 18.
Nhờ có công lớn nên Thần Quý Minh được phong là thượng đẳng thần, nhận sắc phong qua nhiều triều đại và được nhân dân xứ này thờ phụng. Sau này đền chính được vua Đinh Tiên Hoàng cho xây dựng ở thành Nam Cố Đô (Tràng An ngày nay), đến thời vua Trần Thái Tông thì được xây dựng lại và giữ nguyên cho đến nay.
Trấn Bắc: Thần Không Lộ
Đền thờ Không Lộ thiền sư Nguyễn Minh Không hay đền Đức Thánh Nguyễn là một ngôi đền cổ thuộc địa phận xã Gia Thắng và xã Gia Tiến, huyện Gia Viễn. Nơi đây thờ thiền sư Nguyễn Minh Không, ông là một nhà cao tăng tài cao đức trọng của triều Lý, được phong tước hiệu Lý Quốc Sư.
Đền thờ được xây dựng trên ngôi chùa có tên là Viên Quang do chính thiền sư Nguyễn Minh Không lập vào năm 1121. Khi ông mất nhân dân tưởng nhớ đến công lao và đổi tên chùa thành đền thờ Đức Thánh Nguyễn.
Bên cạnh đó,còn ông là người có công lớn trong việc tìm hiểu về kỹ thuật nung, pha chế đồng và phục chế nghề đúc đồng (tinh hoa văn minh của Đông Sơn và Việt Cổ).Tương truyền vị thần Không Lộ có thể đi lại bay lượn trên không, có thể tạo ra hòn núi, hang động, hồ đầm.
Các chùa ở Hoa Lư
 |
| Vẻ đẹp hùng vĩ, kiến trúc hoành tráng của chùa Bái Đính. |
Cố Đô Hoa Lư không chỉ là một địa điểm du lịch Ninh Bình rất được yêu thích đây còn là nơi được nhà nước xếp hạng là quần thể kiến trúc, di tích lịch sử quốc gia đặc biệt quan trọng, cần được giữ gìn. Do vậy vùng đất này chứa đựng rất nhiều giá trị lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng với nhiều ngôi chùa cổ nổi tiếng.
Chùa Nhất Trụ hay chùa Một cột, đây là ngôi chùa được mệnh danh là thạch kinh cổ nhất Việt Nam. Chùa được xây dưới thời vua Lê Đại Hành, dù đã trải qua rất nhiều biến cố thăng trầm của lịch sử, tuy nhiên cho đến ngày nay nó vẫn lưu giữ được những giá trị nghệ thuật, văn hóa và lịch sử lớn lao, nổi bật nhất là Cột kinh phật được làm bằng đá trước sân chùa.
Chùa Bái Đính: Là di tích nằm ở phía Bắc của khu quần thể danh thắng Tràng An. Ngôi chùa hơn 1000 năm tuổi được xác lập với nhiều kỷ lục nhất Việt Nam và đây cũng là điểm du lịch tâm linh rất được yêu thích tại Ninh Bình. Ngoài ra còn một số ngôi chùa cổ khác như: chùa Bàn Long, chùa Kim Ngân, chùa động Am Tiên hay chùa Bà Ngô,…..
Các hội truyền thống ở Cố Đô Hoa Lư
Vào mùa xuân hằng năm từ 8/3 – 10/3, Cố Đô Hoa Lư diễn ra rất nhiều lễ hội truyền thống nhằm tôn vinh và tưởng nhớ công lao của các vị vua và anh hùng dân tộc. Một số lễ hội truyền thống thu hút đông đảo du khách thập phương có thể kể đến như: Lễ Hội Đền Thái Vi, Lễ Hội Đức Thánh Quý Minh Đại Vương, Lễ hội Trường Yên, Lễ hội Hoa Lư, Lễ Hội Tràng An,….
Một số lưu ý khi du lịch Cố Đô Hoa Lư
 |
| Cần tuân thủ theo những quy định của ban quản lý khu di tích để tránh những tình huống xấu xảy ra. |
Để chuyến du lịch Hoa Lư của mình thật trọn vẹn và an toàn bạn cần lưu ý một số điều sau: Hoa Lư Ninh Bình là địa điểm du lịch tâm linh, vì thế khi đến đây bạn cần phải ăn mặc lịch sự, kín đáo. Đến thăm đền vua Đinh, vua Lê các bạn cần phải nhẹ nhàng trật tự để giữ gìn sự tôn nghiêm cũng như thắp hương để tỏ lòng thành kính với các vị vua đã có công với nước.
Bạn cần xem trước dự báo thời tiết trước chuyến đi và nên mang theo một số vật dụng cần thiết như ô, mũ, kem chống nắng, đồ ăn nhẹ, nước uống,…
Cần tuân thủ theo những quy định của ban quản lý khu di tích để tránh những tình huống xấu xảy ra. Ngoài ra, phải vứt rác đúng nơi quy định, không được xả rác bừa bãi.
Cần phải tuân thủ theo sự hướng dẫn của ban quản lý di tích hoặc hướng dẫn viên nếu đi theo đoàn. Nếu là du lịch Cố Đô Hoa Lư tự túc, bạn cần chuẩn bị trước bản đồ khu du lịch Ninh Bình để tránh mất quá nhiều thời gian tìm kiếm và thuận tiện hơn trong việc di chuyển.
Các bạn có thể trực tiếp trò chuyện với các cụ trong ban quản lý di tích đền để tìm hiểu sâu hơn về lịch sử, giá trị văn hóa, kiến trúc… của khu di tích.
Nếu muốn được tận mắt ngắm nghía, chiêm ngưỡng những công trình vô cùng có giá trị lịch sử cũng như giá trị kiến trúc thì hãy mau tới với cố đô Hoa Lư Ninh Bình-một công trình mang ý nghĩa lịch sử hết sức lớn láo mà thế hệ cha ông ta đã bỏ công gìn giữ và bảo tồn đến tận bây giờ. Hãy cùng về nơi đây để thăm lại cố đô xưa, sống lại với những giây phút hào hùng của lịch sử dân tộc.
