| Định vị thương hiệu du lịch qua sản phẩm OCOP Định vị thương hiệu sản phẩm thiên nhiên biển Việt Nam: Cơ hội từ UNOC 3 Thương hiệu Việt kể chuyện bằng trải nghiệm xanh |
Đổi mới để giữ bản sắc
 |
| Báo chí tận dụng công nghệ số để đổi mới phương thức truyền tải, đáp ứng nhu cầu tiếp cận thông tin đa dạng của công chúng. |
Trong thời đại mà công nghệ chi phối mọi mặt đời sống, báo chí cũng không thể đứng ngoài làn sóng chuyển đổi số. Các nền tảng truyền thông mới đã khiến hành vi tiếp cận thông tin của công chúng thay đổi chóng mặt. Không ít người quay lưng với các sản phẩm báo chí truyền thống để chuyển sang tiếp cận những mẩu tin ngắn, giật gân, dễ lan truyền trên mạng xã hội. Trước áp lực giữ chân độc giả, không ít cơ quan báo chí rơi vào tình trạng chạy theo thị hiếu tầm thường, sản xuất nội dung thiếu chiều sâu, lệch chuẩn định hướng, làm tổn hại đến uy tín báo chí chính thống.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cho rằng báo chí không được phép đánh đổi các giá trị cốt lõi để đổi lấy lượt xem hay tương tác. Tuy nhiên, ông cũng khẳng định rằng báo chí cần thích ứng với sự thay đổi hành vi người dùng trong thời đại công nghệ, đòi hỏi phải đổi mới phương thức truyền tải để tiếp cận công chúng hiệu quả hơn. Giải pháp đặt ra không phải là từ bỏ bản sắc, mà là tìm cách làm mới nó bằng ngôn ngữ hiện đại, công cụ số và cách tiếp cận đa nền tảng.
Chuyển đổi số vì thế không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là đòn bẩy để báo chí phát triển. Giáo sư, Tiến sĩ Tạ Ngọc Tấn nhận định: “Chuyển đổi số không chỉ là xu thế mà còn là yếu tố quyết định sự tồn tại của báo chí trong thời đại mới”. Từ công nghệ trí tuệ nhân tạo đến dữ liệu lớn, các công cụ số giúp cá nhân hóa nội dung, phân tích nhu cầu độc giả để sản xuất thông tin phù hợp hơn. Nhiều cơ quan báo chí lớn như Nhân Dân, Thông tấn xã Việt Nam, VietNamNet hay Tuổi Trẻ đã chủ động ứng dụng dữ liệu để tối ưu hóa nội dung, qua đó mở rộng tập người đọc, đặc biệt là thế hệ Gen Z.
Việc sắp xếp lại tổ chức các cơ quan báo chí theo tinh thần Nghị quyết 18-NQ/TW đang đặt ra những thách thức không nhỏ về tái định vị thương hiệu, nhất là với báo đài địa phương. Nhiều cơ quan phải thay đổi bộ máy tổ chức, chuyển đổi mô hình vận hành và làm mới toàn bộ phương thức sản xuất nội dung. Nếu không có chiến lược hợp lý, thương hiệu mới sau hợp nhất có thể đánh mất cả giá trị cũ lẫn bản sắc vốn có.
Định vị thương hiệu sau hợp nhất
 |
| Các đơn vị báo chí xây dựng chiến lược nội dung thống nhất nhằm tái định vị thương hiệu và giữ gìn bản sắc sau sáp nhập. |
Trong bối cảnh này, bài toán xây dựng tổ hợp truyền thông chủ lực, đa phương tiện, đa nền tảng được coi là hướng đi hiệu quả. Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) đã bắt nhịp xu thế mới khi đề xuất mô hình tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực và tổ hợp báo chí địa phương. Theo Tiến sĩ Lê Hải, Ủy viên Ban Biên tập Tạp chí Cộng sản điện tử, đây là mô hình tất yếu, giúp tận dụng hiệu quả sức mạnh tổng hợp của các loại hình báo chí, tối ưu nguồn lực và tăng cường khả năng định vị thương hiệu. Ông cho rằng, khi có sự phối hợp đồng bộ giữa các nền tảng truyền thông trong một tổ hợp, cơ quan báo chí sẽ dễ dàng hoạch định chiến lược nội dung theo hướng nhất quán và giàu bản sắc.
Tuy nhiên, không chỉ cần sự đồng thuận về mô hình tổ chức, việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa báo chí sau hợp nhất cũng rất quan trọng. Một điểm nhấn trong Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) là quy định cụ thể về hoạt động báo chí trên không gian mạng, trong đó nghiêm cấm các nền tảng phi chính thống như trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội tự ý sản xuất và phát tán tin tức mang tính chất báo chí. Luật sư Trương Anh Tú, Chủ tịch TAT Law Firm đánh giá quy định này sẽ giúp tạo hành lang pháp lý rõ ràng, bảo vệ uy tín thương hiệu báo chí chính thống. Dẫu vậy, ông nhấn mạnh rằng không nên chỉ trông chờ vào pháp luật, các cơ quan báo chí cần tự nâng cao năng lực thông tin, phát triển nội dung đặc thù và định hình thương hiệu riêng.
Kinh nghiệm từ Đài Tiếng nói Việt Nam – đơn vị phát triển thành công kênh phát thanh tiếng dân tộc – cho thấy, việc sản xuất nội dung chuyên biệt, phục vụ nhóm độc giả cụ thể không chỉ góp phần giữ vững bản sắc mà còn là cách để khẳng định vai trò và trách nhiệm xã hội của báo chí cách mạng. Mới đây, Đài Truyền hình Việt Nam đã được giao nhiệm vụ cung ứng dịch vụ truyền hình đối ngoại, qua đó phát huy vai trò quảng bá hình ảnh đất nước ra thế giới – một bước tiến quan trọng trong xây dựng thương hiệu quốc gia qua truyền thông.
Ở cấp độ tổ chức, văn hóa tòa soạn cũng là yếu tố không thể thiếu trong việc bảo tồn bản sắc. Theo Tiến sĩ Nguyễn Đức Dũng, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, bản sắc báo chí không chỉ là giá trị văn hóa mà còn là tài sản kinh tế giúp mở rộng thị trường. Văn hóa tòa soạn chính là “chất keo” kết dính các đơn vị sau sáp nhập, tạo nên sự thống nhất trong đa dạng. Đó là lý do các cơ quan báo chí cần đầu tư vào đào tạo nhân lực, nuôi dưỡng đạo đức nghề nghiệp, khuyến khích sáng tạo và giữ vững tính nhân văn trong mỗi sản phẩm thông tin.
Báo chí Việt Nam đang đứng trước thời cơ lớn để khẳng định vai trò và vị thế trong dòng chảy thời đại. Phát huy bản sắc, định vị thương hiệu không chỉ là yêu cầu cấp thiết trước những thay đổi về cơ chế vận hành mà còn là nền tảng để báo chí tồn tại, phát triển bền vững. Với chiến lược đúng đắn, ứng dụng hiệu quả công nghệ và giữ vững những giá trị cốt lõi, báo chí cách mạng hoàn toàn có thể vượt qua thách thức và vươn lên mạnh mẽ trong thời đại số.
