| Triển lãm ảnh “Hà Nội - Tiếp nối truyền thống Uống nước nhớ nguồn” Lễ hội Miếu Tiên Công gắn liền với đạo lý “Uống nước nhớ nguồn" Lễ hội đền Xã Tắc năm 2023 thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” |
"Bảo tàng" văn hóa của người Tày Thái Nguyên
 |
| Khi đến làng Thái Hải, nghi thức đầu tiên phải rẻ vào giếng, chung quanh có xếp đá cuội, nước trong vắt để rửa mặt, rửa tay cho sạch sẽ mát mẻ trước khi vào làng. |
Bản làng Thái Hải, hay còn gọi là "Khu bảo tồn Làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải", ở xóm Mỹ Hào, xã Thịnh Đức (Thái Nguyên). Với sự mộc mạc, đậm chất văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Tày, bản làng Thái Hải đã tạo nên sức hấp dẫn diệu kỳ, thu hút đông đảo du khách tìm về.
Từ năm 2014 đến nay, làng Thái Hải trở thành một điểm đến hấp dẫn của du lịch Thái Nguyên, đón tiếp du khách hơn 40 quốc gia trên thế giới về đây tham quan, trải nghiệm. Năm 2022, làng Thái Hải vinh dự được Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO) trao tặng danh hiệu "Làng du lịch tốt nhất thế giới". Cuối năm 2003, một bản làng với sứ mệnh bảo tồn, phát huy giá trị những nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Tày Thái Nguyên dần thành hình.
 |
| Hướng dẫn viên Khu bảo tồn làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải gõ mõ thông báo khi có du khách vào nội khu tham quan. |
Vượt qua muôn vàn thách thức, khó khăn bằng nghị lực và lòng quyết tâm, tinh thần đoàn kết hướng về nguồn cội, hơn 150 nhân khẩu tại làng Thái Hải đã biến khu đồi hoang ở xóm Mỹ Hào trở thành một ngôi làng trù phú, với những mảng xanh thiên nhiên đầy sức sống bao phủ 30 nếp nhà sàn cổ theo kiến trúc xuyên toang, tứ trụ của triết lý âm dương ngũ hành.
Dưới mái nhà lợp lá cọ, các cư dân ngày ngày miệt mài vun đắp yêu thương và bảo vệ văn hóa Tày truyền thống qua sinh hoạt gia đình. Đủ tuổi mẫu giáo, trẻ em được ông bà, cha mẹ dạy giao tiếp bằng tiếng Tày. Lên 6 tuổi, các em được học hát then, đàn tính, chơi ném còn. Bên cạnh đó, trang phục truyền thống, các loại dược liệu và ẩm thực Tày cũng được các hộ dân trong bản chú trọng.
 |
| Từ một bản làng nghèo nơi hoang vắng, làng Thái Hải giờ đây đã sung túc hơn, đời sống của người dân được cải thiện nhờ vào triết lý sống "tất cả người làng đều là người nhà, ăn chung nồi cơm, xài chung túi tiền". |
Đặc biệt, cư dân làng Thái Hải vô cùng quan tâm đến việc giữ gìn nét đẹp văn hóa tâm linh tín ngưỡng. Dù cuộc sống hiện đại có nhiều thay đổi, người Tày vẫn bảo lưu những nét đẹp văn hóa này như một phần không thể thiếu trong bản sắc dân tộc.
Những nghi lễ như cúng tổ tiên, xuống đồng, mừng cơm mới... vẫn được trao truyền qua nhiều thế hệ. Điều này không chỉ thể hiện sự thành kính với ơn trên mà còn là cách để người Tày kết nối cộng đồng, giáo dục truyền thống và hun đúc tinh thần đoàn kết cho lớp trẻ mai sau.
"Bài ca" về sự sum họp và tri ân
 |
| Đời sống tín ngưỡng tâm linh có vị trí quan trọng trong văn hóa truyền thống của người Tày nói chung và cộng đồng dân làng Thái Hải nói riêng. |
Lễ Ớn buổi đỉn hay còn gọi lễ biết ơn trời đất. Vốn là những cư dân chân chất, mộc mạc của núi rừng Việt Bắc, từ bao đời nay, đồng bào Tày đã khắc ghi trong tâm thức đạo lý "uống nước nhớ nguồn" nhân văn của nước Việt.
Cuộc sống gắn bó mật thiết với thiên nhiên, với đất trời, sông núi, nên trong tiềm thức của đồng bào Tày luôn hiện hữu một niềm tin mãnh liệt vào các bậc thần linh, tổ tiên và những thế lực siêu nhiên. Họ tin rằng, chính những đấng thiêng liêng ấy đã phù hộ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no.
Để bày tỏ lòng biết ơn, vào dịp này, người dân làng Thái Hải tất bật chuẩn bị các lễ vật như bánh kẹo, hoa quả, rượu, bánh gai, bánh rợm cùng heo quay, gà trống thiến để dâng cúng tổ tiên và thần linh.
 |
| Bà Nguyễn Thị Thanh Hải - Trưởng làng Thái Hải. |
Mặc dù nguồn gốc ra đời của lễ hội vẫn là một điều bí ẩn, thế nhưng, dù sống ở bất cứ nơi nào trên dải đất hình chữ S, người Tày vẫn không thể nào quên tục lệ này. Tuy cách làm có thể khác nhau tùy vào hoàn cảnh sống, nhưng tấm lòng hiếu kính với tổ tiên, với thần linh, với bậc sinh thành và cộng đồng đều hàm chứa những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp.
Lễ biết ơn thường được thực hiện vào dịp cuối năm. Trong lễ hội, du khách không chỉ được thưởng thức những món ăn đặc trưng, hòa mình vào những điệu múa uyển chuyển, những làn điệu hát then say đắm lòng người mà còn được tìm hiểu về phong tục tập quán độc đáo của người Tày.
 |
| Một vài hình ảnh trong nghi thức Lễ Pây tái truyền thống của người Tày. |
Lễ hội không chỉ là dịp để quảng bá văn hóa mà còn là cách để người dân làng Thái Hải bày tỏ lòng hiếu khách và sự biết ơn của mình đối với những vị khách phương xa đã dành thời gian ghé thăm. Thông qua việc tổ chức lễ hội, người Tày ở Thái Hải mong muốn du khách hiểu hơn về bản sắc văn hóa của dân tộc mình, đồng thời góp phần gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống quý báu của cha ông.
Lễ hội không chỉ là dịp để quảng bá văn hóa mà còn là cách để người dân làng Thái Hải bày tỏ lòng hiếu khách và sự biết ơn của mình đối với những vị khách phương xa đã dành thời gian ghé thăm. Thông qua việc tổ chức lễ hội, người Tày ở Thái Hải mong muốn du khách hiểu hơn về bản sắc văn hóa của dân tộc mình, đồng thời góp phần gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống quý báu của cha ông.
