| Thị trường châu Phi: Cơ hội mở cho nông sản Việt Thuế đối ứng từ Mỹ: Nông sản Việt trước sức ép cạnh tranh ngày càng lớn Gõ cửa thị trường Halal: Nông sản Việt đã sẵn sàng? |
 |
| Quý I/2025, Nhật trở thành thị trường xuất khẩu trái cây lớn thứ tư của Việt Nam, tăng 22,8% so với cùng kỳ 2024. |
Thị trường Nhật Bản nhiều cơ hội nhưng đòi hỏi khắt khe
Năm 2024, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản Việt Nam sang Nhật Bản đạt hơn 4 tỷ USD, tăng trưởng trung bình trên 6%/năm suốt một thập kỷ. Các mặt hàng chủ lực gồm hải sản, cà phê rang xay và hòa tan, gạo thơm đóng gói, trái cây tươi và chế biến. Gạo là điểm sáng khi sản lượng nhập khẩu từ Việt Nam năm 2024 tăng gần gấp mười lần so với 2023, và chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025 đã vượt tổng lượng cả năm trước.
Ngoài gạo, hạt điều, thanh long, dừa, vải tươi và trái cây sấy ngày càng hiện diện nhiều tại các hệ thống bán lẻ lớn như AEON, Don Quijote, Ito Yokado. Riêng vụ vải 2025, khoảng 200 tấn quả tươi đã được xuất sang Nhật, phân phối qua siêu thị và nền tảng trực tuyến như Amazon. Quý I/2025, Nhật trở thành thị trường xuất khẩu trái cây lớn thứ tư của Việt Nam, tăng 22,8% so với cùng kỳ 2024.
Sự tăng trưởng này được hỗ trợ bởi nhu cầu cao đối với thực phẩm an toàn, hữu cơ – thế mạnh của Việt Nam. Cộng đồng hơn 634.000 người Việt tại Nhật, chiếm 17,7% người Việt ở nước ngoài, cũng tạo thị trường ngách quan trọng cho nông sản quê hương.
Tuy nhiên, Nhật Bản nổi tiếng khó tính với tiêu chuẩn chất lượng, an toàn và truy xuất nguồn gốc nghiêm ngặt. Doanh nghiệp muốn bứt phá phải đầu tư vào công nghệ sản xuất, bao bì, chế biến sâu và xây dựng mối quan hệ bền vững với đối tác bản địa.
Nâng chất lượng và chế biến sâu để giữ thị phần
Một số doanh nghiệp Việt đã thành công khi kết hợp chất lượng với chứng nhận quốc tế. Tháng 6/2025, Công ty Cổ phần Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An xuất khẩu 500 tấn gạo phát thải thấp sang Nhật, dự kiến tháng 10 sẽ tiếp tục đưa 2.500 tấn gạo ST25 và Japonica. Sản phẩm đạt chứng nhận ISO, HACCP, Global GAP và hữu cơ Nhật Bản (JAS), giúp gia tăng giá trị và niềm tin người tiêu dùng.
Ngoài gạo, chè, cà phê, thủy sản Việt cũng được nhập khẩu mạnh hơn. Dự báo quý III/2025, nhu cầu thủy sản của Nhật sẽ tăng, tạo cơ hội lớn cho Việt Nam. Theo Tham tán Thương mại Tạ Đức Minh, doanh nghiệp không nên cạnh tranh bằng giá thấp, mà cần nâng giá trị sản phẩm gấp 2–3 lần thông qua chế biến sâu. Bao bì thân thiện môi trường có thể thu hút tới 60% người tiêu dùng Nhật, đồng thời minh bạch nguồn gốc giúp tăng giá bán 10–15%.
Thị trường chuối là minh chứng rõ rệt: năm 2024, Nhật nhập 33.000 tấn chuối Việt, tăng gần 14 lần so với 2019, thị phần tăng từ 0,2% lên 3,2%. Việt Nam hiện là nguồn cung lớn thứ ba, chỉ sau Philippines và Ecuador. Giá chuối Việt thấp hơn 10% so với Philippines, cộng thêm lợi thế thuế CPTPP sẽ giảm về 0% vào năm 2028, mở rộng cơ hội cạnh tranh.
Để tối đa hóa giá trị, doanh nghiệp cần chuyển hướng từ xuất khẩu tươi sang chế biến như sấy khô, ép lạnh, đóng gói tiện lợi. Bao bì nên tinh tế, tối giản nhưng đủ thông tin, phù hợp thị hiếu Nhật. Đồng thời, tham gia hội chợ, triển lãm quốc tế tại Nhật giúp quảng bá trực tiếp, tiếp cận đối tác và hiểu rõ nhu cầu thị trường.
Bên cạnh đó, cần đầu tư đội ngũ am hiểu văn hóa, ngôn ngữ Nhật, ứng dụng công nghệ số trong quản trị và sản xuất để tối ưu chi phí, nâng chất lượng và đáp ứng tiêu chuẩn truy xuất nguồn gốc. Khi duy trì tốc độ tăng trưởng và chiến lược bài bản, nông sản Việt không chỉ mở rộng thị phần mà còn xây dựng thương hiệu vững chắc tại Nhật, tạo nền tảng cho phát triển bền vững trong thời kỳ hội nhập sâu rộng.
