Ngành rau quả trên hành trình chinh phục mục tiêu 8 tỷ USD

Xuất khẩu rau quả giảm ngay tháng đầu năm.

Xuất khẩu rau quả giảm ngay tháng đầu năm

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho hay, Hiệp hội tổng hợp số liệu từ Tổng cục Hải quan và đưa ra dự báo, ngay trong tháng đầu năm 2025, xuất khẩu rau quả đạt sơ bộ 416,528 triệu USD, giảm 11,3% với tháng trước (tháng 12/2024 đạt 529,056 triệu USD) và giảm 5,2% so với cùng kỳ năm 2024 (tháng 1/2024 đạt 490,218 triệu USD).

Hiện sầu riêng chiếm gần 50% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam. Sản lượng sầu riêng nước ta đã tăng lên trên 1 triệu tấn.

Tuy vậy, cần lưu ý, đây vừa là cơ hội, vừa là thách thức nếu không đảm bảo về chất lượng. Cụ thể, theo Bộ NN&PTNT, thời gian qua đã xuất hiện tình trạng làm giả mã số vùng trồng, giả ủy quyền sử dụng mã số vùng trồng, giả giấy kiểm dịch thực vật, giả giấy kiểm nghiệm chất lượng trái cây, trong đó có sầu riêng để xuất khẩu.

Không chỉ Trung Quốc tăng cường kiểm tra và có những cảnh báo, từ ngày 8/1, EU cũng nâng tần suất kiểm tra mặt hàng sầu riêng Việt Nam từ 10% lên 20%. Điều này cũng có nghĩa là cả ngành hàng phải chuẩn chỉnh các khâu, để có thể xuất khẩu bền vững và mang về "tỉ đô" trong thời gian tới.

Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) dẫn số liệu của Tổng cục Hải quan cho biết, năm 2024, xuất khẩu hàng rau quả Việt Nam ghi nhận mức cao kỷ lục với kim ngạch đạt xấp xỉ 7,15 tỷ USD, tăng 27,6% so với năm 2023. Tính riêng tháng 12/2024, xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt trên 529 triệu USD, tăng 15,5% so với tháng 11/2024 và tăng 29,8% so với tháng 12/2023.

Năm 2024 vừa qua, ngành hàng rau quả Việt Nam đã khai thác tốt hầu hết các thị trường xuất khẩu truyền thống và tiềm năng, ngoại trừ thị trường Hà Lan. Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang các thị trường chủ lực đều ghi nhận mức tăng trưởng cao trong năm 2024 so với năm 2023.

Còn đó những trở ngại

Những biến động thị trường nhập khẩu cùng với xu hướng tiêu dùng tập trung nhiều vào phân khúc hàng chế biến và sản phẩm hữu cơ đang là những trở ngại không nhỏ cho ngành hàng rau quả.

Năm 2025, Việt Nam đặt mục tiêu xuất khẩu rau quả đạt kim ngạch 8 tỷ USD, tăng gần 900 triệu USD so với con số kỷ lục 7,12 tỷ USD năm 2024. Tuy nhiên, những biến động thị trường nhập khẩu cùng với xu hướng tiêu dùng tập trung nhiều vào phân khúc hàng chế biến và sản phẩm hữu cơ đang là những trở ngại không nhỏ cho ngành hàng này trên hành trình chinh phục mục tiêu đề ra.

Hiện ngành hàng rau quả Việt Nam giữ thị phần lớn thứ 2 tại Trung Quốc, thị phần tại các thị trường xuất khẩu truyền thống như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, EU, Australia... ngày càng được mở rộng. Đây được cho là cơ sở để ngành hàng rau quả Việt Nam đạt mục tiêu xuất khẩu 8 tỷ USD trong năm 2025.

Tuy nhiên, cạnh tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc; xung đột địa chính trị ở một số quốc gia là những thách thức lớn đối với xuất khẩu rau quả trong năm 2025. Bên cạnh đó, thách thức đối với ngành hàng rau quả nước ta là chuỗi cung ứng còn nhiều hạn chế như: sản phẩm dễ bị nhiễm hóa chất, vi phạm dư lượng thuốc bảo vệ thực vật do quy mô sản xuất nhiều nơi còn nhỏ lẻ, phân tán, dẫn đến chất lượng không đồng đều; hoặc thiếu các thông tin về thị trường nên khó khăn trong việc áp dụng thực hiện những tiêu chuẩn quy định của các nước nhập khẩu.

Để ngành hàng rau quả xuất khẩu ổn định và tăng trưởng bền vững, Cục Xuất nhập khẩu khuyến nghị, cần có sự liên kết chặt chẽ giữa nông dân, tổ hợp tác, hợp tác xã và doanh nghiệp. Hợp tác sẽ giúp nâng cao giá trị nông sản và khẳng định thương hiệu Việt Nam trên bản đồ xuất khẩu toàn cầu.

Hiện sầu riêng chiếm gần 50% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam. Ông Đặng Phúc Nguyên nhận định, nếu những khó khăn về thị trường xuất khẩu không sớm được giải quyết, khả năng mục tiêu 8 tỷ USD xuất khẩu đặt ra cho năm nay khó có thể đạt được.

Bên cạnh đó, người tiêu dùng trên hầu khắp các thị trường nhập khẩu rau quả hiện nay đều ngày càng quan tâm đến lợi ích sức khỏe từ rau quả hữu cơ và chế biến sâu nên quy mô thị trường cho dòng hàng này gia tăng mạnh mẽ.

Ðối với thị trường rau quả hữu cơ, dự kiến sẽ tăng lên 11,92 tỷ USD vào năm 2029, với tốc độ tăng trưởng kép hằng năm (CAGR) là 5,9% (giai đoạn 2025-2029). Nguyên nhân là do các hoạt động nông nghiệp bền vững được mở rộng với sự đổi mới trong ứng dụng khoa học-công nghệ vào sản xuất; tính minh bạch của chuỗi cung ứng và sự đa dạng các sản phẩm hữu cơ.

Theo khảo sát ngành công nghiệp hữu cơ do Hiệp hội Thương mại hữu cơ tại Mỹ công bố, doanh số bán thực phẩm hữu cơ tại Mỹ vào năm 2022 tăng 4,3% so với năm 2021 nhờ tác động có lợi cho sức khỏe của người sản xuất và người tiêu dùng. Còn theo Văn phòng Thống kê quốc gia Anh, năm 2022, số lượng nhà hàng và cơ sở dịch vụ sử dụng thực phẩm hữu cơ tăng đã thúc đẩy thị trường canh tác rau củ hữu cơ.

Với rau quả chế biến, riêng trái cây sấy khô quy mô thị trường toàn cầu ước tính sẽ đạt 16,55 tỷ USD vào năm 2030, tăng trưởng với tốc độ hằng năm là 5,6% trong giai đoạn 2025-2030. Sự ra đời của các sản phẩm sáng tạo cùng với sức mua ngày càng tăng đã thúc đẩy nhu cầu về trái cây sấy khô trên toàn thế giới. Khu vực châu Á-Thái Bình Dương được dự đoán sẽ có tốc độ tăng trưởng kép hằng năm nhanh nhất trong giai đoạn 2025-2030.

Nhu cầu về các sản phẩm này cũng ngày càng tăng ở các quốc gia đông dân như Trung Quốc và Ấn Ðộ. Hiện châu Âu dẫn đầu ngành trái cây sấy khô toàn cầu với thị phần doanh thu là 29,5% trong năm 2024. Người tiêu dùng các quốc gia như Ðức, Anh và Pháp tăng lựa chọn hình thức ăn nhẹ mang đi sẽ tiếp tục có tác động tích cực đến sự tăng trưởng của phân khúc trái cây sấy khô.

Xuất khẩu rau quả tăng trưởng 2 con số

Sầu riêng thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu rau quả tăng mạnh

Xuất khẩu rau quả 9 tháng bằng cả năm 2023