Giọt nước tràn ly và thực trạng đáng báo động
Sáng 30/10, tại diễn đàn Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đã không giấu được sự bức xúc khi đề cập đến tình trạng bạo hành nhân viên y tế ngày càng gia tăng. Vụ việc điều dưỡng Nguyễn Thị Trang (Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An) bị đâm trọng thương khi đang nỗ lực cứu bệnh nhi là hồi chuông báo động về sự manh động và coi thường pháp luật của một bộ phận người dân.
 |
| Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan chia sẻ. Ảnh: Như Ý |
Theo Bộ trưởng, chỉ riêng trong năm 2025, cả nước đã xảy ra 6 vụ hành hung nhân viên y tế. Những vụ việc này không chỉ gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng của y bác sĩ mà còn làm xói mòn niềm tin, gây tâm lý hoang mang, giảm sút tinh thần làm việc của cả đội ngũ ngành y.
Đồng tình với quan điểm này, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn chia sẻ đầy đau xót: "Từng vết thương trên thân thể người thầy thuốc là lời nhắc nhở rằng xã hội này cần phải bảo vệ những người đang cứu người, như đang bảo vệ chính sự tử tế và lương tri của cộng đồng".
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bạo hành nhân viên y tế là vấn đề toàn cầu, với khoảng 8-38% nhân viên y tế từng bị hành hung thể chất trong sự nghiệp. Tuy nhiên, Thứ trưởng Thuấn nhận định, tại Việt Nam, vấn đề này trở nên nghiêm trọng hơn khi chế tài pháp lý còn thiếu sức răn đe, nhiều bệnh viện thiếu hệ thống an ninh chuyên nghiệp và quy trình phản ứng nhanh.
Khoảng trống pháp lý và kiến nghị "then chốt"
Điểm nghẽn lớn nhất hiện nay nằm ở khung pháp lý. Bộ trưởng Đào Hồng Lan chỉ rõ, hầu hết các vụ việc bạo hành nhân viên y tế mới chỉ bị xử lý ở mức "gây rối trật tự công cộng" (Điều 318, Bộ luật Hình sự) với mức phạt hành chính, chưa đủ sức răn đe.
Để giải quyết tận gốc vấn đề, lãnh đạo Bộ Y tế đồng loạt kiến nghị cần áp dụng tội "chống người thi hành công vụ" (Điều 330, Bộ luật Hình sự) đối với hành vi tấn công nhân viên y tế khi họ đang thực hiện nhiệm vụ.
Lý giải sâu hơn về kiến nghị này, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn phân tích: "Nhiều ngành nghề đã được luật pháp bảo vệ bằng cơ chế 'thi hành công vụ', nhưng người thầy thuốc, người đang cứu người trong thời điểm sinh tử, lại chưa được công nhận đầy đủ. Đây là một khoảng trống cần được lấp đầy".
Theo ông, dù nhân viên y tế không phải là cán bộ công quyền ("nhân thân công vụ"), nhưng khi họ đang cấp cứu, họ đang thực hiện một "hành vi công vụ" – nghĩa vụ bảo vệ sự sống cho cộng đồng. Do đó, mọi hành vi cản trở, hành hung họ phải được xem là hành vi chống người thi hành công vụ.
 |
| Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn thăm điều dưỡng bị truy sát. |
"Một vụ va chạm giao thông nhẹ có thể bị khởi tố, trong khi vụ bác sĩ đang cấp cứu bị hành hung chỉ bị xử phạt hành chính. Điều đó khiến người trong nghề cảm thấy bất công", ông Thuấn nhấn mạnh sự bất tương xứng trong xử lý pháp luật hiện nay.
Giải pháp toàn diện: Không chỉ là thay đổi một điều luật
Để bảo vệ lực lượng y tế một cách chiến lược và bền vững, Bộ Y tế đang triển khai đồng bộ ba nhóm giải pháp lớn:
Về an ninh bệnh viện: Tăng cường phối hợp với Bộ Công an và chính quyền địa phương để xây dựng quy chế bảo vệ an ninh trật tự. Đồng thời, trang bị đầy đủ hệ thống camera giám sát, nút báo động khẩn cấp, kiểm soát ra vào và huấn luyện các đội phản ứng nhanh tại cơ sở y tế.
Về pháp lý: Quyết liệt làm việc với các cơ quan tư pháp để sửa đổi pháp luật theo hướng coi hành vi tấn công nhân viên y tế đang làm nhiệm vụ là tội chống người thi hành công vụ, đủ căn cứ khởi tố hình sự với khung hình phạt nghiêm khắc.
Về tâm lý và truyền thông: Triển khai các chương trình hỗ trợ tinh thần, phục hồi sau sang chấn cho nhân viên y tế, đặc biệt tại các khoa có nguy cơ cao như cấp cứu, hồi sức, sản, nhi. Cùng với đó, đẩy mạnh truyền thông để xã hội thấu hiểu và chia sẻ về đặc thù của nghề y.
Bảo vệ nhân viên y tế là trách nhiệm của toàn xã hội
Lãnh đạo Bộ Y tế khẳng định, ngành y không thể đơn độc trong cuộc chiến này. "Khi người thầy thuốc bị đe dọa, người bệnh cũng mất đi sự an toàn. Bảo vệ nhân viên y tế là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị", Thứ trưởng Thuấn nêu rõ.
Bộ Y tế đề nghị đưa tiêu chí "an toàn cho cán bộ y tế" vào hệ thống đánh giá thi đua của các tỉnh, xem đây là một chỉ số bắt buộc. Đồng thời, các cơ quan tư pháp cần xử lý nghiêm minh, các cơ quan truyền thông có trách nhiệm xây dựng văn hóa tôn trọng người thầy thuốc.
Ngoài ra, Bộ Y tế cũng kiến nghị Nhà nước xem xét cơ chế công nhận danh hiệu liệt sĩ, thương binh cho những nhân viên y tế hy sinh hoặc bị thương nặng trong khi làm nhiệm vụ. Đây không chỉ là sự ghi nhận xứng đáng mà còn là thông điệp mạnh mẽ rằng xã hội sẽ không bao giờ để người thầy thuốc đơn độc trên tuyến đầu.
