"Cạp đất mà ăn" ngỡ đùa nhưng có thật, còn là đặc sản Vĩnh Phúc

Ở Việt Nam, có một đặc sản độc đáo được làm từ nguyên liệu khó tin, từ tự nhiên chính là đất. Nghe khó tin nhưng đây là món ăn gắn liền với cuộc sống dân dã, mộc mạc của những người dân Lập Thạch, Vĩnh Phúc.
Súp lươn Nghệ An - Đặc sản Việt Nam chinh phục thế giới Đặc sản “vạn người mê” của Sapa vào top bánh ngon nhất châu Á Bánh khọt Vũng Tàu - Đặc sản miền biển chinh phục trái tim thực khách

Kỳ lạ món ăn từ đất ở Vĩnh Phúc

"Cạp đất mà ăn" ngỡ đùa nhưng có thật, còn là đặc sản Vĩnh Phúc
Thứ đặc sản này được người thành phố tò mò những năm gần đây.

Ai cũng biết câu "không tiền cạp đất mà ăn" vốn là để nói về tầm quan trọng của tiền (hay vật chất) trong cuộc sống. "Cạp đất mà ăn" ở đây thực chất là chỉ việc không có gì ăn cả. Ấy thế nhưng, ở một nơi của Việt Nam đã chứng minh rằng chúng ta hoàn toàn có thể "cạp đất mà ăn" bởi ở đó có một loại đất thật sự có thể ăn được!

Đất hun khói còn có tên gọi khác là đất hun, ngói hun, đất ngói, là đặc sản độc nhất vô nhị tại một ngôi làng được gọi với cái tên kỳ lạ là “làng ăn đất” hay “làng ăn đặc sản” nằm ngay sau thị trấn Lập Thạch, huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc.

Tục ăn đất ở đây đã có từ rất lâu, không ai nhớ rõ. Qua lời kể của những người lớn tuổi nhất trong làng thì từ khi sinh ra, họ đã thấy cha, ông thường ngày vẫn hay cầm miếng đất ngói ăn ngấu nghiến. Khách thập phương nghe đến tên món ăn thì cất công tìm đến để được tận mắt chứng kiến nhưng ít ai người dám ăn thử.

"Cạp đất mà ăn" ngỡ đùa nhưng có thật, còn là đặc sản Vĩnh Phúc
Loại đất lạ có thể ăn được.

Còn theo người dân Lập Thạch, một khi đã ghiền món này thì người ăn không thể quên được vị béo, ngậy của đất, cộng thêm mùi thơm đặc trưng của lá sim tươi hun khói.

Trước đây, chỉ có người dân ở Lập Trạch biết đến đất hun khói, món ăn này gắn với cuộc sống dân dã của người dân ở đây những ngày nghèo khó. Thậm chí, khoảng 20-30 năm trước, đất ăn được bày bán tràn lan ở chợ, như bán rau, bán thịt nên Lập Thạch từng là đầu mối cung cấp đất ăn cho nhiều địa phương trong, ngoài Vĩnh Phúc như: Tam Dương, Vĩnh Tường, Lâm Thao, Phù Ninh (Phú Thọ), xa hơn là ở tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang.

Vài năm trước, đất hun khói được bán với giá khoảng 120.000 đồng/kg nhưng số lượng không có nhiều. Hiện qua mạng xã hội và các phương tiện truyền thông, đất hun khói được biết đến nhiều hơn. Nhiều người vì tò mò nên đặt mua về ăn thử.

"Cạp đất mà ăn" ngỡ đùa nhưng có thật, còn là đặc sản Vĩnh Phúc
Loại đất này khi ăn có mùi của khói, vị bùi và chút mặn.

Dù lớp trẻ hiện nay ở làng không còn ăn đất phổ biến như trước, nhưng vẫn có những người cao niên ở khu phố Thống Nhất xem đất ngói là món ăn khoái khẩu, không thể thiếu trong cuộc sống thường nhật của họ.

Những vị cao niên trong làng chia sẻ, người dân nơi đây ăn đất phần vì thói quen, phần vì suy nghĩ ăn loại đất này tốt cho sức khỏe. Ngoài ra, đất ngói một thời từng được coi là “đầu câu chuyện”, gắn kết người dân trong làng vì mỗi khi gặp gỡ hay đến nhà ai, người dân nơi đây đều mời nhau ăn miếng đất ngói thay cho miếng trầu quen thuộc.

Về nguyên nhân ăn đất, nhiều nhà khoa học cho rằng, người ta ăn đất (ngói) để bổ sung lượng muối khoáng và nguyên tố vi lượng (chất dinh dưỡng vô cơ) mà cơ thể thiếu. Do đó, điều này đặc biệt dễ thấy ở những người đàn bà đang trong kỳ thai nghén. Khoa học thế giới còn nhắc đến một số nguyên nhân khác, chẳng hạn: ăn đất do đói trong những thời kỳ đói kém, ăn đất để tiêu độc, giải độc, trị đau bụng hay nhằm giải tỏa căng thẳng về thần kinh, tâm sinh lý.

Lạ miệng với món đất hun khói

"Cạp đất mà ăn" ngỡ đùa nhưng có thật, còn là đặc sản Vĩnh Phúc
Người dân nướng đất để có được món “bánh ngói” đặc sản.

Được biết, loại đất được sử dụng để làm đất hun khói chính là đất cao lanh, chỉ được tìm thấy ở vùng Lập Trạch. Đây không phải là đất bình thường để trồng trọt mà vô cùng đặc biệt. Đặc điểm của loại đất này là giòn, có màu trắng ngà, chịu được nhiệt độ cao. Thành phần chủ yếu trong loại đất này là kaolinit và một số những khoáng vật khác. Cao lanh được cho là an toàn với con người.

Trước đây, đất ngói có thể tìm thấy trên nhiều ngọn núi, nhưng do việc khai thác diễn ra qua nhiều đời nên giờ số lượng chỉ còn rất ít. Muốn lấy được đất ngói phải đào hố sâu 3-7m, đến khi gặp những vỉa đất màu trắng như cục phấn mới dùng ăn được. Khi đào thấy đất phải dùng búa đục từng mảng một, cho vào rổ đưa cho người trên bờ.

Ngói có hai màu có thể dùng để ăn là màu trắng sữa như bánh khảo và màu xanh như chè lam. Theo kinh nghiệm, người khỏe răng có thể ăn được ngói màu xanh lam, người già chỉ ăn ngói màu trắng sữa. Ngói xanh ăn sẽ ngậy hơn nhưng cứng. Đất được khai thác về còn nhiều tạp đất, sạn nên cần phải gọt, đẽo thật sạch và tách thành từng miếng nhỏ như kẹo lạc.

"Cạp đất mà ăn" ngỡ đùa nhưng có thật, còn là đặc sản Vĩnh Phúc
Đất thường được hun với khói lá sim để có hương vị đặc trưng.

Để ăn được, người dân sẽ chặt thành từng miếng nhỏ, cạo hết bên ngoài và chỉ lấy phần trắng bên trong, sau đó đem hun trên khói rơm để "làm chín". Để thơm ngon hơn, khi nung người dân ở đây sẽ sử dụng thêm lá sim rừng. Lá sim được đốt cháy rồi hơ trước ngọn lửa. Khói của lá sim sẽ ám vào từng miếng đất, tạo vị thơm ngon đặc trưng. Nếu thiếu lá sim rừng, đất hun khói sẽ giảm bớt độ thơm và vị ngon. Loại đất này khi ăn có mùi của khói, hơi thơm thơm mà cũng hơi hắc hắc, vị bùi và có chút mặn.

Ngói có thể ăn sống, nhưng để có mùi vị hấp dẫn cần trải qua công đoạn chế biến khá tỉ mỉ và kỹ lưỡng. Người dùng phải hái thêm lá cây sim tươi đốt cháy rồi đưa đất lên hơ trước ngọn lửa. Khói sẽ ám vào từng miếng đất, làm cho đất thơm hơn. Nếu không có "gia vị" này, món ngói sẽ mất ngon, không thơm, không bùi. Khi miếng đất hơi ngả màu vàng và có mùi của lá sim là có thể thưởng thức được. Ăn vào sẽ có cảm giác như ăn miếng lương khô nhưng không bị khát nước.

"Cạp đất mà ăn" ngỡ đùa nhưng có thật, còn là đặc sản Vĩnh Phúc
Món quà vặt độc đáo, ăn một lần nhớ mãi không quên.

Quan trọng nhất trong giai đoạn chế biến món ăn này sau khi sơ chế làm sạch đất chính là tìm kiếm nguyên liệu để chuẩn bị cho giai đoạn hun khói. Những người dân sẽ lên rừng hái lá sim, đặc biệt là lá sim bánh tẻ - thứ nguyên liệu làm nên mùi thơm đặc trưng của món đất khói. Sau đó, họ đốt lên và hun đất vào trong khói tạo nên mùi hương thơm nồng, khi ăn món này cho ta cảm nhận vị bùi bùi, ngậy ngậy như là ăn một món bánh giòn giòn vậy.

Điều đặc biệt làm nên hương vị khó quên của món đất hun khói Lập Thạch này chính là cảm giác là lạ, thơm bùi, không hề có cảm giác sạn như chúng ta tưởng. Nếu có dịp đến thăm mảnh đất dân dã Lập Thạch, các tín đồ ẩm thực không nên bỏ qua trải nghiệm nhâm nhi món ăn làm từ đất này.

Kênh tiêu thụ sản phẩm miền núi, hải đảo vẫn hẹp: Đâu là rào cản? Kênh tiêu thụ sản phẩm miền núi, hải đảo vẫn hẹp: Đâu là rào cản?
Bánh xèo Đà Nẵng làm say lòng biết bao thực khách Bánh xèo Đà Nẵng làm say lòng biết bao thực khách
Đặc sản Đặc sản "thử thách lòng kiên nhẫn của thực khách" ở Hải Phòng
Súp lươn Nghệ An - Đặc sản Việt Nam chinh phục thế giới Súp lươn Nghệ An - Đặc sản Việt Nam chinh phục thế giới
Đặc sản “vạn người mê” của Sapa vào top bánh ngon nhất châu Á Đặc sản “vạn người mê” của Sapa vào top bánh ngon nhất châu Á
Bánh khọt Vũng Tàu - Đặc sản miền biển chinh phục trái tim thực khách Bánh khọt Vũng Tàu - Đặc sản miền biển chinh phục trái tim thực khách
Thịt trâu gác bếp Sơn La - Hương vị núi rừng khó quên Thịt trâu gác bếp Sơn La - Hương vị núi rừng khó quên
Bình Yên

Có thể bạn quan tâm

Cùng chuyên mục

Tin khác

Phiên chợ lọt top “100 phiên chợ độc đáo nhất Việt Nam”

Phiên chợ lọt top “100 phiên chợ độc đáo nhất Việt Nam”

Chợ Gò ở huyện Tuy Phước (tỉnh Bình Định) chỉ họp duy nhất vào ngày mùng 1 Tết Âm lịch, việc bán mua ở đây không đặt nặng lãi - lỗ mà chỉ là dịp để người dân trao đổi tài lộc, may mắn.
Hàng nghìn khách quốc tế xông đất Quảng Ninh, Đà Nẵng

Hàng nghìn khách quốc tế xông đất Quảng Ninh, Đà Nẵng

Hơn 800 du khách Mỹ đến Đà Nẵng, gần 500 du khách quốc tế từ các quốc gia châu Âu, châu Mỹ cập Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long sáng mùng 1 Tết, mở ra triển vọng mới cho ngành du lịch trong năm 2025.
Những điều thú vị về Tết của người H'Mông

Những điều thú vị về Tết của người H'Mông

Người H’Mông là một trong bảy dân tộc thiểu số lớn tại Việt Nam. Với khoảng 1,4 triệu người, họ đã gắn bó với vùng cao các tỉnh phía Bắc từ lâu đời, tạo nên một cộng đồng văn hóa đặc sắc.
Chi tiết 30 điểm bắn pháo hoa đêm giao thừa 2025 tại Hà Nội

Chi tiết 30 điểm bắn pháo hoa đêm giao thừa 2025 tại Hà Nội

Theo kế hoạch của UBND thành phố Hà Nội, vào đêm Giao thừa Tết Ất Tỵ 2025, tất cả 30 quận, huyện trên địa bàn Thủ đô đều tổ chức bắn pháo hoa.
Đà Lạt sẽ tổ chức nhiều chương trình hấp dẫn thu hút du khách Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025

Đà Lạt sẽ tổ chức nhiều chương trình hấp dẫn thu hút du khách Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025

Nhằm thu hút du khách dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025, TP Đà Lạt (Lâm Đồng) sẽ tổ chức nhiều chương trình, hoạt động văn hoá, văn nghệ hấp dẫn.
Thú vị Tết Nguyên đán “độc nhất vô nhị” của người Jrai

Thú vị Tết Nguyên đán “độc nhất vô nhị” của người Jrai

Tết Nguyên đán với người Jrai không phải vào đầu năm, cũng không có đêm giao thừa cố định, mỗi làng, mỗi nhà lại chọn một ngày riêng để tổ chức. Dù vậy, đây luôn là thời điểm người dân nghỉ ngơi, chia sẻ mâm cỗ và cầu chúc cho một năm mới no đủ, an lành.
Hà Nam sẽ bắn pháo hoa tại trục đại lộ lễ hội lớn nhất miền Bắc

Hà Nam sẽ bắn pháo hoa tại trục đại lộ lễ hội lớn nhất miền Bắc

Trục đại lộ lễ hội và sân khấu nhạc nước tại dự án Sun Urban City Hà Nam đang “chạy nước rút” đến những bước hoàn thiện cuối cùng, sẵn sàng trở thành điểm bắn pháo hoa chào năm mới của người dân Hà Nam dịp Tết Ất Tỵ năm nay.
Màn đọ sắc của "bé Na" trong cuộc đua linh vật rắn 2025

Màn đọ sắc của "bé Na" trong cuộc đua linh vật rắn 2025

Đến thời điểm này, “cuộc đua” linh vật rắn đang diễn ra rất sôi nổi và thu hút sự quan tâm của đông đảo cộng đồng mạng. Không chỉ gây ấn tượng bởi vẻ ngoài độc đáo, “bé Na” còn khiến dân mạng phải trầm trồ với những nét tạo hình hài hước và dễ thương.
Tết xưa làng cổ tại Xứ Thanh

Tết xưa làng cổ tại Xứ Thanh

Từ ngày 18/1 đến 2/2/2025 (tức từ ngày 19 tháng Chạp đến hết ngày 5 tháng Giêng), chương trình "Tết xưa làng cổ" đã diễn ra tại làng cổ Đông Sơn (Thanh Hóa).
5 địa chỉ mua bánh chưng ăn Tết ngon "nức nở" ở Hà Nội

5 địa chỉ mua bánh chưng ăn Tết ngon "nức nở" ở Hà Nội

Bánh chưng là một trong những nét đặc trưng của văn hóa ẩm thực Việt Nam, đặc biệt là trong dịp Tết Nguyên đán. Ở Hà Nội, có rất nhiều cửa hàng bán bánh chưng ngon được người dân địa phương và du khách yêu thích.
Công viên nước Sun World đẳng cấp, mở cửa 24/7 sẽ đổ bộ Hà Nam mùa hè năm nay

Công viên nước Sun World đẳng cấp, mở cửa 24/7 sẽ đổ bộ Hà Nam mùa hè năm nay

Dự kiến khai trương đúng dịp Lễ 30/4 năm nay, công viên nước Sun World tại đô thị Sun Urban City, Phủ Lý, Hà Nam sẽ là công viên đầu tiên của Sun Group mở cửa 24/7, được kỳ vọng trở thành tọa độ giải trí “đỉnh nóc” mới của miền Bắc.
2 điểm đến khách Tây mê tít, chọn để “ăn Tết” Ất Tỵ, người Việt cũng không nên bỏ lỡ

2 điểm đến khách Tây mê tít, chọn để “ăn Tết” Ất Tỵ, người Việt cũng không nên bỏ lỡ

Đà Nẵng, Phú Quốc dẫn đầu top điểm đến được ưa chuộng dịp Tết Ất Tỵ 2025 với nhiều trải nghiệm đặc sắc thuyết phục du khách chọn “ăn tết” xa nhà hoặc tận hưởng năm mới theo cách riêng.
Xu hướng du lịch Tết 2025: Hứa hẹn màn khởi động ấn tượng

Xu hướng du lịch Tết 2025: Hứa hẹn màn khởi động ấn tượng

Đi du lịch vào dịp Tết Nguyên đán đã trở thành xu hướng thịnh hành với nhiều người Việt những năm gần đây và năm nay cũng không ngoại lệ. Không chỉ bó hẹp ở việc đi trong nước, nhiều người sẵn sàng bỏ tiền để đưa gia đình đi du lịch nước ngoài để trải nghiệm các điểm mới lạ, hấp dẫn.
Chợ hoa Hàng Lược, nét đẹp của phiên chợ lâu đời nhất Hà Nội

Chợ hoa Hàng Lược, nét đẹp của phiên chợ lâu đời nhất Hà Nội

Dù Hà Nội có nhiều chợ hoa, nhưng người dân vẫn giữ thói quen đi chợ hoa Hàng Lược, đôi khi chẳng mua gì, chỉ đến thưởng thức không khí chợ hoa Tết xưa. Không chỉ mua hàng, nhiều người còn tạo dáng chụp ảnh để lưu giữ những kỷ niệm trong dịp Tết.
Tiền đề để du lịch Việt tiếp cận thêm các thị trường trong khu vực EU

Tiền đề để du lịch Việt tiếp cận thêm các thị trường trong khu vực EU

Ngày 15/1, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 11/NQ-CP về việc miễn thị thực theo Chương trình kích cầu phát triển du lịch cho công dân các nước Cộng hòa Ba Lan, Cộng hòa Séc và Liên bang Thụy Sĩ.
Mai anh đào nở sớm, nhuộm hồng một góc trời Đà Lạt

Mai anh đào nở sớm, nhuộm hồng một góc trời Đà Lạt

Khi những tán mai anh đào nở rộ, cũng là lúc Đà Lạt lại khoác lên mình tấm áo hồng rực rỡ tạo nên khung cảnh thơ mộng, khiến bao du khách ngây ngất.
Xây dựng thương hiệu du lịch bền vững

Xây dựng thương hiệu du lịch bền vững

Năm 2025, Việt Nam phấn đấu đón 25-28 triệu lượt khách quốc tế, 130 triệu lượt khách nội địa, theo quy hoạch vừa được Thủ tướng phê duyệt. Các chuyên gia cho rằng, đây là một thách thức lớn, tuy nhiên, với sự phục hồi mạnh mẽ của ngành du lịch Việt Nam hiện nay, mục tiêu này hoàn toàn khả thi.
Loạt linh vật rắn Tết Ất Tỵ xuất hiện sớm ở các tỉnh thành

Loạt linh vật rắn Tết Ất Tỵ xuất hiện sớm ở các tỉnh thành

Đến hẹn lại lên, cứ gần đến Tết Nguyên đán là nhiều người lại háo hức chờ đợi linh vật có hình dáng ra sao, biểu cảm thế nào. Tết Ất Tỵ 2025 hứa hẹn sẽ vô cùng đặc biệt khi các linh vật rắn với những thiết kế độc đáo, sáng tạo đã bắt đầu "trình làng" tại nhiều địa phương trên cả nước.
Ngành Du lịch đang đứng trước những cơ hội lịch sử

Ngành Du lịch đang đứng trước những cơ hội lịch sử

Năm 2025, ngành Du lịch phấn đấu thực hiện mục tiêu đón 22-23 triệu lượt khách du lịch quốc tế; phục vụ 120-130 triệu lượt khách du lịch nội địa; tổng thu từ khách du lịch đạt khoảng 980 - 1.050 nghìn tỷ đồng.
Cùng Vinamilk check-in metro Bến Thành – Suối Tiên

Cùng Vinamilk check-in metro Bến Thành – Suối Tiên

Tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên (TP.HCM) được đưa vào hoạt động với 1 tháng cho người dân đi trải nghiệm miễn phí khiến ai cũng háo hức. Cùng với hàng ngàn hành khách lần đầu tiên đi metro, nhiều sản phẩm Vinamilk lần đầu tiên ra mắt cũng check-in tại 5 ga trên hành trình này.
Độc đáo nghi thức đón Tết của người Dao Đỏ ở Lào Cai

Độc đáo nghi thức đón Tết của người Dao Đỏ ở Lào Cai

Không chỉ gây thương nhớ với cảnh sắc tuyệt đẹp, núi rừng hùng vĩ, Lào Cai còn hấp dẫn bởi những phong tục độc đáo của người dân bản địa, khiến bất kỳ ai cũng tò mò, thích thú. Trong đó, nghi lễ Pút tồng và Tết Nguyên đán là quan trọng và được tổ chức lớn nhất.
Linh vật rắn "gây bão" mạng ở Quảng Trị của nghệ nhân Đinh Văn Tâm

Linh vật rắn "gây bão" mạng ở Quảng Trị của nghệ nhân Đinh Văn Tâm

Linh vật rắn năm Ất Tỵ của nghệ nhân Đinh Văn Tâm (Quảng Trị) thực sự là một bất ngờ thú vị. Với đôi mắt tròn xoe long lanh, nụ cười tươi tắn và tư thế uyển chuyển, chú rắn này đã nhanh chóng gây xôn xao mãng xã hội.
Cơm tấm - Hành trình từ hạt gạo vỡ đến món ăn quốc dân

Cơm tấm - Hành trình từ hạt gạo vỡ đến món ăn quốc dân

Cơm tấm là món cơm yêu thích của tín các đồ ẩm thực trong nước và thế giới. Món ăn này nổi tiếng với combo sườn bì chả hay cách gọi thân thương sà bì chưởng.
Sự hấp dẫn của bánh đập, món ăn đặc sản Quảng Nam

Sự hấp dẫn của bánh đập, món ăn đặc sản Quảng Nam

Bánh đập được biết đến với lớp bánh tráng giòn tan bên ngoài, lớp bánh ướt mềm mịn bên trong và nước chấm đậm đà.
Xem thêm

Thương hiệu nổi bật

eco-parl
cai-lan
vinamil
richy-nho
sun-group
logo-erowindow
partner-bivaco
partner-shb
partner-tan-hoang-minh-group
partner-hdbank
partner-vinacomin
partner-viglacera
partner-th
partner-bacabank
partner-danko-group
ttp
doji
nam-cuong
partner-vingroup
bidv3
phu-dien-2
gleximco
Phiên bản di động