 |
| hiNhiều người dân Vĩnh Long đã chuyển đổi đất lúa kém hiệu quả sang cây cam sành. |
Mô hình chuyển đổi hiệu quả
Ông Nguyễn Văn Liêm, PGĐ Sở NN&PTNN Vĩnh Long cho biết, hiện nay trên địa bàn tỉnh nhiều người dân đã chuyển đổi đất lúa kém hiệu quả sang cây cam sành. Bởi thực tế đã chứng minh được, cây cam sành trồng trên đất lúa phát triển tốt, ít sâu bệnh lại hiệu quả cao. Chính điều này, Vĩnh Long khuyến khích người dân chuyển đổi nhưng phải có kiểm soát và khuyến cáo chuyển đổi ở những nơi có điều kiện thuận lợi.
Vĩnh Long có thuận lợi là vùng cây ăn trái từ lâu đời tại ĐBSCL. Chính vì vậy ngành nông nghiệp tỉnh này cũng đã có sự liên kết giữa người trồng với các viện, trường... nghiên cứu để đưa ra những quy trình canh tác bền vững cam sành trên đất lúa.
Theo đó, nhiều mô hình, dự án, xây dựng quy trình trồng cây trên đất lúa đã được xây dựng nhằm giúp người trồng đạt được hiệu quả cao nhất. Theo tính toán của dự án 1 ha cam sành đến thời điểm thu hoạch có thể thu lãi từ 400 – 700 triệu đồng/năm đầu; các năm tiếp theo sẽ thu hoạch cao hơn. Điều này cao và bền vững hơn trồng lúa.
Đối với kiểu canh tác mới, có thể chấp nhận về cơ bản về kỹ thuật như quy trình bón phân, sử dụng thuốc hài hòa cân đối và tránh lạm dụng, có đảm bảo thời gian cách ly, xây dựng các quy trình kỹ thuật có đảm bảo tính an toàn cho người tiêu dùng, giữ vững được thương hiệu. Có như vậy thì sản xuất cam sành mới phát triển bền vững, đem lại thu nhập cao.
Cam sành là cây có múi, sản phẩm phụ thuộc nhiều vào thị trường. Để có những trái cam sành đẹp, được thị trường ưa chuộng cần phải bón lượng phân cân đối. Người dân gọi là “nghệ thuật” bón phân để cho trái nhìn vừa đẹp mắt ăn lại ngon. Điều này không mấy dễ dàng đối với người trồng.
Để quản lý dịch hại trên vườn trồng, đặc biệt là bệnh vàng lá gân xanh trên cam, trước tiên phải quản lý được rầy chổng cánh bằng cách sử dụng nguồn giống sạch bệnh, vệ sinh vườn thường xuyên, khi xử lý ra đọt non phải phòng trị đối tượng dịch hại này, thường xuyên kiểm tra vườn để sớm phát hiện bệnh để có những biện pháp xử lý.
 |
| Cam sành là cây có múi, sản phẩm phụ thuộc nhiều vào thị trường. |
Các kỹ sư tại Khoa Nông nghiệp trường Đại học Cần Thơ đã nghiên cứu nhiều năm và nhận định, đối với cây có múi nói chung, đặc biệt là cây cam xoàn, có một số vấn đề như vỏ dày, xù xì, ít nước, không ngọt, thậm chí không có nước. Các vấn đề kể trên liên quan đến vấn đề bón phân trong giai đoạn phát triển trái. Khi bón phân trong giai đoạn 1,5 tháng sau khi đậu trái cho đến khi thu hoạch, thì ngưng bón phân khoảng 1 tháng, tổng cộng 1,5 tháng sẽ bón 1 lần.
Với công thức bón phân hiện tại của bà con thì tỉ lệ vỏ dày và trái bị khô khá nhiều. Nếu bón phân 5 lần từ 1,5 tháng đến khi thu hoạch, với tỉ lệ đạm - lân - kali bằng nhau thì trái khoảng 180gram, khoảng 5,5 trái/kg sẽ cho trái ngọt. Nếu bón kali nhiều ngay từ đầu, từ lúc 1,5 tháng đến khi thu hoạch thì trái sẽ rất ngọt, nhưng trái nhỏ. Vì vậy, trong kỹ thuật canh tác, đặc biệt đối với cây có múi thì phân bón ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng trái.
Đối với vai trò dinh dưỡng đối với cây có múi, có hai chất rất quan trọng. Một là chất đạm - là chất quyết định nâng suất, hai là chất kali sẽ quyết định phẩm chất trái. Đặc biệt, cây trong giai đoạn còn tơ thì cây sinh trưởng rất mạnh, nếu bón thúc cho cây sinh trưởng mạnh, nhưng không bón phân cân đối sẽ làm cho da bưởi, cam xù xì.
Mặt khác, nếu bón phân đạm nhiều, trái sẽ to, vỏ dày, bên cạnh đó sẽ dẫn đến thúc đẩy cây ra đọt nhiều, nếu cây ra đọt nhiều trong giai đoạn trái lớn có thể làm khô múi. Nếu bón kali nhiều ngay từ đầu sẽ làm trái không lớn được, nhưng trái ngọt. Vì vậy, hiện nay cũng đã có những nghiên cứu để cải thiện chất lượng. Nhìn chung, để nhận biết được trái đạt chất lượng thì da phải láng, vỏ mỏng.
Ồ ạt trồng cam sành khiến diện tích tăng “nóng”
Lãnh đạo Sở NNPTNT tỉnh Vĩnh Long cho biết, Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) đã có những cảnh báo tình trạng phát triển “nóng” diện tích cam sành trên địa bàn tỉnh. Đồng thời yêu cầu cần phải có những khuyến cáo cho nông dân.
Mới đây, tại hội nghị “Sơ kết sản xuất vụ thu đông, vụ mùa năm 2022, triển khai kế hoạch sản xuất vụ đông xuân năm 2022-2023” vùng Nam bộ được Bộ NNPTNT tổ chức tại TP.Cần Thơ, ông Nguyễn Văn Liêm – Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Vĩnh Long thông tin, diện tích lúa, rau màu trên địa bàn tỉnh không tăng hoặc giảm.
Tuy nhiên, theo ông Liêm, diện tích cây ăn trái ở Vĩnh Long tăng rất mạnh. Hiện nay, toàn tỉnh có 65.000ha cây ăn trái, trong đó có 2 loại cây phát triển “nóng” là cây cam sành và cây mít Thái.
“Thật sự mà nói ngành chuyên môn cũng thấy được điều này nhưng khó là trồng cam sành đang có lãi. Hiện chỉ hỗ trợ cây giống, kỹ thuật, còn đầu ra tiếp tục hỗ trợ trong liên kết tiêu thụ với người dân, chứ còn khuyến cáo thì địa phương không khuyến cáo được” – Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Vĩnh Long giải thích.
Cũng theo ông Liêm, thời gian qua diện tích trồng cam sành tăng là do giá tốt, từ trên 10.000 đồng/kg người trồng đã có lời. Hiện có việc người dân đi thuê đất trồng cam, với giá từ 5-9 triệu đồng/1.000m2/năm.
 |
| Diện tích cây ăn trái ở Vĩnh Long tăng rất mạnh. |
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Vĩnh Long, từ năm 2019-2021, diện tích cam sành trong tỉnh tăng từ 1.600-2.200ha/năm. Năm 2021, diện tích cam sành của tỉnh là 14.838ha, sản lượng thu hoạch đạt 630.215 tấn; đến cuối tháng 3-2022, con số này là 15.458ha/63.121ha cây ăn trái toàn tỉnh, đứng đầu nhóm cây ăn trái của tỉnh. Các địa phương trồng cam sành nhiều nhất là huyện Trà Ôn, Tam Bình và Vũng Liêm.
Hiện phần lớn người dân Vĩnh Long trồng cam sành trên đất lúa, năng suất đạt từ 20-22 tấn/ha/vụ đối với mùa nghịch và từ 22-25 tấn/ha/vụ đối với mùa thuận.
Cam sành Vĩnh Long đã cho hiệu quả cao trên đất lúa. Mô hình chuyển đổi này nhằm khai thác lợi thế đất đai tại địa phương. Tuy nhiên, khi người dân ồ ạt trồng cao, khiến diện tích tăng nóng sẽ dẫn tới phá vỡ quy hoạch vùng trồng và nguy cơ rớt giá khi cung vượt quá cầu./.
