"Bài toán" 4 tỷ USD mỗi tháng cho ngành dệt may

Với kim ngạch xuất khẩu 7 tháng đầu năm 2025 tăng 9%, ngành dệt may Việt Nam đang có những bước chạy đà tích cực.

Ngành dệt may, một trong những trụ cột xuất khẩu của kinh tế Việt Nam, đang bước vào giai đoạn quyết định của năm 2025. Con số tăng trưởng 9% trong 7 tháng đầu năm, đạt trên 26,33 tỷ USD, là một tín hiệu đáng mừng, cho thấy sức phục hồi và khả năng thích ứng của các doanh nghiệp sau những giai đoạn khó khăn. Thế nhưng, con đường phía trước không trải đầy hoa hồng. Áp lực phải đạt kim ngạch trên 4 tỷ USD mỗi tháng trong bối cảnh thị trường toàn cầu còn nhiều biến động và cạnh tranh ngày càng khốc liệt đang đặt các doanh nghiệp trước một phép thử thực sự về năng lực và tầm nhìn.

Để giải được "bài toán" này, cần phải phân tích một cách thấu đáo các dữ kiện, ẩn số và những lời giải đang được định hình.

Những tín hiệu tích cực và thách thức phía trước

Nhìn vào bức tranh tổng thể, không khó để nhận ra những điểm sáng đang thắp lên hy vọng cho ngành dệt may. Dữ kiện quan trọng nhất chính là tình hình đơn hàng. Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp lớn đã lấp đầy đơn hàng cho đến hết quý 3, thậm chí một số đã có đơn hàng cho cả quý 4/2025. Đây là yếu tố "cần" và là cơ sở vững chắc nhất để tin vào khả năng tăng tốc trong những tháng cuối năm.

Sức khỏe tài chính của các "đầu tàu" cũng là một dữ kiện lạc quan không thể bỏ qua. Số liệu kinh doanh được công bố cho thấy các doanh nghiệp lớn như Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) hay May Sông Hồng (MSH) đều báo cáo kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm hết sức khả quan. Đơn cử, Vinatex đã hoàn thành tới 66% kế hoạch lợi nhuận cả năm, tạo ra một "bộ đệm" tài chính an toàn. Câu chuyện của May Sông Hồng còn ấn tượng hơn khi ghi nhận lợi nhuận kỷ lục dù 80% doanh thu đến từ thị trường Mỹ - nơi đang áp mức thuế quan cao và đầy cạnh tranh. Điều này chứng tỏ năng lực quản trị, khả năng tối ưu chi phí và giữ chân khách hàng của doanh nghiệp Việt không hề thua kém đối thủ.

Tuy nhiên, bên cạnh những dữ kiện khả quan, "bài toán" 4 tỷ USD vẫn chứa đựng nhiều ẩn số và rủi ro tiềm tàng. Ẩn số lớn nhất đến từ chính các thị trường xuất khẩu. Mức thuế quan 20% tại thị trường Mỹ vẫn là một rào cản lớn. Sức mua toàn cầu dù có dấu hiệu phục hồi nhưng vẫn còn mong manh, phụ thuộc vào tình hình lạm phát và ổn định kinh tế của các nước lớn. Bất kỳ sự thay đổi chính sách đột ngột nào cũng có thể tác động ngay lập tức đến dòng chảy đơn hàng.

Một ẩn số khác nằm ở chi phí đầu vào. Sự phụ thuộc vào nguồn cung nguyên phụ liệu nhập khẩu vẫn là điểm yếu cố hữu. Thực trạng này, kết hợp với việc chi phí logistics, vận tải biển có nguy cơ biến động do căng thẳng địa chính trị, sẽ bào mòn nghiêm trọng biên lợi nhuận của doanh nghiệp. Doanh thu có thể tăng, nhưng lợi nhuận chưa chắc đã tăng tương xứng. Thêm vào đó, thực tế tại các trung tâm dệt may lớn cho thấy nhu cầu tuyển dụng hàng chục nghìn lao động. Đây vừa là tín hiệu cho thấy doanh nghiệp đang chuẩn bị cho các đơn hàng lớn, vừa là một thách thức về nguồn cung và chi phí nhân công trong giai đoạn cao điểm.

"Lời giải" nào cho bài toán tăng trưởng bền vững?

Lời giải thứ hai đang trở thành một yêu cầu bắt buộc đối với ngành dệt may là "xanh hóa" sản xuất.

Đối mặt với một bài toán có nhiều biến số phức tạp, ngành dệt may không thể chỉ dựa vào việc gia tăng sản lượng. Thay vào đó, những "lời giải" mang tính chiến lược, tập trung vào việc nâng cao giá trị và phát triển bền vững đang được xem là chìa khóa.

Lời giải đầu tiên và quan trọng nhất là chuyển đổi mô hình sản xuất, từng bước vượt qua "bẫy gia công". Việc dịch chuyển từ CMT (chỉ cắt, may, hoàn thiện) sang các phương thức cao hơn như FOB (chủ động nguyên liệu), ODM (tự chủ thiết kế) và đỉnh cao là OBM (xây dựng thương hiệu riêng) là con đường tất yếu. Quá trình này không chỉ giúp gia tăng giá trị sản phẩm, cải thiện biên lợi nhuận mà còn nâng cao vị thế của doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Thay vì chỉ là người làm thuê, doanh nghiệp sẽ trở thành đối tác, người tạo ra sản phẩm.

Lời giải thứ hai đang trở thành một yêu cầu bắt buộc: "xanh hóa" sản xuất. Nhận định của Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), ông Vũ Đức Giang, về bài học từ chính sách của châu Âu đã cho thấy rõ điều này. Các sản phẩm tái chế (recycle), thân thiện môi trường không còn là một lợi thế cạnh tranh, mà đang dần trở thành "tấm giấy thông hành" để vào các thị trường khó tính như EU. Việc đầu tư vào công nghệ hiện đại, xây dựng quy trình sản xuất tuần hoàn không chỉ là trách nhiệm xã hội mà còn là một chiến lược kinh doanh khôn ngoan, giúp doanh nghiệp đón đầu xu thế, tiếp cận các đơn hàng giá trị cao và đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe từ các nhãn hàng lớn.

Cuối cùng, lời giải mang tính vĩ mô nằm ở việc đa dạng hóa thị trường và tăng cường liên kết chuỗi. Thay vì quá phụ thuộc vào các thị trường truyền thống, việc tích cực khai thác lợi thế từ 17 Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) để mở rộng sang các thị trường mới là vô cùng cần thiết. Song song đó, việc xây dựng các khu, cụm công nghiệp hiện đại để thu hút đầu tư vào lĩnh vực sản xuất nguyên phụ liệu trong nước, như kiến nghị của các doanh nghiệp, sẽ giúp tạo ra một chuỗi cung ứng chặt chẽ hơn, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và hạn chế rủi ro từ bên ngoài.

"Bài toán" 4 tỷ USD mỗi tháng chắc chắn không dễ tìm ra đáp số. Nhưng với những dữ kiện lạc quan từ nội lực doanh nghiệp, cùng với việc xác định đúng các "lời giải" chiến lược, ngành dệt may Việt Nam hoàn toàn có cơ sở để tin vào một chặng nước rút thành công, không chỉ để cán đích mục tiêu năm 2025 mà còn để tạo dựng một nền tảng tăng trưởng bền vững hơn cho tương lai.

Dệt may có đơn hàng đến quý 3/2025, khó khăn vẫn bủa vây

Dệt may Việt Nam cán đích chỉ tiêu nhờ dịch chuyển đơn hàng