 |
| Tính chung 8 tháng, cả nước đã xuất khẩu 482.700 tấn hạt điều với kim ngạch 3,24 tỷ USD. |
Xuất khẩu tăng trưởng cao nhưng thách thức không nhỏ
Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong tháng 8/2025, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam đạt khoảng 70.000 tấn, trị giá 431 triệu USD. Tính chung 8 tháng, cả nước đã xuất khẩu 482.700 tấn hạt điều với kim ngạch 3,24 tỷ USD. So với cùng kỳ năm 2024, sản lượng giảm 1,2% nhưng giá trị tăng tới 16,4%, chủ yếu nhờ giá xuất khẩu bình quân đạt 6.711 USD/tấn, tăng 17,8%. Đây cũng là mức giá cao nhất trong nhiều năm, phản ánh nhu cầu toàn cầu đối với nhóm thực phẩm dinh dưỡng ngày càng gia tăng.
Để hoàn thành mục tiêu 4,5 tỷ USD trong năm 2025, ngành điều cần đạt thêm khoảng 1,26 tỷ USD trong 4 tháng cuối năm. Đây là giai đoạn cao điểm tiêu thụ khi trùng mùa lễ hội, Tết ở nhiều quốc gia, đặc biệt tại các thị trường trọng điểm vốn có thói quen sử dụng hạt điều trong dịp lễ và làm quà biếu. Các chuyên gia cho rằng, với đà tăng trưởng hiện nay, mục tiêu này không chỉ khả thi mà còn mở ra cơ hội củng cố vị thế dẫn đầu thế giới của ngành điều Việt Nam.
Trong cơ cấu thị trường, Trung Quốc, Mỹ và Hà Lan là ba điểm đến lớn nhất, chiếm lần lượt 21,7%, 20% và 9,4% tổng kim ngạch. Trong đó, Trung Quốc ghi nhận tốc độ tăng trưởng ấn tượng tới 47% trong 8 tháng, trở thành thị trường nhập khẩu lớn nhất. Hà Lan cũng tăng 20,1%, trong khi Mỹ giảm 11,7%. Dù vậy, tại Mỹ, nhu cầu với sản phẩm điều chế biến sâu lại tăng, cho thấy dư địa mở rộng ở phân khúc giá trị gia tăng. Bên cạnh đó, trong nhóm 15 thị trường chủ lực, Latvia nổi bật với mức tăng trưởng 57%.
Để duy trì nguồn cung cho xuất khẩu, các doanh nghiệp Việt Nam đã chi hơn 3,3 tỷ USD nhập khẩu điều thô trong 8 tháng qua. Nguồn nguyên liệu chủ yếu đến từ Campuchia, Bờ Biển Ngà, Tanzania và Ghana, trong đó Campuchia dẫn đầu với 1,5 tỷ USD nhờ lợi thế địa lý và chi phí logistics thấp. Hoạt động nhập khẩu mạnh mẽ cho thấy vai trò trung tâm chế biến và tái xuất khẩu của Việt Nam trong chuỗi cung ứng hạt điều toàn cầu.
Tuy nhiên, ngành điều cũng đang đối diện với nhiều thách thức. Thị trường Mỹ và EU ngày càng siết chặt quy định về truy xuất nguồn gốc, kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và đặc biệt là tiêu chuẩn không gây mất rừng trong sản xuất nông nghiệp. Đồng thời, cạnh tranh về giá và thuế từ các nước châu Phi cũng tạo sức ép lớn. Đây là những rào cản mà doanh nghiệp Việt cần nỗ lực vượt qua nếu muốn mở rộng thị phần bền vững.
Giải pháp thúc đẩy tăng trưởng bền vững ngành điều
 |
| Ngành điều đạt mục tiêu xuất khẩu 4,5 tỷ USD là trong tầm tay. |
Trước bối cảnh thị trường có nhiều biến động, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) đã xác định hàng loạt giải pháp nhằm bảo đảm sự phát triển bền vững cho ngành điều. Trọng tâm là minh bạch hóa nguồn gốc sản phẩm, ứng dụng công nghệ số để truy xuất dữ liệu, xây dựng vùng nguyên liệu sạch và đẩy mạnh chế biến sâu. Đây không chỉ là yêu cầu bắt buộc để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế khắt khe, mà còn là hướng đi tạo giá trị gia tăng và nâng cao sức cạnh tranh.
Song song với đó, việc xây dựng thương hiệu quốc gia cho sản phẩm điều Việt Nam đang được triển khai, nhằm khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Các hoạt động xúc tiến thương mại hướng đến mở rộng sang những khu vực tiềm năng như Trung Đông, đặc biệt là UAE và Saudi Arabia, nơi nhu cầu cao nhưng thị phần của Việt Nam còn hạn chế. Thị trường EU tuy khó tính nhưng vẫn tăng trưởng ổn định nhờ xu hướng tiêu dùng các loại hạt và ngũ cốc chế biến, tạo cơ hội bù đắp sự sụt giảm từ Mỹ.
Về dài hạn, các doanh nghiệp cần tận dụng xu hướng toàn cầu ưa chuộng thực phẩm có lợi cho sức khỏe để gia tăng sản phẩm chế biến sâu, thay vì phụ thuộc vào xuất khẩu nguyên liệu thô. Năng lực chế biến sâu vốn đã là lợi thế của Việt Nam, nếu được phát huy sẽ giúp doanh nghiệp gia tăng giá trị, giảm rủi ro trước biến động giá nguyên liệu và củng cố chỗ đứng tại các thị trường cao cấp.
Theo dự báo của VINACAS, giai đoạn 2022–2027, thị trường hạt điều toàn cầu sẽ duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình 4,6% mỗi năm. Điều này cho thấy dư địa phát triển của ngành điều Việt Nam còn rất lớn. Với sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và toàn bộ chuỗi giá trị, mục tiêu xuất khẩu 4,5 tỷ USD trong năm 2025 không chỉ là kỳ vọng mà đang dần trở thành hiện thực. Quan trọng hơn, thành công này sẽ tiếp tục khẳng định vị thế của Việt Nam như một trung tâm chế biến và xuất khẩu hạt điều hàng đầu thế giới.
