Sản lượng đường Việt Nam tăng mạnh trong niên vụ 2024-2025

Giá đường Việt Nam thấp nhất trong khu vực, chỉ bằng 66% so với Philippines, 70% so với Indonesia và 94% so với Trung Quốc.

Tại Hội nghị Tổng kết vụ sản xuất mía đường niên vụ 2024-2025, kế hoạch sản xuất niên vụ 2025-2026, các chuyên gia đã nhấn mạnh những chuyển biến đáng chú ý trong ngành mía đường Việt Nam, đồng thời chỉ ra các thách thức kéo dài. Niên vụ 2024-2025, diện tích mía thu hoạch đạt 189.360 ha, tăng so với 163.019 ha niên vụ 2023-2024 và 141.906 ha niên vụ 2022-2023. Sản lượng mía thu hoạch đạt 12.428.930 tấn, tăng mạnh so với 11.204.780 tấn niên vụ trước, trong khi sản lượng đường đạt 1.266.041 tấn.

Trong 5 năm gần đây, sản lượng mía ép từ 6,7 triệu tấn năm 2020/2021 tăng lên 12,43 triệu tấn, sản lượng đường gần gấp đôi, từ 690 nghìn tấn lên 1,266 triệu tấn, tương đương mức tăng 184–183%. Năng suất đường bình quân đạt 6,69 tấn/ha, vượt Thái Lan, Indonesia và Philippines, cho thấy hiệu quả cải tiến kỹ thuật, cơ cấu giống và quản lý vùng nguyên liệu. Trung – Tây Nguyên trở thành trung tâm sản xuất lớn nhất, chiếm 61% tổng sản lượng mía ép, tăng 219% so với 2020/21.

Tuy nhiên, áp lực cạnh tranh và thách thức thị trường vẫn còn lớn. Giá đường Việt Nam thấp nhất trong khu vực, chỉ bằng 66% so với Philippines, 70% so với Indonesia và 94% so với Trung Quốc. Giá thu mua mía nội địa dao động 1,2–1,3 triệu đồng/tấn, tương đương hoặc cao hơn nhiều nước, điển hình như Thái Lan 844.508 đồng/tấn. Ông Nguyễn Văn Lộc, Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam, cảnh báo niên vụ 2025-2026 sẽ là năm đầy thách thức, thậm chí mang tính “sống còn”, khi phải đối phó với đường nhập lậu, gian lận thương mại, lẩn tránh biện pháp phòng vệ và thị trường tiêu thụ thu hẹp bởi siro ngô HFCS nhập khẩu tăng mạnh.

Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu, El Nino – La Nina, bão và mưa lớn cuối năm ảnh hưởng trực tiếp đến vùng nguyên liệu miền Trung, nơi có diện tích mía lớn nhất cả nước. Chuỗi liên kết sản xuất – tiêu thụ vẫn thường xuyên gặp rủi ro do gian lận thương mại và sự chưa đồng bộ trong các quy định pháp luật. Các chuyên gia nhấn mạnh: nếu không có giải pháp quản trị toàn diện, áp lực về giá, thị trường và môi trường sẽ làm giảm động lực sản xuất, ảnh hưởng đến sinh kế hơn 225.000 hộ nông dân.

Giải pháp quản trị nâng cao hiệu quả

Ngành mía đường Việt Nam bứt phá, vươn lên dẫn đầu khu vực về năng suất.

Để giải quyết các thách thức này, Hiệp hội Mía đường Việt Nam đề ra những giải pháp quản trị toàn diện, hướng đến ổn định sản xuất và bảo vệ quyền lợi nông dân. Trước hết, củng cố chuỗi liên kết sản xuất mía đường, bảo đảm giá mua mía có lãi, áp dụng công nghệ và kỹ thuật giảm chi phí, tăng năng suất. Chương trình chọn giống tập trung vào 2–3 giống chủ lực mỗi vùng, trữ đường cao, năng suất tốt, lưu gốc bền và thích ứng biến đổi khí hậu, nâng cao chất lượng vùng nguyên liệu.

Kỹ thuật canh tác đã chuyển dịch mạnh: sử dụng giống năng suất cao, kháng bệnh; cơ giới hóa với máy trồng bán tự động; áp dụng phân bón chuyên dụng kết hợp phân hữu cơ từ phụ phẩm; bón phân dựa trên phân tích đất, qua lá hoặc tưới nhỏ giọt; quản lý sâu bệnh tổng hợp (IPM), ưu tiên biện pháp sinh học, giảm thuốc hóa học. Tưới tiết kiệm nước và canh tác thích ứng biến đổi khí hậu giúp giảm chi phí, tăng năng suất, nâng thu nhập nông dân.

Song song, xây dựng thị trường đường lành mạnh là nhiệm vụ trọng tâm. Ngành cần bình ổn nguồn cung, hài hòa lợi ích nông dân – doanh nghiệp – người tiêu dùng. Hệ thống truy xuất nguồn gốc, mã số nhận diện lô hàng từ cơ sở sản xuất đến phân phối sẽ hạn chế nhập lậu, gian lận thương mại, đồng thời giúp cơ quan quản lý giám sát hiệu quả.

Hiệp hội kiến nghị cơ quan quản lý: Bộ Nông nghiệp và Môi trường hỗ trợ dự án giống mía 3 cấp, nhập khẩu khảo nghiệm và tham vấn về hạn ngạch nhập khẩu đường để bảo vệ sản xuất trong nước. Bộ Công Thương ngăn chặn nhập lậu đường qua biên giới Campuchia, Lào; xem xét cam kết hạn ngạch thuế quan; linh hoạt biện pháp phòng vệ HFCS; tăng cường quản lý thị trường, kiểm tra nguồn gốc, xử lý vi phạm. UBND các tỉnh có vùng mía quy hoạch vùng sản xuất tập trung, khuyến khích cơ giới hóa, cải thiện giống, giảm giá thành; hỗ trợ chuyển đổi cây trồng vùng kém hiệu quả; ưu tiên vốn phát triển hạ tầng thủy lợi.

TS. Cao Anh Đương nhấn mạnh vai trò chiến lược của khoa học công nghệ và cơ cấu giống trong nâng cao năng suất và chất lượng mía đường. Việc áp dụng đồng bộ các giải pháp kỹ thuật, quản trị vùng nguyên liệu, thị trường và chống gian lận sẽ giúp ngành đường Việt Nam phát triển bền vững, bảo vệ sinh kế nông dân và nâng cao sức cạnh tranh quốc tế.

Niên vụ 2024-2025 ghi nhận bước chuyển mình toàn diện của ngành mía đường Việt Nam: sản lượng cao, năng suất vượt trội, cơ cấu giống cải thiện, vùng nguyên liệu mở rộng. Tuy nhiên, áp lực cạnh tranh, giá đường thấp và biến đổi khí hậu đòi hỏi chiến lược quản trị toàn diện từ sản xuất, thị trường đến chính sách pháp luật. Củng cố chuỗi liên kết, áp dụng công nghệ, chọn giống phù hợp, truy xuất nguồn gốc và phối hợp với cơ quan quản lý là chìa khóa giúp ngành mía đường duy trì đà tăng trưởng bền vững, bảo vệ sinh kế nông dân và nâng cao sức cạnh tranh quốc tế.

Khi sản phẩm OCOP biết kể chuyện để vươn xa

Phù Yên phát triển nông nghiệp hữu cơ, xây dựng thương hiệu nông sản địa phương

Nông sản Việt bứt phá nhờ tiềm năng thị trường Halal

Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản: Vững đà tăng trưởng, hướng tới mục tiêu 65 tỷ USD

Xuất khẩu vải thiều tăng gấp ba cùng kỳ