Rau sam: Loại rau nhỏ mà "có võ” và những đại kỵ cần tránh

Rau sam, với tên khoa học là Portulaca oleracea, là một loài thực vật mọng nước có khả năng sinh trưởng mạnh mẽ và phổ biến ở khắp nơi trên thế giới, đặc biệt là tại Việt Nam. Với thân màu đỏ tía, lá xanh nhỏ và hoa vàng hoặc hồng, rau sam mang một vẻ ngoài khiêm tốn nhưng lại sở hữu một "nội lực" đáng nể.

Hương vị của loại rau này hơi chua và mặn nhẹ, gợi nhớ đến cải bó xôi hay cải xoong, dễ dàng kết hợp với nhiều món ăn khác nhau, từ luộc, xào đến nấu canh.

Theo Đông y, rau sam vị chua, tính lạnh, vào đại tràng, can và thận.

Bài viết của BS Phương Thảo trên Báo Sức khoẻ & Đời sống cho biết, theo Đông y, rau sam vị chua, tính lạnh, vào đại tràng, can và thận. Tác dụng thanh nhiệt giải độc, mát máu, tán huyết tiêu thũng.

Trong 100g rau có chứa 92g nước; 1,7g protein; 0,4g chất béo; 3,8g carbohydrate; 103mg Ca; 39mg P; 3,6mg Fe; 0,03mg vitamin B1; 25mg vitamin C; 2.550 đơn vị quốc tế vitamin A. Toàn cây có coumarin (các sắc tố nhóm betacyanidin), flavonoid, glucoside... và chất nhầy.

Trong rau sam, chúng ta tìm thấy một kho tàng các dưỡng chất quý giá mà ít loại rau dại nào có được. Nổi bật nhất phải kể đến hàm lượng axit béo Omega-3 dồi dào – một dưỡng chất thường thấy trong cá hồi hay các loại hạt, nhưng lại hiếm hoi ở các loại rau xanh. Omega-3 đóng vai trò quan trọng trong việc giảm cholesterol xấu (LDL), ngăn ngừa nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch như xơ vữa động mạch, cao huyết áp.

Bên cạnh đó, rau sam còn là nguồn cung cấp phong phú các chất chống oxy hóa, giúp chống lại sự tấn công của các gốc tự do, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và làm chậm quá trình lão hóa. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng rau sam có đặc tính chống viêm mạnh mẽ, hữu ích trong việc giảm viêm nhiễm trong cơ thể, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến đường tiêu hóa và tiết niệu.

Không chỉ dừng lại ở đó, rau sam còn có khả năng hỗ trợ kiểm soát đường huyết và cân bằng lipid máu, mang lại lợi ích cho những người mắc bệnh tiểu đường hoặc có nguy cơ rối loạn chuyển hóa.

Đối với hệ thần kinh, rau sam cũng thể hiện vai trò tích cực, giúp bảo vệ tế bào thần kinh khỏi tổn thương và có thể hỗ trợ trong việc điều trị các bệnh thoái hóa thần kinh như Parkinson hay Alzheimer.

Những "đại kỵ" khi kết hợp rau sam và các thực phẩm khác

Mặc dù rau sam mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, nhưng việc kết hợp nó với một số loại thực phẩm nhất định lại có thể gây ra những phản ứng không mong muốn, thậm chí là ngộ độc. Đây là điều mà không phải ai cũng biết và cần đặc biệt lưu ý để tránh những rủi ro không đáng có.

Đầu tiên phải kể đến thịt ba ba và thịt rùa. Cả rau sam, thịt ba ba và thịt rùa đều có tính hàn (lạnh). Khi kết hợp ba loại thực phẩm này với nhau, tính hàn sẽ tăng lên gấp bội, dễ gây ra các vấn đề về tiêu hóa như lạnh bụng, tiêu chảy, đầy hơi, khó tiêu. Thậm chí, trong một số trường hợp, sự kết hợp này có thể dẫn đến ngộ độc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Do đó, hãy tuyệt đối tránh xa sự kết hợp này để đảm bảo an toàn cho bản thân và gia đình.

Mặc dù rau sam mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, nhưng việc kết hợp nó với một số loại thực phẩm nhất định lại có thể gây ra những phản ứng không mong muốn.

Thứ hai là trứng vịt lộn. Cũng giống như thịt ba ba và thịt rùa, trứng vịt lộn cũng có tính hàn. Khi ăn kèm với rau sam, sự kết hợp này có thể làm tăng thêm tính hàn trong cơ thể, gây ra các triệu chứng khó chịu cho hệ tiêu hóa như đau bụng, tiêu chảy, hoặc khó tiêu. Mặc dù trứng vịt lộn là món ăn khoái khẩu của nhiều người, nhưng hãy nhớ rằng sự "đoàn tụ" của nó với rau sam có thể không mang lại điều tốt đẹp.

Việc hiểu rõ về những tương kỵ này là vô cùng quan trọng. Đôi khi, một món ăn tưởng chừng vô hại lại có thể tiềm ẩn những nguy hiểm nếu chúng ta không nắm rõ các nguyên tắc kết hợp thực phẩm. Hãy luôn cẩn trọng và tìm hiểu kỹ trước khi chế biến các món ăn để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho bản thân và những người thân yêu.

Rau sam "chống chỉ định" với ai?

Dù rau sam mang lại nhiều lợi ích, nhưng không phải ai cũng phù hợp để sử dụng loại rau này. Do đặc tính của nó, có những nhóm đối tượng cần đặc biệt cẩn trọng hoặc thậm chí là kiêng kỵ hoàn toàn để tránh những tác động tiêu cực đến sức khỏe.

Phụ nữ mang thai và đang cho con bú

Đây là nhóm đối tượng cần đặc biệt lưu ý. Rau sam có tính hàn và có khả năng kích thích tử cung co bóp. Đối với phụ nữ mang thai, đặc biệt là trong ba tháng đầu thai kỳ, việc tiêu thụ rau sam có thể làm tăng nguy cơ sảy thai hoặc sinh non.

Ngay cả khi đang cho con bú, tính hàn của rau sam cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng sữa mẹ, không tốt cho sự phát triển của trẻ sơ sinh. Do đó, phụ nữ mang thai và đang cho con bú nên tuyệt đối tránh xa rau sam.

Người bị bệnh thận hoặc có tiền sử sỏi thận

Rau sam chứa axit oxalic, một chất có thể kết hợp với canxi trong cơ thể để tạo thành sỏi oxalat canxi, gây hình thành sỏi thận hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng sỏi thận hiện có.

Ngoài ra, rau sam cũng có hàm lượng kali khá cao. Đối với bệnh nhân thận, đặc biệt là những người có chức năng thận suy giảm, việc tiêu thụ quá nhiều kali có thể dẫn đến tình trạng tăng kali máu (hyperkalemia), gây rối loạn nhịp tim và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng tim.

Người có thể trạng hàn, lạnh bụng, tiêu chảy

Với tính hàn sẵn có, rau sam sẽ làm trầm trọng thêm các triệu chứng ở những người có thể chất hàn, biểu hiện bằng tay chân lạnh, sợ lạnh, hay bị lạnh bụng, tiêu chảy, hoặc phân lỏng. Việc ăn rau sam trong tình trạng này có thể khiến cơ thể càng thêm suy yếu và khó chịu.

Người có vấn đề về dạ dày hoặc tỳ vị yếu

Những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm, dễ bị đầy bụng, khó tiêu nên hạn chế ăn rau sam sống. Rau sam sống có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày và làm tăng gánh nặng cho hệ tiêu hóa. Nếu muốn sử dụng, nên nấu chín rau sam thành các món canh hoặc súp để dễ tiêu hóa hơn.

Người mắc bệnh gout

Mặc dù không phải là nguyên nhân chính gây ra gout, nhưng rau sam có thể làm tăng nồng độ axit uric trong máu ở một số người nhạy cảm, đặc biệt khi ăn với số lượng lớn. Điều này có thể gây ra các cơn gout cấp tính hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh. Do đó, người bệnh gout nên ăn rau sam một cách điều độ và tham khảo ý kiến bác sĩ.

Người đang dùng thuốc Đông y (Thuốc Bắc)

Một số bài thuốc Đông y có thể tương tác với các thành phần trong rau sam, làm giảm hiệu quả của thuốc hoặc gây ra những phản ứng không mong muốn, thậm chí làm bệnh nặng hơn. Do đó, nếu đang trong quá trình điều trị bằng thuốc Đông y, hãy hỏi ý kiến thầy thuốc trước khi sử dụng rau sam.

Trẻ em dưới 2 tuổi

Hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ còn non yếu và đang trong giai đoạn phát triển. Việc cho trẻ dưới 2 tuổi ăn rau sam có thể gây ra các phản ứng bất lợi như đau bụng, tiêu chảy hoặc dị ứng. Tốt nhất nên tránh cho trẻ ở độ tuổi này sử dụng rau sam.

Nhìn chung, rau sam là một món quà tuyệt vời từ thiên nhiên với nhiều công dụng hữu ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, việc sử dụng nó cần có sự hiểu biết và thận trọng, đặc biệt là với những đối tượng đã được liệt kê ở trên.

Những lưu ý không thể bỏ qua khi ăn rau ngót

Thủ tướng chỉ đạo gỡ vướng cho hồ tiêu, thanh long xuất khẩu sang EU

Sầu riêng Trung Quốc đắt gấp đôi hàng Thái: Vì sao vẫn hút khách?