Tăng thuế thuốc lá hướng đến bảo vệ sức khỏe cộng đồng Mỗi năm Việt Nam ghi nhận hơn 103.000 ca tử vong có liên quan đến thuốc lá Thuốc lá là yếu tố nguy cơ hàng đầu cho các bệnh không lây nhiễm |
Cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là không phù hợp?
Đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) cho rằng việc nghiên cứu cấm hay không với thuốc lá mới phải có cơ sở vì liên quan tới quyền con người. Bởi việc nhận diện thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng là chưa có cơ sở.
Đồng tình việc không khuyến khích sử dụng thuốc lá, đặc biệt là với trẻ em, song ông Hạ cho rằng cấm hay không là câu chuyện khác.
"Việc phòng chống tác hại thuốc lá là nhằm không khuyến khích sử dụng thuốc lá ở giới trẻ. Nhưng với 12 triệu người sử dụng thuốc lá, họ được quyền sử dụng thuốc lá" - ông Hạ nói.
Cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là không phù hợp? |
Đồng tình với việc cấm thuốc lá điện tử vì đây là dung dịch, dễ pha chế hợp chất gây nghiện như ma túy. Vì vậy, việc lợi dụng thuốc lá để pha chế cần phải có biện pháp quản lý. Song với thuốc lá nung nóng, hiện cũng có ý kiến về việc không có nhiều tác hại như thuốc lá truyền thống, nên việc cấm cần phải được xem xét lại.
Cùng đó, ông cho rằng cần làm rõ việc cấm sản xuất, nhập khẩu hay cấm người hút. Bởi thực tế khi ra ngoài đường thấy người sử dụng các loại thuốc lá này thì xử phạt thế nào?
Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Y tế cho hay đã có báo cáo rất dày, rất dài và rất rõ nêu quan điểm về cấm thuốc lá điện tử, trên cơ sở đánh giá tác động, ý kiến chuyên gia và ý kiến của tổ chức quốc tế, căn cứ khoa học để xin ý kiến về vấn đề trên.
Vì vậy, bà Lan tiếp tục khẳng định quan điểm có giải pháp mạnh để sớm cấm loại thuốc lá này. Đồng thời có thể đưa vào chương trình quốc gia về phòng chống ma túy.
Bởi thực tế đã có nhiều vụ việc, vụ án đưa ma túy vào sản phẩm thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử rất tinh vi, manh động. Do đó, việc cần phải có chương trình phòng chống ma túy trong tình hình mới đã có nhiều thay đổi.
Quan điểm nhất quán đề xuất cấm thuốc lá điện tử
Đại biểu Lê Hoàng Anh (Gia Lai) cũng đặt vấn đề, theo Cục cảnh sát điều tra tội phạm phòng chống ma túy, Bộ Công an cho biết tình trạng tẩm ướp ma túy trong thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, thuốc lá thế hệ mới tăng rất mạnh, khó phát hiện. Cục đồng tình cấm sản xuất, phân phối quảng cáo các loại thuốc lá này.
Tuy nhiên Bộ Công Thương muốn thí điểm để quản lý tốt hơn. Không ít cử tri phản ánh nhiều nhóm lợi ích của ngành công nghiệp thuốc lá đang tăng cường vận động để duy trì thí điểm các sản phẩm thuốc lá này.
Theo bộ trưởng, các nhóm này có vận động thành công ở Việt Nam không? Trách nhiệm của Bộ Y tế tham mưu như thế nào mà đến nay Chính phủ chưa có quan điểm rõ ràng về vấn đề này?
Bà Lan trả lời ngắn gọn, quan điểm của Bộ Y tế rõ, nhất quán là đề xuất cấm.
Quan điểm của Bộ Y tế rõ, nhất quán là đề xuất cấm thuốc lá điện tử. |
Mong muốn Quốc hội ủng hộ cấm thuốc lá mới
Đại biểu Đỗ Thị Lan (Quảng Ninh) đặt vấn đề sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng gia tăng ảnh hưởng sức khỏe người dân và thanh thiếu niên. Vì vậy, Chính phủ yêu cầu có giải pháp kiểm soát ngăn chặn kịp thời tác hại, quản lý thuốc lá điện tử và thuốc là nung nóng, thời gian nào bộ sẽ thực hiện?
Ngoài ra, trong dự thảo luật thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, trường hợp thuốc lá mới được nhập khẩu và kinh doanh tại Việt Nam, các sản phẩm này sẽ là đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Đại biểu Đỗ Thị Lan đặt câu hỏi về quan điểm của Bộ trưởng về vấn đề này?
Trả lời, Bộ trưởng Lan cho hay với tác hại và đặc điểm của loại hình thuốc lá mới rất bắt mắt, hấp dẫn đang tạo thành xu hướng trong giới trẻ, nên việc tuyên truyền để thay đổi hành vi là rất cần thiết.
Trên cơ sở ý kiến các bộ ngành cũng ủng hộ Bộ Y tế về việc có giải pháp cấm thuốc lá điện tử và thuốc là nung nóng. Bộ cũng đánh giá tác động và có căn cứ đánh giá khoa học công bố ra công chúng, cung cấp bằng chứng để quyết định việc phòng chống tác hại loại thuốc lá này.
Đến nay, Bộ Y tế đã hoàn thành báo cáo trình Chính phủ cho ý kiến và tham mưu sẽ ban hành Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội. Hiện văn bản này đã lấy ý kiến và hoàn thiện hồ sơ để ban hành.
Đối với quy định về luật thuế đề xuất tính thuế với thuốc lá mới, Bộ Y tế đã có văn bản gửi tới các cơ quan liên quan, nhất quán đề xuất cấm loại thuốc lá này, nên mong các đại biểu cân nhắc nội dung tính thuế.
Mong muốn Quốc hội ủng hộ cấm thuốc lá mới |
Bộ trưởng Y tế đưa vào nghị trường các mẫu thuốc lá "bắt mắt" để cảnh báo
Trả lời câu hỏi về thuốc lá điện tử, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho hay thời gian qua đã triển khai luật phòng chống tác hại thuốc lá hơn 10 năm. Thời điểm đó chưa có thuốc lá mới, thuốc lá nung nóng và thuốc lá điện tử.
Gần đây Bộ Y tế cũng đã giải trình liên quan việc quản lý các loại thuốc lá này, cũng như điều tra tình hình sử dụng thuốc lá.
Theo đó, tỉ lệ sử dụng đang tăng nhanh, tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe, đặc biệt là giới trẻ. Điều tra tại 34 tỉnh thành vào năm 2020, tỉ lệ thuốc lá điện tử của người trưởng thành từ 15 tuổi trở lên tăng 18%.
Cụ thể, tỉ lệ tập trung cao nhất từ 15-24 tuổi, với tỉ lệ 7,3%. Kết quả điều tra cho thấy nhu cầu và sử dụng trong giới trẻ, đặc biệt là trẻ em gái tăng lên. Nhóm học sinh từ 13 - 17 tuổi tăng 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023; nhóm 13-15 tuổi tăng 3,5% lên 8%, nữ giới từ 11 đến 18 tuổi tăng 4,3%…
Tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử đang tăng nhanh, tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe, đặc biệt là giới trẻ. |
Theo bà Lan, những ảnh hưởng và tác hại thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đã được báo cáo đánh giá tác động chi tiết trình Chính phủ.
Bộ giao các đơn vị chuyên môn phối hợp Tổ chức Y tế thế giới, tổng hợp căn cứ khoa học để có đánh giá tác động. Qua đó cho thấy sử dụng thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử rất nhiều chất có hại làm ảnh hưởng sức khỏe người dân và những người sử dụng là giới trẻ.
Đưa ra trực tiếp những loại thuốc lá điện tử với các hình thức bắt mắt thu hút trẻ em, bà Lan đặt câu hỏi: "Ai có thể hình dung đây là hình ảnh một sản phẩm thuốc lá điện tử không ạ? Sản phẩm này đưa ra thị trường với tính hấp dẫn và thu hút giới trẻ rất nhiều. Trong khi đã có báo cáo khoa học cho thấy ảnh hưởng của thuốc lá này đến tim, gan, phổi đặc biệt là loạn thần. Năm 2023 có 1234 người liên quan điều trị".
Trong bối cảnh có 40.000 người một năm mắc bệnh hoặc ảnh hưởng bởi thuốc lá bình thường, thì với thuốc lá điện tử sẽ có nguy cơ rất cao, ảnh hưởng tới sức khỏe người dân, theo Bộ trưởng Y tế.
Việc thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vẫn còn trôi nổi trên thị trường dù chưa có quy định bán, là do quảng cáo tiếp thị của các công ty bán thuốc lá và hãng nhập lậu.
Vì vậy, là cơ quan bảo vệ sức khỏe cho người dân, thời gian tới phải có giải pháp mạnh mẽ hơn giải quyết vấn đề thuốc lá điện tử ảnh hưởng tới giới trẻ. từ đó có nghị quyết của Quốc hội liên quan tới cấm thuốc lá điện tử và nung nóng, trước khi Luật Phòng chống tác hại thuốc lá được sửa đổi và Quốc hội thông qua.
Tại phiên Quốc hội giả định, 100% em học sinh tham gia phiên đã đồng ý việc cấm sử dụng thuốc lá điện tử. Từ đó, bà Lan đề xuất Quốc hội có nghị quyết cấm với thuốc lá.
Bộ trưởng Lan cho hay Bộ Y tế đã tổ chức 24 điểm tham gia mạng lưới cai nghiện. |
Bộ Y tế tổ chức 24 điểm tham gia mạng lưới cai nghiện
Cũng đồng tình với việc cấm với thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (Hải Dương) đặt câu hỏi là có thể xây dựng mô hình hỗ trợ cai nghiện thuốc lá và chất kích thích cho trẻ em ở địa phương hay không?
Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Lan cho hay Bộ Y tế đã tổ chức 24 điểm tham gia mạng lưới cai nghiện là những bệnh viện trực thuộc bộ, bệnh viện chuyên khoa với số lượng bệnh nhân lớn.
Trong thời gian, Bệnh viện Bạch Mai tổ chức trung tâm cai nghiện liên quan cai nghiện thuốc lá. Bộ cũng thành lập tổng đài hỗ trợ cho người dân để tư vấn cai nghiện trực tiếp.