Loại củ xưa nhà nghèo mới ăn, nay thành đặc sản thành phố, chế biến nhiều món ăn gây “nghiện”

Thiên nhiên - Tự nhiên 16/02/2023 09:30 Theo dõi TH&SP trên

Mặc dù thành phần chính là tinh bột và nước nhưng củ lùn lại là thực phẩm rất giàu vitamin cùng các loại khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Điều đáng nói là không phải ai cũng biết đến loại củ này và công dụng thần dược mà nó mang lại.

Loại củ bề ngoài "xấu xí" nhưng giàu sắt gấp 3 lần thịt gà Loại củ nghe tên đã thấy "quý hiếm", người có tiền muốn mua không phải dễ Loại củ xưa đầy không ai ăn, giờ thành đặc sản được người giàu "săn lùng"

Củ lùn mọc thành bụi, rễ chùm, giàu giá trị dinh dưỡng

Củ lùn (củ sâm lùn, củ năng tàu), hay mọc thành bụi, lá màu xanh dài 20 - 30cm. Hình dáng bên ngoài của củ lùn tròn hoặc hình bầu dục, lớp vỏ màu vàng nhạt, bên trong có màu trắng trong và có lõi màu trắng đục.

Ở nước ta, củ lùn trồng nhiều tại miền Tây Nam Bộ, chỉ thu hoạch duy nhất 1 lần trong năm là thời điểm tháng 11 - 12 âm lịch và có thể kéo dài đến tận tháng 1 - 2 năm sau.

Ngoài thành phần chính là nước và tinh bột thì củ lùn còn có các loại axit amin; protein; carbohydrate; vitamin C, A, B; cùng các loại khoáng chất thiết yếu như canxi, kali, phốt pho, sắt,… Củ sau khi thu hoạch có thể bảo quản bằng cách bọc kín và để ở nhiệt độ phòng, không tiếp xúc trực tiếp với mối mọt và ánh sáng mặt trời.

Những công dụng sức khỏe của củ lùn

Giảm mỡ máu, bảo vệ sức khỏe tim mạch

Các loại vitamin, khoáng chất trong củ lùn đều là hoạt chất giúp ổn định hệ tim mạch và kích thích quá trình chuyển hóa cholesterol xấu tại gan. Ngoài ra, chúng còn góp phần làm giảm nguy cơ mắc các bệnh rối loạn tim mạch như đột quỵ, nhồi máu tim, thiếu máu tim,… đồng thời giúp cải thiện huyết áp và sức khỏe tim mạch.

Lợi tiểu, thanh nhiệt

Bản thân củ lùn chứa nhiều nước nên sẽ là nguyên liệu cung cấp độ ẩm và chống mất nước rất tốt cho cơ thể. Cũng chính vì đặc điểm này mà củ lùn trở thành thực phẩm giúp giải khát, thanh nhiệt trong ngày hè oi bức, làm mát gan và tốt cho những người đang mắc chứng khó tiểu, tiểu ít.

Tăng đề kháng, chống oxy hóa, ngừa lão hóa

Vitamin A, C, B, K, cùng hợp chất canxi trong củ lùn tương đối đa dạng. Đây chính là các chất chống oxy hóa góp phần quan trọng trong quá trình hình thành mô liên kết, collagen và tăng độ đàn hồi cho da. Ngoài ra, cũng chính những chất đó sẽ tạo ra hàng rào bảo vệ tự nhiên cho cơ thể trước sự tấn công của các yếu tố gây hại bên ngoài, làm cho quá trình lão hóa của da bị chậm lại.

Dân gian lưu truyền rất nhiều công dụng của củ lùn như: giảm mụn nhọt, làm mát gan, lợi tiểu, thanh nhiệt,... cộng thêm vị ngọt bùi, giòn đặc trưng đã khiến cho loại củ dược liệu này ngày càng được nhiều người săn đón.

Cách sử dụng củ lùn

Củ lùn luộc

Món ăn từ củ lùn

Giống như các loại củ họ nhà khoai, củ lùn có thể được chế biến một cách đa dạng: luộc, nấu chè, hầm canh xương,...

Món luộc

Nguyên liệu: 2kg củ lùn, đường, muối.

Cách chế biến: ngâm củ lùn trong nước vài giờ để đất bở ra sau đó rửa đi rửa lại nhiều lần đến khi sạch vỏ thì để ráo nước. Tiếp theo đó hãy bỏ củ vào trong nồi và đổ ngập nước rồi thêm vào 1 thìa canh muối sau đó đậy nắp nồi luộc 30 - 40 phút giống như luộc khoai. Nếu muốn ăn ngọt thì đến khi củ được luộc gần chín bạn cho thêm vào 1 thìa cà phê đường (nếu không thì bỏ qua bước này) và tắt bếp, đổ ra rổ.

Nấu chè

Như đã nói đến ở trên, củ lùn có nhiều nước, vị thanh mát, vì thế vào những ngày hè oi bức nếu dùng thực phẩm này để nấu chè củ lùn sẽ tạo nên món ăn giải nhiệt vô cùng hiệu quả.

Nguyên liệu: 500g củ lùn, 200g đường phèn, 2 ống vani và 100g bột báng.

Cách chế biến: Bột báng đem ngâm trong 30 phút, củ lùn rửa sạch rồi luộc khoảng 30 phút cho chín thì vớt ra, bóc bỏ vỏ sau đó cắt thành khoanh vừa ăn. Phần bột báng đã ngâm đem rửa sạch rồi để ráo sau đó cho vào nồi nước nấu đến khi nở ra thì cho hết củ lùn vào cùng với đường phèn và khuấy đều. Tiếp tục nấu cho đến khi nước chè sôi bùng lên thì thêm vani, khuấy đều và tắt bếp.

Chè củ lùn

Lưu ý khi dùng củ lùn

Củ lùn có thể chế biến theo nhiều cách khác nhau như: sấy khô, trộn salad, luộc,... Phần lá của củ lùn có thể dùng bọc thực phẩm để tạo thêm hương vị cho món ăn. Muốn giữ được giá trị dinh dưỡng tốt nhất của loại củ này thì tốt nhất nên hấp hoặc luộc.

Dù chế biến củ lùn theo cách nào thì bạn cũng hay lưu ý cách sơ chế là cắt hết phần rễ phụ mọc ở vỏ sau đó rửa nhiều lần cho sạch và để ráo nước sau đó hãy cho vào nồi luộc cùng chút muối và nước ngập củ trong khoảng 30 phút. Thành phẩm củ lùn đã được luộc chín khi lớp vỏ bên ngoài tự nứt, bong ra hoặc có thể tách một cách dễ dàng bằng đũa.

Với vị ngọt bùi tự nhiên và những công dụng hữu ích cho sức khỏe, củ lùn đang ngày càng được nhiều người ưa dùng, là món ăn gây “nghiện”. Mặc dù những lợi ích thiết thực mà loại củ này mang lại là không thể phủ nhận nhưng để kiểm soát nguy cơ rủi ro vì những tác dụng phụ không mong muốn, khi dùng củ lùn với một lượng lớn hay thường xuyên, tốt nhất nên tham khảo ý kiến chuyên môn từ chuyên gia dinh dưỡng.

Cũng giống như nhiều loại khoai khác, củ lùn rất dễ chế biến thành các món ăn khác nhau mà vẫn không mất đi hương vị tự nhiên vốn có. Vì thế, những ngày nghỉ bên gia đình, nếu thêm món ăn từ củ lùn vào thực đơn của mình, hứa hẹn bạn sẽ có những bữa ăn đáng nhớ.

Có không ít người ban đầu chỉ vì tò mò mà thử ăn củ lùn nhưng sau đó dần dần “chẳng may” lại bị “nghiện”. Nếu bạn cũng trong tình huống ấy thì hãy cố gắng “kiềm chế cơn say” để cho mình có thêm cơ hội trải nghiệm hương vị của các loại thực phẩm khác, làm đa dạng thực đơn hàng ngày, điều này sẽ giúp cơ thể của bạn được “nạp nhiên liệu” tích cực để trở nên khỏe mạnh hơn.

Loại củ bề ngoài "xấu xí" nhưng giàu sắt gấp 3 lần thịt gà

Loại củ xưa đầy không ai ăn, giờ thành đặc sản được người giàu "săn lùng"

Loại củ tốt hơn cả nhân sâm, ở Việt Nam mọc nhiều nhưng ít ai dùng vì có vị đắng

Phạm Khải

Tags:

Cùng chuyên mục

Từ hạt gạo ngon nhất thế giới đến giấc mơ nông nghiệp Việt

Hành trình rau má bản địa: Từ cây cứu đói đến OCOP bạc tỷ

Sắp diễn ra Ngày hội sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi phía bắc

Cam Cao Phong khởi động vụ mới: Hứa hẹn mùa vàng “quả ngọt” bội thu

Cà phê vào vụ, giá cao kỷ lục, nhà vườn Sơn La phấn khởi

Từ vườn hữu cơ đến siêu thị Mỹ: Hành trình xanh của vú sữa Việt

Loại củ đắt nhất thế giới giá 6 triệu đồng/kg, Việt Nam đã có người trồng thành công

Đặc sản lạ gây sốt sàn thương mại, người dân thu bạc triệu mỗi tháng

Nơi lưu giữ “quốc bảo” giữa đại ngàn: Thiên tai không làm nản lòng người

Nơi lưu giữ “quốc bảo” giữa đại ngàn: “Rừng nuôi sâm, sâm giữ rừng”

Làm giàu từ những cánh rừng, viết tiếp câu chuyện kinh tế xanh

Triển lãm OCOP Gia Lai 2025: Không gian hội tụ sản phẩm đặc trưng và bản sắc vùng miền

Tin khác

Chống hàng giả để bảo vệ thương hiệu sản phẩm thiên nhiên vì sức khỏe cộng đồng

Trong bối cảnh vấn nạn hàng giả, hàng nhái ngày càng tinh vi và phức tạp, công tác phòng chống buôn lậu, hàng giả không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng mà còn cần sự đồng hành tích cực từ doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Hạt cà phê Gia Lai đổi đời nhờ phân hữu cơ: Giá tăng, đất khỏe, khách mê

Trong bối cảnh thị trường ngày càng khắt khe về chất lượng và truy xuất nguồn gốc, việc ứng dụng vật tư xanh trong sản xuất nông nghiệp đang trở thành hướng đi tất yếu tại tỉnh Gia Lai. Giải pháp này không chỉ giúp nâng cao giá trị nông sản mà còn góp phần bảo vệ môi trường, xây dựng nền nông nghiệp bền vững.

Dược liệu quý vùng dân tộc thiểu số: Tiềm năng và cơ hội kinh tế

Vùng núi cao nơi đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống sở hữu nguồn dược liệu quý hiếm, từ sâm Ngọc Linh đến hà thủ ô, ba kích. Nếu được đầu tư bài bản, đây không chỉ là tài nguyên y học mà còn mở ra cơ hội kinh tế, giúp người dân thoát nghèo và làm giàu bền vững.

Triển lãm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề Hà Nội: Quảng bá, kết nối và vươn xa

Từ ngày 26-29/9, Triển lãm các sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề sẽ diễn ra tại Mê Linh, Hà Nội, với sự tham gia của hàng trăm sản phẩm truyền thống đặc sắc, hứa hẹn trở thành điểm nhấn văn hóa – thương mại trong dịp này.

Bánh dừa Việt Nam gây ấn tượng tại triển lãm Halal quốc tế

Tại Triển lãm Halal quốc tế Malaysia (Mihas 2025), gian hàng bánh dừa nướng của một doanh nghiệp Việt Nam đã trở thành điểm nhấn thu hút, không chỉ bởi hương vị độc đáo mà còn mở ra câu chuyện về hành trình chinh phục thị trường Hồi giáo đầy tiềm năng. Với chứng nhận Halal, món quà quê dân dã đang tự tin bước ra toàn cầu, khẳng định giá trị nông sản Việt.

Xây dựng chuỗi giá trị nông sản sạch từ Gia Lai

Với định hướng phát triển nông nghiệp công nghệ cao, xây dựng vùng chuyên canh rau quả sạch gắn với chuỗi tiêu thụ bền vững, Công ty TNHH MTV Hương Đất An Phú (huyện Đak Đoa, Gia Lai) đang từng bước khẳng định vị thế như một điểm sáng trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp của địa phương.

Lợi thế phát triển cây mắc ca tại Gia Lai

Từ chỗ chỉ được trồng làm cây chắn gió, mắc ca nay đã khẳng định được tiềm năng, trở thành cây trồng chủ lực gắn kết nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp tại nhiều địa phương phía tây tỉnh Gia Lai. Với chất lượng hạt tốt, giá trị kinh tế cao và đầu ra ngày càng ổn định, loại cây này đang giúp nhiều hộ dân tăng thu nhập, đồng thời mở ra triển vọng hình thành vùng trồng tập trung, hiệu quả, hướng tới mục tiêu phát triển hơn 6.600 ha mắc ca vào năm 2050 tại Gia Lai.

Đặc sản nên thử dịp lễ 2/9: Hương vị mùa thu từ Bắc vào Nam

Kỳ nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 không chỉ là dịp để sum họp, nghỉ ngơi, mà còn là cơ hội để mỗi người tìm về với những hương vị đặc sản gắn liền với mùa thu trên khắp ba miền đất nước. Tháng 9, khi tiết trời dần chuyển mình, cũng là lúc những sản vật đặc trưng của từng vùng xuất hiện, níu chân du khách và gợi bao ký ức quê hương. Từ miền Bắc với cốm mới, na Chi Lăng; miền Trung với mì Quảng, hải sản tươi rói; đến miền Nam với cá linh mùa nước nổi… tất cả cùng tạo nên một bức tranh ẩm thực đậm đà, giàu bản sắc.

Hạt tiêu, hạt điều Việt Nam khẳng định vị thế “tỷ đô” trên bản đồ nông sản thế giới

Cùng với sự khởi sắc của nhiều nông sản chủ lực, kim ngạch xuất khẩu hạt tiêu, hạt điều của Việt Nam đang chứng kiến bước tăng trưởng ấn tượng.

Cheo cheo Việt Nam và những loài cực kỳ nguy cấp: Tín hiệu cảnh báo từ Sách Đỏ 2023

Thông tư 27/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, có hiệu lực từ ngày 1-7-2025, bổ sung hàng loạt loài động vật rừng vào nhóm IB – nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại. Trong đó, cheo cheo Việt Nam, sẻ đồng ngực vàng, già đẫy lớn, mang roosevelt, chân bơi… đều được Sách Đỏ Việt Nam (2023) xếp hạng cực kỳ nguy cấp (CR). Đây không chỉ là động thái pháp lý mà còn là tín hiệu cảnh báo nghiêm trọng về tình trạng suy giảm đa dạng sinh học.

Gà lôi trắng từ IB sang IIB: Những điều người nuôi cần biết

Gà lôi trắng vừa được chuyển từ nhóm IB sang IIB, mở ra cơ hội nuôi và kinh doanh hợp pháp nhưng vẫn chịu ràng buộc pháp lý. Người dân cần nắm rõ quy định, chứng minh nguồn gốc để tránh rủi ro và góp phần bảo tồn loài quý hiếm này.

Vì sao gà lôi trắng được ghi vào Sách Đỏ Việt Nam?

Gà lôi trắng, loài chim mang vẻ đẹp đặc trưng của núi rừng Việt Nam, đang đối mặt với những mối đe dọa nghiêm trọng. Việc được đưa vào Sách Đỏ và các quy định bảo vệ nghiêm ngặt là minh chứng cho tình trạng nguy cấp của loài, đòi hỏi những nỗ lực bảo tồn cấp bách để gìn giữ một nguồn gen quý giá.

Cơ hội vàng cho sản phẩm thiên nhiên Việt Nam chinh phục thị trường châu Phi

Từ những chuyến công du cấp cao của lãnh đạo Đảng và Nhà nước, cánh cửa thị trường châu Phi tiềm năng với 1,5 tỷ dân và tầng lớp trung lưu đang tăng nhanh đã mở ra. Đây là cơ hội vàng để các sản phẩm thiên nhiên Việt Nam khẳng định vị thế, thâm nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Tỉnh Quảng Trị: Phát hiện dược liệu quý hiếm nguy cấp dưới tán rừng đặc dụng

Thất diệp nhất chi hoa (tên thường gọi Bảy lá một hoa) là loài dược liệu quý được ghi nhận dưới tán rừng ẩm thường xanh tỉnh Quảng Trị.

Sản phẩm thiên nhiên lên ngôi giữa làn sóng tiêu dùng xanh tại Việt Nam

Tiêu dùng xanh không còn là khẩu hiệu mà đã trở thành xu thế tiêu dùng chủ đạo tại Việt Nam trong những năm gần đây. Trong dòng chảy ấy, sản phẩm thiên nhiên – bao gồm thực phẩm hữu cơ, dược liệu bản địa, mỹ phẩm chiết xuất tự nhiên và vật dụng thân thiện môi trường – đang từng bước khẳng định vị thế trên thị trường, được người tiêu dùng tin tưởng và sẵn sàng chi trả cao hơn.

Tỉnh Quảng Trị: Nỗ lực thúc đẩy giải ngân nguồn thu từ tín chỉ carbon rừng

Quảng Trị là một trong những địa phương được hưởng lợi từ Thỏa thuận giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ (ERPA) - Chương trình chi trả tín chỉ carbon rừng mang tính toàn cầu.

Gần 26.500 gốc sâm Ngọc Linh hư hại, thiệt hại 12 tỉ đồng

Mưa bão trái mùa cuối tháng 7 gây thiệt hại nghiêm trọng cho vùng sâm Ngọc Linh tại Măng Ri, khiến gần 26.500 gốc sâm bị hư hại, tổng thiệt hại ước tính 12 tỉ đồng, ảnh hưởng nặng nề đến sinh kế của cộng đồng trồng sâm Xơ Đăng.

Thầm lặng chinh phục thế giới: Sức sống mới từ những cành hoa, chiếc lá Việt

Không thuộc nhóm sản phẩm xuất khẩu chủ lực, nhưng những cành hoa và chiếc lá mộc mạc từ Việt Nam đang âm thầm tạo nên kỳ tích trên thị trường quốc tế. Theo số liệu hải quan, chỉ trong 5 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu đã mang về hàng chục triệu USD với mức tăng trưởng ấn tượng, mở ra một hướng đi đầy tiềm năng cho các sản phẩm thương hiệu Việt.

Gia Lai: Hơn 150 hộ dân tham gia dự án trồng Đàn hương tại vùng biên Ia Dom

Hơn 150 hộ dân xã Ia Dom (huyện Đức Cơ, Gia Lai) vừa tham gia hội thảo khởi động dự án trồng cây Đàn hương – l ài cây được kỳ vọng sẽ tạo đột phá kinh tế bền vững cho vùng biên giới.;.l.l.

Bão số 3 gây thiệt hại nghiêm trọng tại Bắc Trung Bộ: Hơn 107.000 ha lúa ngập úng

Tính đến 17 giờ ngày 22/7, bão số 3 khi đổ bộ vào đất liền đã gây ra nhiều thiệt hại đáng kể tại các tỉnh từ Hải Phòng đến Nghệ An.

Nông sản Việt: Giải cứu hay đổi mới để lớn mạnh?

Ngành trái cây chủ lực như chuối, dứa, dừa, chanh dây đang đối mặt sức ép cạnh tranh ngày càng lớn. Thay vì trông chờ giải cứu, Việt Nam cần thay đổi mạnh mẽ mô hình sản xuất, chuẩn hóa chất lượng, hướng đến xuất khẩu bền vững và giá trị cao.

Sữa tươi thanh trùng TH true MILK – Bí quyết chăm sóc gia đình của mẹ hiện đại

Làm mẹ trong thời đại mới là hành trình không ngừng học hỏi – từ việc chăm sóc con, tạo lập thói quen ăn uống đến việc lựa chọn từng sản phẩm mỗi ngày. Hiểu rõ nhu cầu ngày càng cao của các bà mẹ, TH true MILK vừa chính thức giới thiệu dòng sữa tươi thanh trùng với hai phiên bản nguyên chất và ít đường, dung tích 950ml, hạn sử dụng lên tới 39 ngày (kể từ ngày sản xuất).

Sản phẩm thiên nhiên Việt Nam trước ngưỡng cửa thị trường BRICS+

Chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Brazil, nơi diễn ra Hội nghị Cấp cao BRICS mở rộng, không chỉ mang thông điệp chính trị và ngoại giao, mà còn mở ra hướng đi chiến lược cho xuất khẩu sản phẩm thiên nhiên Việt Nam, đặc biệt là nông sản, thực phẩm và dược liệu. Trong bối cảnh thế giới dịch chuyển sang tiêu dùng xanh và bền vững, BRICS+ nổi lên như một khối thị trường giàu tiềm năng, mang tính bổ trợ mạnh mẽ với thế mạnh sẵn có của Việt Nam.

Khai mở “mỏ vàng xanh” dược liệu Tây Bắc bằng tư duy chuỗi giá trị và thương hiệu

Vùng núi phía Bắc, đặc biệt là các tỉnh Tây Bắc, được đánh giá có tiềm năng lớn để phát triển ngành dược liệu trở thành kinh tế mũi nhọn nhờ lợi thế khí hậu, thổ nhưỡng và sự đa dạng sinh học. Tuy nhiên, để “mỏ vàng xanh” thực sự tạo ra giá trị gia tăng bền vững, đòi hỏi sự thay đổi mạnh mẽ về tư duy chuỗi giá trị và chiến lược xây dựng thương hiệu vùng cho các sản phẩm đặc hữu.