Cỏ seo gà - Vị thuốc dân gian chữa bệnh hiệu quả

Đặc điểm của cây cỏ seo gà

Cỏ seo gà còn có tên là cỏ luồng, phượng vĩ thảo,.. Tên khoa học: Pteris multifida Poir., họ Seo gà.

Cấu trúc của cây cỏ seo gà là thân mảnh, cao 30 - 45 cm. Thân rễ mọc thẳng, ngắn, dài 1 - 1,5 cm, đỉnh có vảy màu đen nâu.

Lá cỏ seo gà có màu vàng rơm hoặc nâu sẫm với mép màu vàng hơi bóng, kích thước 15 - 25cm × 1,5 - 2 mm. Một cuống lá thường có 3 đôi, mọc đối, tăng dần, hình mũi mác thẳng, mép lá có răng nhọn không đều đến gốc lá thường chẻ đôi, có 1 hoặc 2 thùy đáy, đôi khi có thêm tiểu thùy để tạo thành các cánh dọc theo các rãnh rộng 3-5 mm, nhỏ dần ở gốc các răng cưa.

Bộ phận dùng là toàn cây.

Cây cỏ seo gà khi được bảo quản lâu dài sau khi phơi khô sẽ là một loại nguyên liệu thô phổ biến cho các đồ uống thảo mộc, giúp củng cố chức năng gan, ổn định đường tiêu hóa, giải nhiệt và hóa độc.

Không chỉ dùng làm thuốc, cây cỏ seo gà còn là một trong những loại rau và thảo mộc được sử dụng rộng rãi.

Loài của mọc ở vùng Ðông Á ôn đới, mọc hoang trong rừng vùng núi, trên các khe đá. Thu hái toàn cây quanh năm, rửa sạch, phơi khô dùng dần.

Ở Việt Nam, cây seo gà thường mọc trên vách đất, vách đá, quanh thành giếng, nơi thoáng ẩm và mát ở các tỉnh phía Bắc và Trung bộ. Nó được thu hái quanh năm, được phơi khô hoặc để tươi dùng làm thuốc.

Theo Đông y

Seo gà vị đắng ngọt nhạt và hơi đắng, tính lạnh, có tác dụng thanh nhiệt, tiêu viêm lợi tiểu, mát máu, cầm lỵ. Rễ có vị ngọt, đắng, hơi tê, mùi thơm hắc.

Có tác dụng chữa viêm ruột, viêm đường tiết niệu, viêm tuyến nước bọt, lỵ amíp, lỵ trực khuẩn, viêm gan, trĩ chảy máu.

Nước lá tươi có tác dụng chữa bỏng. Liều dùng: 15 - 30g seo gà khô (rễ và lá). Dùng ngoài không kể liều lượng.

Bài thuốc sử dụng cây seo gà

Tri thống kinh

30g cỏ seo gà, 15g gừng tươi, 1 quả trứng gà, 15g đường cát trắng. Đem cỏ seo gà và gừng tươi cùng nấu chung với nước, sau đó vớt bỏ bã, cho trứng gà và đường trắng vào đảo đều lúc nước còn sôi. Ngày uống 1 lần, uống liên tiếp trong 3 ngày.

Trị xuất huyết

Seo gà 60g, rễ cây ruối 60g. Sắc uống trong ngày.

Chữa lỵ trực khuẩn

Bài 1: Rễ và lá seo gà sao qua cho có mùi thơm 40 – 60g sắc với 100 – 150ml nước trong 30 phút, gạn lấy nước, chia 2 lần uống trong ngày.

Bài 2: Seo gà 24g, chè tươi 100g đun với 150 ml nước trong 30 phút, gạn lấy nước, chia 2 - 3 lần uống trong ngày.

Bài 3: Seo gà 30g, vỏ sắn thuyền 12g, đậu đen rang cháy 20g. Sắc uống, chia 3 lần trong ngày.

Bài 4: Seo gà 20g, dây mơ lông 20g, rễ cỏ tranh 20g, rễ phèn đen 20g, gừng sống 3 lát. Sắc uống, chia 2 - 3 lần trong ngày, lúc đói (Nam dược thần hiệu).

Chữa lỵ cấp tính

Bài 1: Rễ phèn đen 20g, dây mơ lông 20g, rễ seo gà 20g, rễ cỏ tranh 20g, gừng tươi 3 lát. Sắc uống ngày 1 thang.

Bài 2: Rễ phèn đen 20g, rễ seo gà 20g, vỏ rụt 10g. Tất cả sao đen. Sắc đặc, ngày uống 1 thang

Trị sa tử cung

Cỏ seo gà, kim ngân hoa, đăng tâm thảo (Bấc lùng), lớp da mỏng trong vỏ cây vông, lá bạc thau,vỏ quả bầu nậm, sáp ong. Sáu vị trên đều lấy với lượng bằng nhau, tất cả cho vào ấm đất, đổ nước ngập thuốc, sắc xuống còn 1/3 ấm, cho sáp ong vào hoà tan với nước thuốc đang nóng rồi uống.

Dùng ngoài

Seo gà tươi giã đắp chữa viêm tuyến nước bọt, đinh nhọt, thấp chẩn.

Nước sắc đặc seo gà để rửa mụn trĩ.

Seo gà còn dùng làm thuốc lợi tiểu, trị sốt rét. Nghiên cứu gần đây cho thấy: Cao seo gà điều chế bằng sắc với nước có tác dụng ức chế sự đột biến tế bào do hóa chất (acid picrolonic và benzopyren).

Rễ và lá sao vàng thái nhỏ, đun trong dầu vừng, lọc bỏ rễ lá seo gà để lấy dầu thuốc để bôi chữa một số bệnh ngoài da ở trẻ em.

Dùng 150g cỏ seo gà tươi, 10g muối ăn, nấu lấy nước tắm hoặc rửa vào chỗ có nổi mề đay.

Dùng 60g lá cỏ seo gà tươi, 30g lá non chua me đất hoa vàng. Tất cả đem giã nhuyễn, đắp lên chỗ bị rết cắn, sâu róm đốt.

Lưu ý khi dùng cỏ seo gà

Hiện tại thì vẫn chưa có nghiên cứu nào nói rằng cây Cỏ Seo Gà có thể gây ra các tác dụng phụ cả tuy nhiên bạn cũng cần lưu ý các vấn đề sau:

Không được sử dụng cây Cỏ Seo Gà có dấu hiệu bị móc

Không sử dụng nước sắc của cây Cỏ Seo Gà khi đã có mùi lạ

Phụ nữ mang thai nên hạn chế sử dụng vị thuốc này

Cây vọng cách - Rau gia vị, vị thuốc quý

Xích đồng nam - Vị thuốc quý cho sức khỏe

Kim tiền thảo - Đặc điểm, công dụng và bài thuốc trị bệnh