| Chuyển đổi số thắp lửa mới cho logistics Việt Chuyển đổi số mở lối phát triển cho doanh nghiệp tư nhân Chuyển đổi số tiểu thương: Sản phẩm “cầm tay chỉ việc” từ Bộ Công Thương |
Thách thức bủa vây hành trình chuyển đổi
 |
| Chuyển đổi số là điều kiện bắt buộc để các HTX Việt Nam duy trì năng lực cạnh tranh. |
Không còn là khẩu hiệu, chuyển đổi số đã trở thành “chìa khóa” sống còn đối với các HTX Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp. Tại Tọa đàm “Chuyển đổi số là động lực để HTX hội nhập quốc tế” tổ chức ngày 20/6, các chuyên gia đều thống nhất rằng, quá trình chuyển đổi này dù gian nan nhưng là con đường duy nhất để nâng cao năng lực cạnh tranh và từng bước khẳng định vị thế nông sản Việt trên bản đồ thế giới.
Tuy nhiên, hành trình chuyển đổi của các HTX đang gặp không ít rào cản. Theo bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, thị trường quốc tế ngày càng đòi hỏi khắt khe về chất lượng và tính minh bạch. “Khách hàng yêu cầu sản phẩm, đặc biệt là nông sản, thủy sản phải truy xuất được nguồn gốc. Nếu không có dữ liệu số, chúng ta không thể nào chứng minh được”, bà Vân nhấn mạnh. Dưới góc nhìn này, chuyển đổi số không chỉ là bước đi chiến lược mà còn là điều kiện bắt buộc để sản phẩm Việt Nam được chấp nhận ở những thị trường khó tính.
Song song với yêu cầu thị trường, những rào cản nội tại lại đang cản bước HTX. Ông Mai Quang Vinh - Chủ tịch HĐQT Liên hiệp HTX Kinh tế số Việt Nam, cho rằng, nhiều HTX vẫn đang mắc kẹt trong phương thức sản xuất truyền thống. Người nông dân và thành viên HTX quen với lối làm cũ, ngại thay đổi, chưa có thói quen ghi chép hay lưu trữ dữ liệu một cách bài bản. Thêm vào đó, phần lớn HTX có quy mô nhỏ, thiếu vốn đầu tư cho hạ tầng công nghệ và nhân lực. Chính sách hỗ trợ tuy nhiều nhưng lại thiếu sự nhất quán, thậm chí có lúc lúng túng vì “không biết gọi cho ai để tháo gỡ”.
Theo ông Vinh, chuyển đổi số không thể chỉ làm theo phong trào mà cần “được chứng minh bằng hiệu quả kinh tế thực tiễn”. Trên thực tế, đã có những mô hình HTX thành công, sản phẩm bán ra có giá trị tăng gấp 10 lần nhờ kiên trì số hóa toàn bộ quy trình sản xuất và quản lý. Tuy vậy, ông cảnh báo: “Đây là một cuộc cách mạng, không đơn thuần là sự thay đổi. Nó đòi hỏi quyết tâm chính trị, nguồn lực đầu tư và một lộ trình cụ thể”.
Giải pháp đồng bộ để tạo bước đột phá
 |
| Tập huấn chuyển đổi số cho hợp tác xã – bước khởi đầu quan trọng để đưa công nghệ vào chuỗi sản xuất và tiêu thụ nông sản. |
Từ thực tiễn đó, các chuyên gia tại tọa đàm đã đề xuất nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ nút thắt trong quá trình chuyển đổi số của các HTX. Trước hết, vai trò của Nhà nước cần được khẳng định bằng những hành động cụ thể. Một trong những đề xuất đáng chú ý là xây dựng các “nền tảng dùng chung” như phần mềm kế toán, quản trị, truy xuất nguồn gốc... nhằm giúp các HTX dễ dàng tiếp cận công nghệ với chi phí thấp.
Ngoài ra, chính sách hỗ trợ cần tập trung và nhất quán, tránh chồng chéo giữa các bộ ngành. Những cơ chế cụ thể về tín dụng ưu đãi, thuế, đào tạo nhân lực cần được ban hành và triển khai theo lộ trình rõ ràng, giúp các HTX yên tâm đầu tư lâu dài thay vì chỉ chờ các chương trình ngắn hạn.
Về phía các HTX, điều quan trọng là cần sự chủ động bắt đầu từ những việc nhỏ nhất. Gợi ý một giải pháp thiết thực, bà Cao Xuân Thu Vân chia sẻ: “Nếu lười ghi thì đọc, công nghệ có thể chuyển đổi giọng nói thành văn bản. Vấn đề là chúng ta phải bắt đầu”. Đây là cách tiếp cận đơn giản nhưng thực tế, phù hợp với trình độ số của đa phần thành viên HTX hiện nay.
Đáng chú ý, các chuyên gia nhấn mạnh rằng chuyển đổi số cần song hành với chuyển đổi xanh. Theo ông Mai Quang Vinh, thế giới đang tiến tới những tiêu chuẩn khắt khe hơn như giảm phát thải carbon, phát triển bền vững theo bộ tiêu chí ESG, thương mại công bằng... “Đến năm 2027, khi xuất khẩu, người ta sẽ hỏi chứng chỉ carbon của bạn đâu? Nếu không chuẩn bị từ bây giờ, chúng ta sẽ rất bất ngờ và thua thiệt”, ông cảnh báo.
Cuối cùng, để hành trình này không đơn độc, vai trò của các tổ chức như Liên minh HTX Việt Nam cần được phát huy hơn nữa. Với chức năng làm cầu nối giữa HTX với chuyên gia, doanh nghiệp công nghệ và thị trường, các tổ chức trung gian sẽ là lực đẩy quan trọng để lan tỏa các mô hình chuyển đổi thành công.
Hành trình chuyển đổi số và chuyển đổi xanh của các HTX Việt Nam vẫn còn nhiều thử thách. Nhưng với quyết tâm từ nội tại, sự đồng hành thực chất từ chính sách và kết nối hiệu quả với các nguồn lực xã hội, nông sản Việt hoàn toàn có cơ hội “lột xác” và khẳng định chỗ đứng vững chắc trong chuỗi giá trị toàn cầu.
