 |
| Toàn cảnh Phiên họp |
Tiếp tục phiên họp thứ 34, chiều 12/6 Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tờ trình số 173/TTr-CP của Chính phủ về Nghị quyết điều chỉnh Nghị quyết số 273/NQ-UBTVQHQH15 về quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên của Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025.
Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 44/2022/QH15. Trong đó, tại Điều 3 của Nghị quyết quy định giao Chính phủ hoàn chỉnh hồ sơ chuyển mục đích sử dụng đất rừng và đất trồng lúa nước từ 2 vụ trở lên của dự án, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.
Để thực hiện dự án này, Chính phủ đã có Tờ trình và được Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành, ban hành Nghị quyết số 273/NQ-UBTVQH15 ngày 11 tháng 7 năm 2022 về chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên của Dự án.
Tiếp đó, Chính phủ đã có Báo cáo số 369/BC-CP ngày 04 tháng 10 năm 2022, Báo cáo số 487/BC-CP ngày 30 tháng 9 năm 2023 báo cáo Quốc hội về kết quả triển khai Dự án, trong đó có nội dung về kết quả thực hiện việc chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên của Dự án.
Theo nhiệm vụ Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao tại khoản 5 Điều 2 của Nghị quyết số 273/NQ-UBTVQH15 ngày 11 tháng 7 năm 2022, Chính phủ tiếp tục báo cáo kết quả thực hiện chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên của Dự án và đề xuất điều chỉnh Nghị quyết số 273/NQ-UBTVQH15 ngày 11 tháng 7 năm 2022 để tiếp tục thực hiện các bước tiếp theo của Dự án.
Theo Tờ trình số 173, trong quá trình triển khai thực hiện Dự án, diện tích rừng tăng 438,3 ha (gồm 31,5 ha rừng tự nhiên và 406,8 ha rừng trồng); diện tích đất rừng tăng 582,93 ha; diện tích đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên tăng 152,55 ha so với Nghị quyết số 273.
Báo cáo tại Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, một số ý kiến cho rằng việc Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định điều chỉnh Nghị quyết số 273 là cần thiết, phù hợp để bảo đảm cơ sở pháp lý và tránh ảnh hưởng đến tiến độ Dự án. Tuy nhiên, ý kiến khác cho rằng, tại Nghị quyết số 44 Quốc hội chỉ ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, đất trồng lúa của Dự án trước khi quyết định đầu tư Dự án, không quy định thẩm quyền điều chỉnh chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, đất trồng lúa của Dự án sau khi Dự án đã được thi công, do đó đề nghị làm rõ căn cứ pháp lý đối với đề xuất của Chính phủ.
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh |
Về hồ sơ Dự án và sự phù hợp với các quy hoạch liên quan: Hồ sơ kèm theo Tờ trình số 173/TTr-CP về đề nghị quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng chưa gửi kèm báo cáo về sự phù hợp của dự án với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch lâm nghiệp quốc gia theo quy định của pháp luật về quy hoạch. Do đó, đề nghị cần bổ sung, hoàn thiện hồ sơ Dự án.
Ngoài ra, một số ý kiến đề nghị làm rõ sự phù hợp của việc điều chỉnh đất rừng, đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên của Dự án với các quy hoạch có liên quan (quy hoạch tỉnh, quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất cấp huyện) để bảo đảm chặt chẽ các cơ sở, điều kiện chuyển mục đích sử dụng đất rừng, đất trồng lúa nước hai vụ cho Dự án.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cũng cho biết, các dự án đường bộ cao tốc có đặc điểm phạm vi trải dài theo tuyến, đi qua các điều kiện địa hình phức tạp nên phạm vi Dự án thường chỉ xác định chính xác sau khi hoàn thành bước thiết kế kỹ thuật, thực hiện khảo sát xây dựng (địa chất, địa hình...).
Thực tế, việc xác định phạm vi chiếm dụng đất để triển khai cắm mốc giải phóng mặt bằng, để tiến hành bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2017-2020 được thực hiện sau bước này. Do đó, các quy định về chuyển mục đích sử dụng rừng theo pháp luật về lâm nghiệp tại bước quyết định đầu tư đối các dự án đường bộ giao thông có quy mô lớn, phức tạp có thể dẫn đến phải thực hiện điều chỉnh nhiều lần.
Bên cạnh đó, qua khảo sát cho thấy một số khu vực không thuộc ranh giới Nghị quyết số 273 (thuộc phạm vi thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật được duyệt) đã được triển khai thi công, nhưng đối với một số đoạn đi qua rừng tự nhiên chịu sự kiểm soát chặt chẽ của các cơ quan liên quan, nên không thể thi công xây dựng Dự án, dẫn đến Chính phủ phải trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh Nghị quyết số 273 để bảo đảm cơ sở pháp lý triển khai thực hiện.
“Nghị quyết số 273 được Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành, do đó việc điều chỉnh là phù hợp theo thẩm quyền, tuy nhiên đề nghị Chính phủ rà soát, hoàn thiện lại Tờ trình, dự thảo Nghị quyết và hồ sơ theo quy định, xác định chính xác diện tích chiếm dụng đất theo tuyến của Dự án để bảo đảm việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, đất rừng, đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên theo đúng thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh.
 |
| Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải |
Sau khi thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị rút kinh nghiệm báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, báo cáo nghiên cứu khả thi, không để phát sinh diện tích rừng, trồng lúa với số lượng lớn như hiện nay, phát sinh thêm thủ tục, hồ sơ…
Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan thẩm tra, hoàn thiện hồ sơ, tờ trình, dự thảo nghị quyết, đảm bảo đầy đủ hồ sơ, chính xác số liệu, đúng phạm vi rừng, đất rừng, đất trồng lúa được Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định cho chuyển đổi mục đích sử dụng. Không đưa vào nghị quyết các nội dung vượt phạm vi Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Khẩn trương rà soát toàn bộ dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông 2021 - 2025 kịp thời báo cáo Quốc hội quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội, không để làm ảnh hưởng đến tiến độ dự án. Chính phủ chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu về đất rừng, đất lúa chuyển đổi mục đích để xây dựng cao tốc Bắc - Nam phía đông, đảm bảo phù hợp tương thích các quy hoạch có liên quan, đồng thời đảm bảo việc trồng rừng thay thế, bù đắp đất trồng lúa, có phương án chuyển đổi theo đúng quy định, Phó chủ tịch Quốc hội lưu ý.
100% thành viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội có mặt đã biểu quyết thống nhất các nguyên tắc nêu trên, Phó chủ tịch Quóc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan thẩm tra, hoàn chỉnh hồ sơ, dự thảo nghị quyết, xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội để trình Chủ tịch Quốc hội ký ban hành.
