 |
| Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng trả lời chất vấn đại biểu - Ảnh: VGP |
Ngân hàng Nhà nước tập trung thực hiện giải pháp tăng cung vàng
Đại biểu Lưu Văn Đức (Đắk Lắk) hỏi Thống đốc về giải pháp đưa ra thời gian qua và đánh giá của thống đốc Ngân hàng về kết quả thực hiện các giải pháp bình ổn và quản lý thị trường vàng theo chỉ đạo của Thủ tướng?
Về quản lý và bình ổn thị trường vàng mà đại biểu Lưu Văn Đức đưa ra, Thống đốc cho hay thị trường vàng biến động, từ năm 2021, giá vàng thế giới tăng cao. Thực tế Ngân hàng Nhà nước chưa can thiệp trong thời gian này. Nhưng sau đó đến tháng 6/2024, giá vàng tiếp tục tăng ở mức rất cao. Trước khi can thiệp giá vàng từ 2.300 - 2.400 USD/ounce, chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế tăng cao nên Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt về việc giảm chênh lệch. Vì vậy Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện đấu thầu và can thiệp 9 phiên đấu thầu.
Song do giá vàng thế giới lập đỉnh khá cao, nên để thu hẹp khoảng cách giá vàng trong nước và thế giới, Ngân hàng Nhà nước đã dùng biện pháp bán trực tiếp qua 4 ngân hàng thương mại. Phương án này giúp chênh lệch giá vàng giảm từ 15-18 triệu đồng/lượng, giờ chỉ còn 3-4 triệu đồng/lượng.
Theo Thống đốc, do nước ta không sản xuất vàng nên việc can thiệp còn phụ thuộc nhập khẩu vàng quốc tế, và do diễn biến khó lường nên Ngân hàng Nhà nước sẽ theo dõi sát thị trường thế giới để có chính sách ổn định thị trường vàng.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho biết vừa qua việc bán vàng miếng của Ngân hàng Nhà nước được người dân đồng tình. Tuy nhiên ngân hàng chỉ bán ra mà không mua vào nên người dân có nhu cầu không biết bán ở đâu. Nguyên nhân do đâu?
 |
| Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa chất vấn Thống đốc Nguyễn Thị Hồng - Ảnh: VGP |
Trả lời câu hỏi về việc Ngân hàng Nhà nước chỉ bán mà không mua, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng giải thích Ngân hàng Nhà nước cung vàng do nhu cầu gia tăng, chưa đặt vấn đề mua lại, mà tập trung thực hiện giải pháp tăng cung vàng.
Hiện đã có 22 tổ chức tín dụng và 16 đơn vị kinh doanh mua bán vàng, vẫn diễn ra hoạt động mua bán bình thường. Việc doanh nghiệp không mua vàng cá nhân có thể vì một vài lý do như cân đối tiền.
Nhu cầu mua bán vàng chủ yếu ở Hà Nội, TP.HCM và thành phố lớn, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho hay Ngân hàng Nhà nước chỉ cấp phép kinh doanh mua bán vàng chứ không quy định bắt buộc ở địa điểm nào.
Việc doanh nghiệp và tổ chức tín dụng xem xét đánh giá nhu cầu tỉnh thành và mở điểm mua bán vàng miếng. Qua tổng hợp nhu cầu mua bán chủ yếu là Hà Nội, TP.HCM và thành phố lớn, còn các tỉnh thành khác không có tình trạng xếp hàng mua bán vàng miếng.
Đối với việc tại sao ngân hàng không mua vàng, Thống đốc Hồng cho biết các tổ chức tín dụng bán vàng thời gian qua theo chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước để bình ổn thị trường vàng.
Vàng không như ngoại tệ, để kiểm định chất lượng, hàm lượng vàng rất khó. Bản thân các tổ chức tín dụng phải đầu tư con người, trang thiết bị để nhận biết, tránh rủi ro về chất lượng về vàng. Ngân hàng Nhà nước sẽ cân nhắc tới đây khi đề xuất những chính sách mới về vàng miếng, chúng tôi sẽ có giải pháp để có thể xử lý những vấn đề này.
Tuy nhiên theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước: "Hiện nay 22 tổ chức tín dụng và 16 doanh nghiệp có những chi nhánh mua bán giao dịch ở nhiều nơi nên việc người ta không mua có thể do một số nguyên nhân, đặc biệt biến động giá vàng vừa qua rất lớn nên người ta phải cân nhắc. Mặt hàng vàng Ngân hàng Nhà nước luôn khuyến cáo biến động, nếu đầu tư mặt hàng này phải chịu rủi ro, mất tiền nếu mua bán".
Tranh luận sau đó, đại biểu Phạm Văn Hòa chia sẻ lại để Thống đốc trả lời rõ, ông cho biết những nội dung này là cử tri gửi gắm để ông hỏi, đây cũng là những vấn đề hệ trọng.
Ngân hàng bán vàng miếng nhưng bán lại không mua, trong khi đó ngoài thị trường vàng cũng không mua vàng miếng "như vậy họ sẽ bán chợ đen". "Tại sao chúng ta bán mà không mua", ông Hòa đặt vấn đề.
"Người ta đã mua vàng miếng của ngân hàng rồi, giờ người ta cần tiền bán lại. Tôi nghĩ ngân hàng cũng phải mua lại để cho có tiền người ta sử dụng, lưu chuyển. Đằng này bán hoài mà không mua, không biết tới thời điểm nào đó, ngân hàng có khả năng bán vàng hết không, trong khi đó lượng vàng trong dân rất nhiều. Người ta cần bán ra lại không mua. Tôi thấy đây là điểm rất bất hợp lý, đề nghị Ngân hàng Nhà nước quan tâm", ông Hòa tranh luận.
Liên quan đến vấn đề huy động vốn từ kiều hối, đại biểu Phạm Văn Hòa cho biết theo số liệu từ năm 1993 - 2023, lượng kiều hối về Việt Nam rất lớn, với 206 tỉ USD. Tuy nhiên, ngân hàng không chủ động huy động nguồn vốn này, mà nếu có huy động chỉ trả lãi suất bằng 0%.
Trong khi đó, nhà nước lại đi vay ODA với lãi suất cao hơn, người dân trong nước có tiền mà lại không vay đi vay nước ngoài. Tại sao chúng ta không vay USD của người dân với lãi suất thấp hơn so với vay nước ngoài, để tạo động lực cho kiều bào gửi tiền về Việt Nam nhiều hơn.
Áp lãi suất 0% để tránh đầu cơ, găm giữ và đô la hóa nền kinh tế
Về lý do áp lãi suất 0% với đồng đô la Mỹ, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết trước đây thị trường ngoại hối, tỉ giá của Việt Nam trải qua những biến động, gây bất ổn kinh tế vĩ mô.
Từ năm 2016, Ngân hàng Nhà nước áp dụng nhiều biện pháp đồng bộ, trong đó có giải pháp quan trọng về kiên định điều hành theo mục tiêu kiểm soát lạm phát, giữ ổn định giá trị VNĐ.
Cùng với đó có những chính sách kết hợp lãi suất và tỉ giá để sao cho việc nắm giữ VND hấp dẫn và có lợi hơn.
Theo đó lãi suất đô la Mỹ đưa về 0% và thực hiện các giải pháp để ổn định tỉ giá, ban hành các thông tư hạn chế doanh nghiệp mua trước khi có nhu cầu về ngoại tệ.
Đặc biệt, Ngân hàng Nhà nước điều hành tỉ giá trên cơ sở tỉ giá trung tâm, hằng ngày có biến động lên xuống, giúp giảm tình trạng đầu cơ, găm giữ ngoại tệ và giảm tình trạng đô la hóa nền kinh tế.
Theo đó doanh nghiệp và người dân có đô la bán cho tổ chức tín dụng để bán lại cho Ngân hàng Nhà nước. Vì thế dự trữ ngoại hối nhà nước mới gia tăng có lúc lên đến hàng tram tỉ đô la Mỹ (cuối năm 2015 chỉ có khoảng 30 tỉ đô la Mỹ).
"Chúng tôi thấy đây là giải pháp chính sách rất hiệu quả và rất tốt, có hiệu quả cho ổn định kinh tế vĩ mô. Còn bây giờ tăng lãi suất gửi ngoại tệ lên có nghĩa người nắm giữ ngoại tệ vừa được hưởng lợi về những biến động tỉ giá, còn được lãi suất tiền gửi, có thể gây tâm lý chuyển dịch từ VND sang ngoại tệ, gây rủi ro trở lại".
Vàng trong dân là vàng chết
 |
| Đại biểu Trần Thị Hồng Thanh. Ảnh: Media Quốc hội |
Nêu câu hỏi, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh (Ninh Bình) cho rằng việc trong báo cáo của NHNN gửi đại biểu Quốc hội, tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc liên quan quản lý thị trường vàng xác định chưa khuyến khích người dân bán vàng chuyển thành VND để đầu tư sản xuất kinh doanh. Vàng nằm im trong dân là vàng chết, trong khi nhu cầu vốn sản xuất kinh doanh rất lớn. Bà hỏi cần có giải pháp để vàng trở thành nguồn lực của nền kinh tế?
Trả lời nội dung này, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nói đây là câu hỏi rất hay và trong phần trả lời trước đã nêu vấn đề này. Cụ thể, theo Thống đốc Hồng khi chống vàng hóa, đô la hóa thì không khuyến khích người dân nắm giữ vàng. Bởi khi nắm giữ vàng có thể giá trị rất lớn nhưng khi nắm giữ như vậy thì số tiền đó người dân không sử dụng được.
Nếu tiền đó chuyển ra VND sẽ có cơ hội để kinh doanh, đầu tư vào các lĩnh vực khác. Như gửi tiền vào ngân hàng để ngân hàng dùng tiền đó cho vay sản xuất kinh doanh. Hay đầu tư vào các cổ phần, cổ phiếu, chứng khoán để phục vụ sản xuất kinh doanh.
"Chính vì vậy, NHNH và trong tinh thần của nghị định 24 là chống vàng hóa, khuyến khích người dân không nắm giữ vàng, nhất là vàng miếng. Bởi vàng miếng giá trị cao. Chính vì thế, có chính sách nhà nước độc quyền, xuất nhập khẩu vàng miếng, quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh, mua bán vàng miếng", Thống đốc Ngân hàng Nhà nước nói.
Để không khuyến khích người dân mua vàng, theo Thống đốc Hồng, có rất nhiều giải pháp theo kinh nghiệm của các nước. Hiện NHNN đang đánh giá tổng kết nghị định 24 theo hướng thiết kế các chính sách để hạn chế người dân nắm giữ vàng.
Cùng đó, đại biểu Dương Khắc Mai (Đắk Nông) nêu thực trạng sự chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới cho thấy thị trường vẫn chưa thực sự ổn định. Vậy giải pháp nào để người dân yên tâm về sự ổn định của VND, từ bỏ tâm lý tích trữ đầu cơ vàng để dành nguồn lực phát triển đất nước?
"Tôi đánh giá cao NHNN thu hẹp khoảng cách giá vàng trong nước và thế giới. Nhưng tôi xin hỏi thống đốc khi kéo giá vàng SJC với giá vàng thế giới thì ai được hưởng lợi và ai sẽ thiệt" - đại biểu nêu câu hỏi.
Trả lời, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho rằng thị trường vàng chưa thực sự ổn định và "vàng là vấn đề đau đầu của thế giới". Trước khi NHNN can thiệp giá vàng là 2.300-2.400 USD/ounce, nay đã là 2.700 USD/ tăng hơn 50% so với đầu năm.
Với mục tiêu đưa chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế giảm xuống, không khuyến khích chênh lệch vì nếu tăng cao thì thời gian qua có hiện tượng nhập lậu vàng. Vì vậy NHNN can thiệp để giảm chênh lệch còn 3-4 triệu đồng/lượng. Giá tăng giảm và biến động là do những yếu tố khách quan thế giới, phụ thuộc vào biến số thị trường tài chính thế giới từ tỉ giá, giá dầu…
NHNN tiếp tục theo dõi diễn biến thị trường, căn cứ vào mục tiêu chính sách tiền tệ để xem xét giải pháp can thiệp. Giải pháp căn cơ là NHNN phối hợp bộ, ngành đánh giá tổng kết nghị định 24 để tham mưu Chính phủ giải quyết vấn đề tồn tại hạn chế, hướng tới sự ổn định.
"Quan điểm chung của NHNN, chủ trương chống vàng hóa thì làm sao vàng không phải là mặt hàng hấp dẫn để đầu tư, đầu cơ. Còn đối với vàng tích lũy, NHNN sẽ có giải pháp đánh giá phù hợp để quản lý" - Thống đốc Hồng nói.
Về câu hỏi giá vàng biến động ai được lợi, Thống đốc Hồng cho rằng người dân mua vàng giá cao và bán sẽ được giá cao và khi mua thấp mà bán thấp sẽ có giá thấp. Tức là cái lợi người này thì người khác lại bị mất.
Với các thành viên tham gia thị trường vàng, doanh nghiệp kinh doanh mua bán vàng miếng sẽ phải tính toán để làm sao không chịu rủi ro. Vì đây là những khâu trung gian mua và bán.
Còn với doanh nghiệp mua để đó và bán thì phải chịu rủi ro, vì vốn của doanh nghiệp là VND và không phải có nhiều vốn. Vì vậy, khi cần mua vàng có thể phải chịu rủi ro và quy định hiện hành không được đi vay để mua vàng.
Với NHNN khi mua vàng về can thiệp để bán, nên sẽ phải có công cụ phòng ngừa rủi ro. Sau khi can thiệp thị trường, NHNN có biện pháp là mua ngay vàng trên thị trường thế giới, tránh khoảng trống. Với mặt hàng vàng giá trị cao, giá cả lên xuống thất thường nên cơ quan quản lý nhà nước cảnh báo đầu tư cần thận trọng tính toán cho phù hợp.
