 |
| Người dân dùng rìu tạo vết thương trên cây dó bầu |
Cái tên trầm hương không còn xa lạ với nhiều, nhưng chắc hẳn khá ít người hiểu rõ về loại “thảo mộc” này.
Trầm hương được sinh ra trên thân cây dó bầu. Theo dân gian, hương trời bay theo gió đáp vào chỗ bị thương trên cây dó bầu, hòa cùng với nhựa chảy ra, theo thời gian, tạo thành trầm.
Thực tế, quá trình tạo trầm hương từ cây dó bầu là sự phản ứng của các phần tử gỗ với các tác động bên ngoài gây ra như vết nứt, các loài nấm gây bệnh,… Khi một vùng nào đó bị tổn thương, cây sẽ tự tiết ra chất nhựa như một cách để băng bó vết thương. Sự kết hợp hòa quyện giữa tinh dầu nhựa và gỗ của cây dó bầu đã hình thành nên trầm hương.
Sử dụng đặc tính này của cây, nhiều người khai thác đã sử dụng những phương pháp nuôi kiến tạo trầm hương từ cây dó bầu.
Trong tự nhiên, không phải cây dó nào cũng có thể sản xuất ra trầm, chỉ có những cây bị bệnh mới chứa trầm ở lõi thân.
Trầm thường được tìm thấy ở những cây dó bị bệnh từ 10 năm trở đi. Cách nhận biết những cây có trầm đó là có hiện tượng lá vàng và nhỏ dần, thân cây có nhiều bướu, xuất hiện những điểm nâu đỏ. Bên cạnh đó, gỗ cây trở thành một chất bóng như đá sỏi, có những nếp nhăn cũng là đặc trưng của những cây dó có khả năng tạo trầm hương.
Để tạo trầm hương, ban đầu phải tạo được vết thương trên thân cây dó bầu. Tuy nhiên những tác động thông thường không mang lại hiệu quả như mong muốn. Bên cạnh đó cần phải có chất xúc tác và các tác nhân sinh học.
Có thể làm việc này bằng nhiều biện pháp như vật lý, hóa học hay sinh học.
Phương pháp vật lý
Đây là phương pháp gây vết thương cơ giới lên thần cây dó. Cách thức này là điều kiện tiên quyết để hình thành nên trầm hương.
Phương pháp này có ưu điểm đó chính là hiệu quả thấp. Vì vậy, để tăng tỉ lệ sản sinh Trầm của cây dó, cần phải có các tác động khác thông qua các vết thương như chất hóa học hay men vi sinh gây bệnh cho cây.
Phương pháp hóa học
 |
| Hóa chất được bơm vào cây để kích thích tạo trầm |
Đây là một phương pháp vô cùng hiệu quả và nhanh, bởi những chất hóa học được bơm vào cây thường có đặc điểm là kích thích sự hình thành trầm của cây dó
Tuy nhiên, phương pháp này lại có một nhược điểm đáng cân nhắc cho những người nông dân nuôi trầm. Đó chính là, khi bơm các chất hóa học đó vào thân cây, đến mùa khai thác có thể sẽ dẫn đến việc tồn lại các thành phần hóa chất độc hại trong trầm như SO4, PO3, Cl, NO2,…
Từ đó dẫn đến chất lượng sản phẩm sẽ giảm và không được ưa chuộng trong thị trường trầm hương – một thị trường mà người mua luôn cân nhắc kỹ bởi giá thành của sản phẩm không hề rẻ.
Phương pháp sinh học
 |
| Men vi sinh sẽ được sử dụng, điển hình là nấm hoặc vi khuẩn, bằng cách gây bệnh cho cây |
Như chúng ta đã biết, khi cây dó bị nhiễm bệnh bởi các vi sinh vật hay nấm, nó sẽ tiết ra chất nhựa chứa tinh dầu kết hợp với gỗ tạo ra trầm hương. Lợi dụng điều này, phương pháp sinh học đã được áp dụng để nuôi cấy và khai thác trầm.
Men vi sinh sẽ được sử dụng, điển hình là nấm hoặc vi khuẩn, bằng cách gây bệnh cho cây.
Phương pháp này được sử dụng phổ biến bởi tỉ lệ thành công cao. Bên cạnh đó, khi thu hoạch không tồn đọng lại những chất hóa học có hại.
Lợi nhuận thu được từ kinh doanh sản phẩm này khá cao, kéo theo càng nhiều người nông dân gia nhập và càng nhiều cây dó bị khai thác. Từ đó dẫn đến sự biến mất của loại “thảo mộc” quý giá này.
Để ngăn chặn điều này, người mua không nên phụ thuộc vào trầm hương mà thay vì đó rèn luyện sức khỏe điều độ để không gặp phải những vấn đề về thể chất và tinh thần. Cùng với đó, những người nông dân nuôi cấy trầm hương cũng cần có hình thức và mức độ khai thác hợp lý, không nên chỉ nghĩ đến lợi ích ngắn hạn của bản thân mà bỏ lại nguy cơ dài hạn có thể xảy ra.
