Người tiêu dùng thông minh: Làm thế nào để không bị đánh lừa bởi mã vạch giả?

Chống hàng giả 30/06/2025 16:01 Theo dõi TH&SP trên

Mã vạch – “chứng minh thư” của sản phẩm – đang ngày càng trở thành công cụ bị lợi dụng để hợp thức hóa hàng giả, hàng nhập lậu. Trong bối cảnh thị trường xuất hiện nhiều chiêu trò tinh vi đánh lừa người tiêu dùng, việc nâng cao nhận thức và kỹ năng nhận diện mã vạch thật – giả là yếu tố then chốt để bảo vệ chính mình và góp phần lành mạnh hóa môi trường kinh doanh.

Cách đọc mã vạch đơn giản Áp dụng mã số mã vạch trong truy xuất nguồn gốc và chống hàng giả

Người tiêu dùng thông minh: Làm thế nào để không bị đánh lừa bởi mã vạch giả?

Nếu quét mã mà không hiện thông tin đầy đủ về sản phẩm, doanh nghiệp sở hữu mã hoặc nguồn gốc hàng hóa, rất có thể đó là mã giả, hoặc mã thật nhưng bị sử dụng sai mục đích.

Mã vạch giả: Mối nguy ẩn sau vỏ bọc “công nghệ”

Thực tế hiện nay cho thấy, không ít tổ chức, cá nhân đang lợi dụng mã số, mã vạch để đánh lừa người tiêu dùng. Một trong những thủ đoạn phổ biến là sử dụng trái phép mã số của doanh nghiệp khác hoặc cố tình tạo mã có cấu trúc giống mã thật để dán lên sản phẩm không rõ nguồn gốc. Điều này khiến người tiêu dùng khó có thể phân biệt bằng mắt thường hoặc qua thao tác quét mã đơn thuần.

Đáng chú ý, nhiều sản phẩm trên thị trường hiện nay gắn mã vạch nhưng không kê khai thông tin sản phẩm lên Hệ thống cơ sở dữ liệu mã số, mã vạch quốc gia (VNPC). Khi người dùng hoặc cơ quan chức năng quét mã, kết quả hiển thị là “không có dữ liệu” – một “lỗ hổng chết người” trong kiểm soát truy xuất. Bên cạnh đó, không ít trường hợp hàng hóa nhập lậu, hàng xách tay… sử dụng mã nước ngoài nhưng không có giấy tờ ủy quyền hay xác thực từ tổ chức cấp mã tại quốc gia đó.

Điển hình là vụ việc hơn 600 loại sữa bị phát hiện làm giả tem mác, gắn mã vạch Mỹ và Australia, nhưng thực chất là sản phẩm pha chế thủ công, không rõ nguồn gốc, được tiêu thụ thông qua một mạng lưới gồm chín doanh nghiệp. Sự việc gióng lên hồi chuông cảnh báo về mức độ tinh vi và quy mô của hoạt động gian lận mã vạch hiện nay.

Cách nhận diện mã vạch giả: Người tiêu dùng cần biết gì?

Theo Trung tâm Mã số, mã vạch quốc gia, từ ngày 1/6/2024, mọi sản phẩm có mã vạch tại Việt Nam đều phải tuân thủ theo Thông tư 02/2024/TT-BKHCN, trong đó quy định rõ việc liên kết thông tin mã vạch với hệ thống truy xuất nguồn gốc trung ương – VNPC. Nếu quét mã mà không hiện thông tin đầy đủ về sản phẩm, doanh nghiệp sở hữu mã hoặc nguồn gốc hàng hóa, rất có thể đó là mã giả, hoặc mã thật nhưng bị sử dụng sai mục đích.

Một số dấu hiệu nhận diện mã vạch giả mà người tiêu dùng nên lưu ý:

Mã vạch không hiển thị thông tin hoặc hiện thông tin mập mờ, không khớp với sản phẩm thực tế.

Mã vạch in mờ, lệch lạc, dễ bóc tách, thậm chí dán chồng lên tem khác.

Khi quét mã QR, ứng dụng tự động chuyển hướng đến website lạ, không thuộc tổ chức uy tín hoặc không có giao thức bảo mật (https).

Mã số bắt đầu bằng đầu mã của nước ngoài (ví dụ 880 – Hàn Quốc, 890 – Ấn Độ…) nhưng sản phẩm không có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy nhập khẩu chính ngạch.

Hiện nay, nhiều ứng dụng quét mã phổ biến không liên kết với dữ liệu chính thức từ GS1 Việt Nam hay VNPC. Do đó, người tiêu dùng nên sử dụng các ứng dụng như “Scan and Check” (thuộc GS1 Việt Nam) hoặc truy cập trực tiếp vào hệ thống VNPC để kiểm tra tính xác thực của mã vạch.

Giải pháp bảo vệ người tiêu dùng: Công nghệ và nhận thức đi đôi

Người tiêu dùng, cần hình thành thói quen kiểm tra mã vạch trước khi mua hàng, nhất là với các sản phẩm có giá trị cao như thực phẩm chức năng, mỹ phẩm.

Trước tình trạng mã vạch giả len lỏi ngày càng nhiều, các chuyên gia đề xuất triển khai đồng bộ hai nhóm giải pháp: công nghệ xác thực nâng cao và nâng cao năng lực nhận thức của người tiêu dùng.

Về công nghệ, một số doanh nghiệp đã áp dụng mã QR có tích hợp tem điện tử chống giả đa lớp, mã định danh sản phẩm duy nhất, thậm chí dùng công nghệ blockchain hoặc RFID để truy xuất nguồn gốc từ khâu sản xuất đến phân phối. Những công nghệ này giúp mỗi sản phẩm có một “hộ chiếu số” riêng biệt, không thể sao chép và dễ dàng kiểm tra trên điện thoại thông minh.

Trong dự thảo Luật sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa đang được Bộ KH&CN trình Chính phủ, có đề xuất bắt buộc doanh nghiệp sau khi được cấp mã số phải kê khai đầy đủ và cập nhật thông tin sản phẩm lên hệ thống VNPC. Đồng thời, các hệ thống phân phối như siêu thị, cửa hàng tiện lợi cũng phải kết nối phần mềm bán hàng với VNPC để đối chiếu, ngăn chặn mã giả “lọt lưới”.

Về phía người tiêu dùng, cần hình thành thói quen kiểm tra mã vạch trước khi mua hàng, nhất là với các sản phẩm có giá trị cao như thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, sữa ngoại, hàng điện tử... Không nên chỉ dựa vào hình thức bên ngoài hay lời quảng cáo. Khi phát hiện nghi vấn, cần phản ánh ngay đến cơ quan chức năng, tổ chức bảo vệ người tiêu dùng hoặc cổng VNPC để được hỗ trợ xác minh.

Trong bối cảnh thương mại toàn cầu ngày càng mở rộng và hàng hóa đa dạng như hiện nay, mã số, mã vạch vẫn là công cụ quan trọng để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và xây dựng niềm tin vào thương hiệu. Tuy nhiên, “con dao hai lưỡi” này cần được sử dụng đúng cách và kiểm soát chặt chẽ.

Người tiêu dùng thông minh không chỉ là người biết lựa chọn sản phẩm tốt mà còn là người chủ động phòng ngừa rủi ro. Mỗi thao tác quét mã, mỗi lần kiểm tra thông tin là một bước nhỏ nhưng thiết thực để chung tay đẩy lùi hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc – vì một thị trường minh bạch và phát triển bền vững.

Xuất hiện tình trạng sử dụng sai mã số mã vạch

Cách đọc mã vạch đơn giản

Minh Anh

Tags:

Cùng chuyên mục

Hôm nay, Hệ thống truy xuất nguồn gốc quốc gia Verigoods chính thức vận hành

Chi cục Hải quan khu vực I siết chặt chống buôn lậu dịp Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026

Tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại tiếp tục diễn biến phức tạp trong tháng 11

Thu giữ hơn 6.400 sản phẩm giả mạo Nike, Adidas bán trên mạng

Bộ Công Thương cảnh báo ba chiêu trò "giảm giá ảo" dịp mua sắm cuối năm

Chi cục Hải quan khu vực I quyết tâm ngăn chặn tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại

Ngành Hải quan liên tiếp phát hiện nhiều lô hàng vi phạm về xuất xứ hàng hóa và ghi nhãn hàng hóa

Táo đỏ đủ loại giá, thật – giả lẫn lộn: nhận biết thế nào cho đúng?

Hàng loạt sản phẩm từ giày Asics, vợt Yonex đến linh kiện xe máy được trưng bày phân biệt thật - giả

Quản lý thị trường TP.HCM thu giữ lượng hàng lậu kỷ lục

Tăng cường kiểm soát biên giới, Hải quan quyết liệt ngăn chặn buôn lậu vàng vào nội địa

Sẽ gỡ gian hàng vi phạm trong 24 giờ để ngăn chặn hàng giả trên sàn thương mại điện tử

Tin khác

Khen thưởng Công an Bắc Ninh phá đường dây sách giả 9 tỷ đồng

Công an tỉnh Bắc Ninh vừa được Bộ GD&ĐT và NXB Giáo dục Việt Nam khen thưởng sau khi triệt phá thành công đường dây sản xuất, tiêu thụ sách giáo khoa giả quy mô lớn.

Hải quan siết chặt tuyến đường biển, xử lý gần 7.000 vụ buôn lậu và vận chuyển trái phép

Theo thống kê sơ bộ của Cục Hải quan - Bộ Tài chính, lũy kết hết tháng 10/2025 toàn ngành Hải quan đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 6.974 vụ vi phạm qua tuyến biển, trị giá hàng hóa vi phạm 14.845 tỷ đồng. Riêng mặt hàng xăng dầu, ngành đã chủ trì, phối hợp bắt giữ 10 vụ việc vi phạm với số lượng khoảng 120.671 lít.

Online Friday 2025: Lần đầu tổ chức Mega Live hướng dẫn phân biệt hàng giả

Chương trình Online Friday 2025 chính thức được khởi động với chủ đề xuyên suốt “An toàn – An tâm – An vui”. Điểm nhấn đặc biệt của sự kiện năm nay là lần đầu tiên Ban Tổ chức thực hiện phiên Mega Live, trình diễn trực quan và hướng dẫn chi tiết cách phân biệt hàng thật – hàng giả, nhằm củng cố niềm tin và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Hải quan khu vực III mở đợt cao điểm kiểm soát hàng hóa, phòng chống buôn lậu dịp Tết 2026

Căn cứ Kế hoạch số 30141/KH-CHQ của Cục Hải quan về cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp Tết Nguyên đán Bính Ngọ năm 2026, Chi cục Hải quan khu vực III vừa ban hành Kế hoạch cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả dịp trước, trong và sau Tết trên địa bàn quản lý.

Hải quan Việt Nam và Hải quan Campuchia tăng cường hợp tác trong đấu tranh chống buôn lậu

Ngày 29 - 30/10/2025 tại TP. Đà Lạt (Lâm Đồng), Hải quan Việt Nam đã tổ chức Hội nghị Hải quan Biên giới Việt Nam – Campuchia lần thứ VI với sự tham gia của các đơn vị nghiệp vụ làm công tác kiểm soát từ cấp Trung ương đến địa phương của hải quan hai nước.

Công ty Nam Anh ở Hà Nội tái phạm kinh doanh thực phẩm nhập lậu, bị phạt 70 triệu đồng

Chỉ trong vòng chưa đầy hai tháng, Công ty TNHH Thương mại và Xuất nhập khẩu Nam Anh (phường Long Biên, Hà Nội) đã hai lần bị xử phạt vì hành vi kinh doanh thực phẩm nhập lậu. Dù đã bị xử lý trước đó, doanh nghiệp này vẫn tiếp tục tái phạm, bất chấp quy định của pháp luật và cảnh báo từ cơ quan chức năng.

Siết chặt thị trường thiết bị công nghệ và thực phẩm nhập lậu tại Hà Nội

Lực lượng Quản lý thị trường TP. Hà Nội phối hợp với Công an Thành phố vừa phát hiện, thu giữ hàng trăm thiết bị định vị và hàng tấn thực phẩm nhập lậu không rõ nguồn gốc, với tổng giá trị lên tới hơn 240 triệu đồng. Động thái này cho thấy công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường đang được tăng cường nhằm bảo đảm môi trường kinh doanh minh bạch, bảo vệ người tiêu dùng.

Hải quan khu vực VII siết chặt kiểm soát hàng giả, hàng kém chất lượng

Trước diễn biến phức tạp của buôn lậu, gian lận thương mại trên tuyến biên giới phía Bắc, Chi cục Hải quan Khu vực VII đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để kiểm soát chặt chẽ hàng hóa xuất nhập khẩu. Đặc biệt, trong dịp Tết Trung thu – thời điểm nhu cầu tiêu thụ bánh kẹo, đồ chơi,... tăng cao nên công tác bảo vệ quyền lợi và an toàn của người tiêu dùng được đặt lên hàng đầu.

Quét mã QR: Giải pháp đơn giản giúp người tiêu dùng nhận diện hàng giả trong kỷ nguyên số

Trước vấn nạn hàng giả, hàng lậu ngày càng tinh vi, đặc biệt trên các nền tảng thương mại điện tử, việc trang bị cho người tiêu dùng một công cụ nhận diện đơn giản và hiệu quả là vô cùng cấp thiết. Tại tọa đàm "Bảo vệ Doanh nghiệp và Người tiêu dùng" ngày 28/8, các chuyên gia đã nhấn mạnh giải pháp quét mã QR bằng điện thoại thông minh chính là "chìa khóa" để giải quyết bài toán này.

Xuất khẩu rau quả: Sầu riêng dẫn dắt, thị trường Mỹ bứt phá, vững bước tới mục tiêu 7 tỷ USD

Ghi nhận kim ngạch hơn 4,6 tỷ USD sau 8 tháng đầu năm 2025, ngành rau quả Việt Nam đang chứng tỏ một sự phục hồi ngoạn mục, gần như bắt kịp cùng kỳ năm ngoái. Đằng sau những con số ấn tượng này là một cuộc chuyển mình chiến lược: lấy chất lượng làm bệ phóng cho thương hiệu và coi đa dạng hóa thị trường là chìa khóa cho sự tăng trưởng bền vững, mở ra cánh cửa chinh phục mục tiêu 7 tỷ USD.

Thanh Hóa: Quyết liệt đẩy lùi nạn buôn lậu, hàng giả, hàng nhái – Giữ vững thương hiệu cho một thị trường lành mạnh

Trong “hành trình gìn giữ niềm tin” của người tiêu dùng, cuộc chiến chống buôn lậu, hàng giả, hàng nhái không chỉ là trách nhiệm của lực lượng chức năng mà còn là cam kết mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị vì một môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch và an toàn.

Truy xuất nguồn gốc là điều kiện tiên quyết của niềm tin số

Khi kinh tế số trở thành trụ cột tăng trưởng quốc gia, truy xuất nguồn gốc được xem là điều kiện tiên quyết để nâng cao hiệu quả quản lý và củng cố niềm tin người tiêu dùng. Để phát huy vai trò này, cần một hệ sinh thái xác thực minh bạch và đồng bộ.

Thanh Hóa: Tăng tốc kiểm soát thị trường – Kiến tạo môi trường kinh doanh minh bạch, lành mạnh

Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh Thanh Hóa đã phát hiện, xử lý 1.144 vụ việc liên quan đến buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, khởi tố hình sự 194 vụ việc, thu nộp ngân sách hơn 156 tỷ đồng. Những con số biết nói ấy không chỉ cho thấy quyết tâm cao trong đấu tranh phòng, chống vi phạm pháp luật về thương mại, mà còn phản ánh một thương hiệu quản lý thị trường ngày càng chuyên nghiệp, hiệu quả, gắn với môi trường kinh doanh lành mạnh và phát triển bền vững.

“Bóc trần” hàng giả: Trưng bày túi xách, mỹ phẩm, đồng hồ nhái thương hiệu lớn

Theo ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, việc tổ chức Phòng trưng bày không chỉ giúp cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người dân nhận diện thủ đoạn tinh vi của hàng giả, hàng nhái, mà còn thể hiện rõ thông điệp quyết liệt, không khoan nhượng của lực lượng QLTT trong công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và xây dựng thị trường lành mạnh.

Chống hàng giả phải trúng từ gốc

Cục trưởng Trần Hữu Linh khẳng định, nếu chỉ xử lý vi phạm là mới chạm phần ngọn. Chống hàng giả cần truyền thông đúng, trúng, kịp thời để nâng cao nhận thức xã hội, hình thành hành vi tiêu dùng có trách nhiệm và loại bỏ hàng hóa vi phạm từ gốc.

Lan tỏa tinh thần chống hàng giả trong xã hội

Cuộc chiến chống hàng giả cần quyết tâm chính trị và sự đồng lòng từ thể chế đến thị trường. Đó là hành trình không có vùng cấm, nhằm bảo vệ thương hiệu chân chính và kiến tạo môi trường tiêu dùng minh bạch, bền vững cho tương lai.

Người tiêu dùng không tiếp tay, hàng giả sẽ tự sàng lọc

Hàng giả, hàng nhái đang ngày càng tinh vi, len lỏi qua từng cú chạm điện thoại, đặt ra yêu cầu cấp bách về một chiến lược chống gian lận thương mại dài hơi, đa ngành và có sự tham gia chủ động của cả cộng đồng.

Cao điểm xử lý hàng nhái: Tiểu thương Thanh Hóa vẫn đồng loạt “cửa đóng, then cài”

Gần một tuần trôi qua hàng loạt cửa hàng, ki ốt tại các chợ, nhiều tuyến phố kinh doanh mua sắm sầm uất bậc nhất tại Thanh Hóa vẫn bất động “cửa đóng, then cài”, tạm ngừng buôn bán.

Gạo ST25 bị làm giả tràn lan: Cách nhận biết để không bị lừa

Trước tình trạng gạo ST25 giả mạo đang tràn lan trên thị trường, người tiêu dùng cần trang bị kiến thức để phân biệt và lựa chọn đúng sản phẩm chính hãng, tránh “tiền mất, tật mang”.

Thanh Hóa: Tăng cường phòng, chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng

Những ngày vừa qua, Công an tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp với các cấp, các ngành đấy mạnh công tác tuyên truyền, cảnh báo, đồng thời tăng cường kiểm tra, phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về sản xuất và buôn bán hàng giả…

Báo chí – ngọn đèn trong "mê cung tiêu dùng"

Trong cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái, sản phẩm kém chất lượng, báo chí – với vai trò là “người gác cổng thông tin” – không chỉ đơn thuần truyền đạt sự thật, mà còn là lực lượng tiên phong cảnh tỉnh, đấu tranh và bảo vệ người tiêu dùng.

Làm gì để trở thành người tiêu dùng thông minh trước vấn nạn hàng giả?

Giữa cơn lốc mua sắm trực tuyến và sự len lỏi ngày càng tinh vi của hàng giả, hàng nhái, người tiêu dùng dễ dàng trở thành nạn nhân nếu không đủ tỉnh táo và hiểu biết. Trong cuộc chiến này, chính sự cảnh giác và chủ động mới là “tấm khiên” bảo vệ bạn trước những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi.

Dược sĩ gắn mác hàng ngoại cho hơn 100 tấn thực phẩm chức năng, thiết bị y tế giả

Công an TP Hà Nội vừa triệt phá đường dây sản xuất hàng giả do dược sĩ Phạm Ngọc Tiến và vợ tổ chức, thu giữ hơn 100 tấn thực phẩm chức năng và thiết bị y tế giả.

Thanh Hoá: Hơn 67 tấn phân bón giả mạo nhãn hiệu bị giám sát khắc phục hậu quả

Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa vừa giám sát việc thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả đối với hơn 67 tấn phân bón mang nhãn hiệu giả mạo do Công ty Cổ phần Công nghệ cao Sao Đỏ sản xuất, đảm bảo đúng quy định pháp luật.

Lật tẩy đường dây nước hoa giả 50 tỉ đồng: Pha chế bằng… máy đánh trứng

Công an tỉnh Bình Phước vừa triệt phá thành công vụ án sản xuất và tiêu thụ nước hoa giả quy mô lớn nhất từ trước đến nay tại địa phương, với khoảng 20.000 chai nước hoa thành phẩm bị thu giữ và giá trị tang vật lên đến 16 tỉ đồng.

Vụ sữa giả 500 tỷ đồng: Hậu kiểm yếu, người tiêu dùng chịu thiệt hại?

Vụ án sản xuất, tiêu thụ hàng trăm loại sữa bột giả cho trẻ em và người bệnh suốt 4 năm không chỉ là hành vi lừa đảo đơn thuần mà còn phơi bày những lỗ hổng nghiêm trọng trong hệ thống hậu kiểm và cơ chế phối hợp quản lý nhà nước. Một lần nữa, câu hỏi về trách nhiệm của các cơ quan chức năng lại được đặt ra tại nghị trường.

Hà Nội: Phát hiện kho đông lạnh chứa hơn 7 tấn trứng non, tràng gà, nầm heo không rõ nguồn gốc

Ngày 5/5/2025, Đội Quản lý thị trường (QLTT) số 17, Chi cục QLTT thành phố Hà Nội đã phối hợp cùng lực lượng chức năng kiểm tra kho đông lạnh của Công ty Đức Tấn Sài Gòn, địa chỉ số 1, km12, đường Ngọc Hồi, huyện Thanh Trì, Hà Nội.