LOẠI RAU DẠI "CỨU ĐÓI" THỜI KHÁNG CHIẾN, KHÔNG CHỈ NGON MÀ CÒN TỐT CHO SỨC KHỎE

Rau tàu bay mọc dại ở khắp nước ta từ Bắc vào Nam, thường thấy ở miền núi nhiều hơn đồng bằng. Từ xa xưa ông bà ta sử dụng như một loại rau dại ăn hàng ngày, không chỉ ngon mà còn có nhiều công dụng cho sức khỏe.

Rau tàu bay còn có tên gọi khác là kim thất, ngải rét, tên khoa học: Gynura crepidioides Benth, thuộc họ Cúc (Asteraceae). Cái tên tàu bay ra đời là vì khi có gió thổi, các nhụy hoa khô mang hạt bay uốn lượn trong gió để khuếch tán nên loài cây này được gọi là rau tàu bay.

Một lý giải khác cho rằng đây là loại rau cứu đói bộ đội trong thời chiến đấu, phải ăn rau này để có sức chiến đấu với "tàu bay" của quân địch.

Tàu bay là loại cây cỏ hoang dại mọc ở khắp nơi trên đất nước Việt Nam, đi đâu cũng có thể bắt gặp chúng. Cây mọc được trên cả đất sét, vách đá, không kén thời tiết, không cần nhiều nước…

Cứ độ tháng 4 đến tháng 7 hàng năm, cây tàu bay lại đến mùa nở hoa và mùa sinh sản, mọc trải dài khắp các ruộng đồng. Tàu bay thân thảo, cao khoảng 1m, lá cây mỏng có dạng hình trứng dài, bản lá to, phần chóp phiến lá có hình thoi, phần dưới có những thuỳ xẻ sâu, mép lá có răng cưa, mùi thơm nhẹ. Cụm hoa dạng đầu, mọc ở nách lá hoặc ở ngọn, gồm nhiều hoa màu hồng nhạt, có mào lông mịn trắng đẹp mắt.

Từ xa xưa, rau tàu bay đã được ông bà ta sử dụng như một loại rau dại ăn hàng ngày, không chỉ là loại rau dại cứu đói trong những mùa kháng chiến oanh liệt, rau tàu bay còn có nhiều công dụng trị bệnh, tốt cho sức khỏe.

Rau tàu bay có thể ăn sống, luộc, nấu canh hoặc xào với các loại nguyên liệu khác như thịt, tôm… Loại rau dại này có mùi đặc trưng như mùi xăng thơm, có phần dầu tự nhiên nổi lên khi luộc, vị khá đắng, tuy vậy rau tàu bay lại rất dễ ăn và lạ miệng.

Không chỉ vậy, nhiều nghiên cứu chỉ ra thành phần dinh dưỡng trong rau tàu bay rất dồi dào. Theo dân gian, ăn rau tàu bay giúp tăng sức đề kháng, hỗ trợ tiêu hóa và giảm cân.

Nhiều người tỏ ra khá bất ngờ khi biết được rằng rau tàu bay vốn là rau rừng, có khả năng sinh trưởng mạnh mẽ, không sử dụng bất kỳ loại phân bón hay thuốc trừ sâu nào.

Nhưng loại rau này lại được bán với giá đắt đỏ lên tới 100.000 đồng/kg. Trên các sàn thương mại điện tử, rau tàu bay được bán ở nhiều cửa hàng.

Ngoài rau tàu bay tươi, trên các sàn thương mại điện tử còn bày bán đa dạng các sản phẩm khác của loại rau này như rau tàu bay khô (sắc uống có thể trị bệnh ho), siro cỏ tàu bay hoặc hạt giống tàu bay cho những ai có nhu cầu trồng....

Theo nghiên cứu, chiết xuất hydroethanolic từ lá cây tàu bay có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm, tăng sinh nguyên bào sợi, co vết thương và tạo mạch từ đó giúp làm lành vết thương nhanh hơn. Theo Đông y cỏ tàu bay có tính năng hành huyết, chỉ huyết, sát khuẩn, giải độc, tiêu sưng, giảm đau.

Có rất nhiều người yêu thích mùi vị đặc trưng của cây rau tàu bay. Tuy nhiên có ý kiến cho rằng việc ăn quá nhiều và thường xuyên rau tàu bay sẽ dẫn đến tình trạng thiếu máu.

Để khắc phục tình trạng này chúng ta cần phải làm toan hóa rau tàu bay bằng cách phối hợp loại rau này với các loại chấm nước mắm chanh hoặc sử dụng rau tàu bay như một loại rau trộn có chanh hoặc giấm để tăng hấp thu sắt, hỗ trợ hình thành huyết sắc tố.

Ngoài ra cũng có ý kiến cho rằng việc dùng kéo dài cây rau tàu bay có thể dẫn đến bệnh lý sỏi thận. Vì vậy nên ăn thay đổi những loại rau rừng khác nhau cho bữa ăn thêm phong phú. Tuy nhiên, tất cả những ý kiến trên về tác hại của rau tàu bay vẫn chưa được khoa học kiểm chứng.

Có thể thấy ray tàu bay là một loại cỏ mọc dại nhưng được sử dụng như một loại rau phổ biến ở nhiều nơi. Tuy là loài thực vật có nguồn gốc từ tự nhiên và được sử dụng rộng rãi trong cuộc sống nhưng chúng ta không nên sử dụng một cách tuỳ ý, sử dụng quá liều lượng hoặc nghe theo các kinh nghiệm dân gian chưa được kiểm chứng để tránh các tác dụng không mong muốn.