Nguy cơ bào mòn từ hàng giả hàng nhái
 |
| Nâng cao nhận thức tiêu dùng là bước đầu để xây dựng thị trường minh bạch và an toàn cho mọi người. |
Vấn nạn hàng giả, hàng nhái và gian lận thương mại đã vượt ra khỏi phạm vi kinh tế thuần túy, trở thành một mối đe dọa nghiêm trọng đối với đời sống xã hội và sự phát triển của nền kinh tế. Trong phiên thảo luận sáng 18/6 tại Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội, đại biểu Thái Thu Xương (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hậu Giang) lên tiếng cảnh báo về mức độ nguy hiểm ngày càng lan rộng của tình trạng này.
Theo bà Thu Xương, đây là một nguy cơ âm thầm nhưng có sức tàn phá mạnh mẽ, không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng mà còn làm xói mòn lòng tin xã hội, giết chết những doanh nghiệp đang nỗ lực kinh doanh chân chính. Thực tế cho thấy, hàng giả không còn là hiện tượng nhỏ lẻ mà đã trở thành một hệ thống ngầm có tổ chức, ngày càng tinh vi, với sự hiện diện trong hầu hết các nhóm hàng: từ thực phẩm, thuốc, mỹ phẩm đến thiết bị điện tử, hàng gia dụng.
Điều đáng lo ngại là dấu vết của hàng giả đang len lỏi vào khắp các kênh phân phối, khiến người tiêu dùng hoang mang vì khó phân biệt thật giả, sạch bẩn. “Nhiều người dân hiện nay không còn niềm tin vào hàng hóa bày bán xung quanh. Họ cảm thấy bị bủa vây bởi hàng kém chất lượng mà không có công cụ hay thông tin đầy đủ để tự bảo vệ mình,” bà Thu Xương nêu rõ.
Trong khi đó, các doanh nghiệp làm ăn tử tế, đầu tư nghiêm túc vào chất lượng, công nghệ và quản trị lại phải chịu nhiều thiệt thòi, bởi không thể cạnh tranh với hàng giả vốn rẻ hơn, trốn thuế và thường không bị kiểm soát chặt chẽ. Thực trạng này không chỉ làm méo mó thị trường mà còn gây nản lòng cho những ai đang nỗ lực tuân thủ pháp luật.
Đồng quan điểm, đại biểu Mai Văn Hải (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa) cũng cho rằng tình trạng hàng giả và buôn bán hàng kém chất lượng, đặc biệt là các mặt hàng liên quan trực tiếp đến sức khỏe như thuốc và thực phẩm, đang diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng. Theo ông Hải, đã đến lúc phải nhìn nhận đây là một nguy cơ nghiêm trọng chứ không chỉ là hành vi vi phạm thông thường.
Cần giải pháp mạnh và không có ngoại lệ
 |
| Ứng dụng công nghệ và tăng cường phối hợp là chìa khóa để xây dựng thị trường minh bạch, bảo vệ người tiêu dùng và thương hiệu tử tế. |
Để đối phó hiệu quả với vấn nạn này, đại biểu Thái Thu Xương nhấn mạnh vai trò trung tâm của hành lang pháp lý. Theo bà, khung pháp luật hiện hành vẫn còn nhiều kẽ hở, khiến chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe. Việc phát hiện hàng giả thường chỉ dừng lại ở xử phạt hành chính với mức nhẹ, chưa tương xứng với thiệt hại mà chúng gây ra. Do đó, bà kiến nghị cần sớm hoàn thiện thể chế và mạnh tay nâng mức chế tài, đặc biệt trong những trường hợp tái phạm hoặc gây hậu quả nghiêm trọng.
Không dừng lại ở đó, đại biểu Hậu Giang cũng đề xuất phải xử lý nghiêm các cá nhân, tổ chức có hành vi tiếp tay hoặc bao che cho những đường dây sản xuất, tiêu thụ hàng giả. “Cần dám nhìn thẳng, nói đúng và xử lý nghiêm. Không nhân nhượng, không có vùng cấm,” bà nói. Đó là yêu cầu đặt ra với hệ thống quản lý nhà nước từ Trung ương đến địa phương, nhằm bảo đảm sự liêm chính và minh bạch trong công tác phòng chống hàng giả.
Một trong những giải pháp căn cơ là củng cố lực lượng chuyên trách chống buôn lậu và gian lận thương mại. Đội ngũ này cần được trang bị đầy đủ về nghiệp vụ, phẩm chất và được bảo vệ trước những tác động tiêu cực của lợi ích nhóm. Song song đó, để lan tỏa tinh thần chống hàng giả trong cộng đồng, cần có cơ chế khen thưởng kịp thời đối với người dân phát hiện, tố giác vi phạm, từ đó tạo phong trào toàn dân cùng tham gia bảo vệ thị trường.
Đại biểu Mai Văn Hải cũng đồng tình với việc phải tăng cường hậu kiểm, đặc biệt đối với các nhóm hàng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người. Ông đề nghị cần quy định rõ việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những hành vi vi phạm nghiêm trọng. Đồng thời, cần cụ thể hóa trách nhiệm cá nhân, tổ chức từ cấp Trung ương đến địa phương để không ai có thể đứng ngoài cuộc khi để xảy ra tình trạng sản xuất, buôn bán hàng giả.
Trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển, đại biểu Thái Thu Xương đề xuất đẩy mạnh ứng dụng các giải pháp số trong kiểm soát hàng hóa. Từ mã QR, truy xuất nguồn gốc đến trách nhiệm kiểm soát sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử, tất cả đều cần được xem là một phần quan trọng của hệ thống phòng chống hàng giả hiện đại. Bà cũng kiến nghị đưa nội dung giáo dục về nhận diện hàng giả và tiêu dùng an toàn vào chương trình giáo dục phổ thông, như một bước đi lâu dài nhằm nâng cao nhận thức xã hội.
Cuộc chiến với hàng giả chắc chắn không thể kết thúc trong một sớm một chiều. Tuy nhiên, với quyết tâm chính trị rõ ràng, cùng sự phối hợp đồng bộ giữa pháp luật, công nghệ và cộng đồng, chúng ta hoàn toàn có thể kỳ vọng vào một thị trường minh bạch, an toàn và công bằng hơn cho tất cả.
