Hàng ngàn sản phẩm thực phẩm chức năng trôi nổi: Ai đứng sau việc kiểm soát?

Trong 18 tháng qua, gần 10.000 hồ sơ công bố thực phẩm bảo vệ sức khỏe được cấp phép và 61 doanh nghiệp được chứng nhận GMP.

Thực trạng thực phẩm chức năng trôi nổi

Thực phẩm chức năng hiện nay là một trong những nhóm sản phẩm “nóng” trên thị trường, được nhiều người tìm đến để hỗ trợ sức khỏe, làm đẹp, giảm cân hay tăng đề kháng. Tuy nhiên, cùng với sự tăng trưởng mạnh mẽ của thị trường, hàng giả, hàng kém chất lượng cũng xuất hiện tràn lan, gây rủi ro trực tiếp cho người tiêu dùng. Những vụ việc gần đây tại Quảng Ninh, Phú Thọ và TP.HCM cho thấy rõ lỗ hổng trong công tác quản lý và hậu kiểm, đồng thời cảnh báo về nguy cơ người tiêu dùng bị lừa dối bởi các sản phẩm trôi nổi.

Tại Quảng Ninh, Đội Quản lý thị trường số 1 đã phát hiện và tạm giữ hơn 1.500 hộp thực phẩm chức năng An Cung ngưu Hoàng Nam Dương không rõ nguồn gốc, xuất xứ, cùng 50 hộp Nam Dương Quan Trang Trấn nhập lậu từ Thái Lan, với tổng giá trị niêm yết lên tới 687,5 triệu đồng. Trong các vụ việc khác, nhiều sản phẩm bị phát hiện chứa chất cấm sibutramine, vốn bị cấm sử dụng trong thực phẩm chức năng do nguy cơ gây hại tim mạch và thần kinh, cho thấy không phải mọi sản phẩm trên thị trường đều đảm bảo an toàn.

Các vụ việc ở Phú Thọ và TP.HCM càng làm nổi bật nguy cơ này. Tại Phú Thọ, một đường dây sản xuất TPBVSK giả quy mô lớn bị triệt phá, thu giữ gần 12 triệu viên nén và hơn 76.000 lít dung dịch không rõ nguồn gốc. Các đối tượng bị cáo buộc thu lời hàng nghìn tỷ đồng từ hoạt động sản xuất và buôn bán hàng giả, trong khi người tiêu dùng không hề hay biết về nguồn gốc và chất lượng thực sự của sản phẩm. Tại TP.HCM, các cá nhân quảng bá và bán sản phẩm giảm cân chứa chất cấm trên mạng xã hội, tiếp thị rầm rộ qua TikTok, livestream và các hội nhóm mua bán, khiến nhiều người tiêu dùng tiền mất, tật mang mà không hề nhận ra nguy cơ sức khỏe.

Trong 18 tháng qua, gần 10.000 hồ sơ công bố thực phẩm bảo vệ sức khỏe được cấp phép và 61 doanh nghiệp được chứng nhận GMP. Quy mô thị trường lớn, nhưng điều này đồng nghĩa với thách thức quản lý cũng cao hơn. Hậu kiểm, tức kiểm tra thực phẩm chức năng sau khi lưu hành, trở thành “chốt chặn” cuối cùng để phát hiện và ngăn chặn hàng giả, kém chất lượng. Nếu không thực hiện nghiêm túc, hàng giả vẫn có thể len lỏi, đánh lừa người tiêu dùng và gây ra hậu quả sức khỏe khó lường.

Thị trường tràn lan các sản phẩm trôi nổi không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng mà còn tạo ra môi trường cạnh tranh không lành mạnh, khiến các doanh nghiệp uy tín gặp khó khăn, mất niềm tin từ thị trường. Người tiêu dùng, khi đối mặt với quá nhiều lựa chọn không rõ nguồn gốc, không thể phân biệt đâu là sản phẩm thật, đâu là hàng giả, dễ rơi vào tình trạng tiền mất tật mang, gây ra hệ lụy lâu dài cho sức khỏe cộng đồng.

Tăng cường hậu kiểm để bảo vệ người tiêu dùng

Thị trường thực phẩm chức năng đang phát triển nhanh nhưng nếu không có hậu kiểm thường xuyên, minh bạch, các sản phẩm trôi nổi vẫn sẽ tồn tại, gây rủi ro sức khỏe.

Trước thực trạng này, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) ngày 6/11 đã yêu cầu các Sở Y tế và Sở An toàn thực phẩm TP.HCM tăng cường hậu kiểm thực phẩm chức năng năm 2025, thực hiện theo Kế hoạch số 11/KH-BCĐTƯATTP của Ban chỉ đạo liên ngành Trung ương. Hậu kiểm được xác định là bước quan trọng để phát hiện các sản phẩm giả, kém chất lượng mà hồ sơ cấp phép không thể hiện. Hoạt động này bao gồm kiểm tra chất lượng sản phẩm thực tế, cách phân phối, quảng cáo và cả việc tuân thủ quy định của doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh.

Để hậu kiểm hiệu quả, các cơ quan chức năng cần tập trung vào nhóm sản phẩm có rủi ro cao như giảm cân, tăng nội tiết, cải thiện sinh lý, detox cơ thể. Việc kiểm soát phải bao quát cả các hoạt động quảng cáo sai sự thật, tư vấn mù mờ trên mạng xã hội và việc sử dụng hình ảnh bác sĩ hay cơ sở y tế để tạo niềm tin giả cho người mua.

Bên cạnh đó, công bố kết quả hậu kiểm theo từng quý sẽ giúp người tiêu dùng nhận diện sản phẩm bị cảnh báo, đồng thời tạo áp lực buộc doanh nghiệp và các nền tảng thương mại điện tử tuân thủ quy định.Đại biểu Quốc hội Phạm Khánh Phong Lan nhấn mạnh: “Trên lý thuyết, doanh nghiệp có thể đưa sản phẩm đi kiểm nghiệm không tương đồng với sản phẩm thực tế hoặc chất lượng thay đổi khi sản xuất. Do đó, hậu kiểm thông qua thanh tra, kiểm tra là then chốt. Nếu hậu kiểm không đúng, không đủ, mọi thứ trở nên vô nghĩa.”

Tăng cường hậu kiểm và minh bạch kết quả sẽ hạn chế hàng giả, bảo vệ người tiêu dùng, nâng cao uy tín thị trường và răn đe các đối tượng gian lận kinh doanh. Hệ thống hậu kiểm cần phối hợp chặt chẽ từ kiểm nghiệm sản phẩm, kiểm tra hồ sơ, giám sát quảng cáo, đến công bố kết quả minh bạch. Khi các cơ quan chức năng thực hiện nghiêm, thường xuyên và có trọng tâm, người tiêu dùng sẽ yên tâm lựa chọn thực phẩm chức năng cho bản thân và gia đình, đồng thời thị trường sẽ phát triển lành mạnh hơn, hướng tới an toàn sức khỏe cộng đồng.

Thị trường thực phẩm chức năng đang phát triển nhanh nhưng nếu không có hậu kiểm thường xuyên, minh bạch, các sản phẩm trôi nổi vẫn sẽ tồn tại, gây rủi ro sức khỏe. Việc tạo ra một cơ chế giám sát chặt chẽ, kết hợp hậu kiểm với xử lý nghiêm các vi phạm sẽ là “tấm lá chắn” cuối cùng để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, nâng cao niềm tin vào ngành sản phẩm chức năng, và xây dựng thị trường bền vững.

Gia tăng rắn độc cắn mùa mưa lũ: Sơ cứu sai cách có thể gây tử vong

Đột quỵ ở người trẻ: Lời cảnh tỉnh từ sự ra đi của doanh nhân 34 tuổi

Chăm sóc sức khỏe người lao động từ khi tuyển dụng

Nghệ sĩ Tấn Beo suy thận: Hồi chuông cảnh báo 'sát thủ' thói quen ăn mặn

Hoàng cầm – “Kháng sinh xanh” bảo vệ sức khỏe từ thiên nhiên